της Νατάσας Στασινού
Ύστερα από δεκαετίες αγώνων και διεκδικήσεων, οι γυναίκες διαθέτουν σήμερα πρόσβαση στην εκπαίδευση, την αγορά εργασίας, σημαντική παρουσία στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Αυτά, στον ανεπτυγμένο κόσμο της Δύσης. Γιατί σε χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία το δικαίωμα του εκλέγεσθαι το κατέκτησαν μόλις πέρυσι και αυτό «λειψό», ενώ σε άλλες εξακολουθούν να το στερούνται. Ακόμη και στη Δύση, όμως, που η ισότητα των δύο φύλων είναι θεσμοθετημένη, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι ανισότητες επιμένουν.
Βήματα προόδου γίνονται, αλλά είναι εξαιρετικά αργά. Γι’ αυτό και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ υπολογίζει ότι γυναίκες και άνδρες θα είναι πραγματικά ίσοι σε παγκόσμιο επίπεδο το…2133. Χρειάζονται λοιπόν 117 χρόνια ακόμη για να ξεπεραστούν τα εμπόδια, με κυριότερο αυτό των παγιωμένων αντιλήψεων για το ποια είναι η θέση και ο ρόλος της γυναίκας.
Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε τι συμβαίνει στην Υεμένη, το Πακιστάν ή το Ιράν, όπου ακόμη και το «πολίτες δεύτερης κατηγορίας» είναι λίγο για να περιγραφεί η αντιμετώπιση των γυναικών. Ας δούμε πως έχει η εικόνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία η ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας και αμοιβή κατοχυρώνονται ως θεμελιώδεις αρχές ήδη από το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης.
Το 2015 το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών στην Ε.Ε. ανήλθε στα ιστορικά υψηλά επίπεδα του 64,5%, αλλά παραμένει 11 μονάδες χαμηλότερα από εκείνο των ανδρών. 97,8 εκατομμύρια γυναίκες συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, δηλαδή 3,5 εκατομμύρια περισσότερες από ο,τι το 2010. Από αυτά τα 3,5 εκατομμύρια, ωστόσο, τα 1,7 εκατ. είναι σε θέσεις μερικής απασχόλησης. Το ωρομίσθιό των γυναικών είναι κατά μέσο όρο 16% χαμηλότερο από εκείνο των ανδρών με αντίστοιχα προσόντα. Σε ετήσια βάση το μισθολογικό χάσμα φτάνει στο 31%, εάν συνυπολογιστούν τα υψηλότερα ποσοστά μερικής απασχόλησης. Όσο για την εκπροσώπησή τους στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, παραμένει στις περισσότερες χώρες μακριά από τον επίσημο στόχο του 30%.
Ούτε οι οικογενειακές ευθύνες μοιράζονται βεβαίως το ίδιο. Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκαλύπτει ότι οι γυναίκες στα 28 κράτη- μέλη της Ε.Ε. σηκώνουν τα ε¾ του «βάρους» στις δουλειές του σπιτιού και τα 2/3 στη φροντίδα των παιδιών.
Και εάν τα παραπάνω στοιχεία είναι λίγο πολύ αναμενόμενα, αυτό, που ακολουθεί μάλλον ξαφνιάζει. Σε αρκετές χώρες της Ε.Ε. (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) οι επιδόσεις στο μέτωπο της ισότητας είναι χειρότερες από εκείνες αφρικανικών χωρών- κυρίως ως προς το χάσμα στην αμοιβή της εργασίας, αλλά και τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή (εκπροσώπηση στα κοινοβούλια).
Η πιο ευχάριστη έκπληξη στη μαύρη ήπειρο έρχεται από την Ρουάντα, την οποία το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ κατατάσσει έκτη παγκοσμίως σε θέματα ισότητας. Οι γυναίκες απολαμβάνουν ισότιμη παρουσία στην οικονομική ζωή και καλύπτουν περισσότερο από το 50% των εδρών στη Βουλή.
