Του Καθηγητή Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη,
Πολυτεχνείο Κρήτης, Audencia Business School, France
Η κρίση του κορωνοϊού μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του SRAS το 2003. Αυτή είχε μολύνει 8.096 άτομα και προκάλεσε 774 θανάτους. Ο SRAS είχε προκαλέσει μια επιβράδυνση της κινέζικης οικονομίας 1,2% και της παγκόσμιας 0,2%. Η παρούσα κρίση θα έχει ασφαλώς συνέπειες πιο αυστηρές: η ένταση της κρίσης στην υγεία είναι πιο ισχυρή και το βάρος της Κίνας στην πλανητική οικονομία αυξήθηκε σημαντικά. Το ΑΕΠ της πολλαπλασιάσθηκε με το 8 (πέρασε από τα 1.700 δις στα 14.000 δις δολάρια). Αντιπροσωπεύει στο εξής 17% της παγκόσμιας παραγωγής.
Ο ρόλος στην παγκόσμια οικονομία έγινε καθοριστικός σε ότι αφορά κινητά τηλέφωνα ή ορισμένα φάρμακα όπως η παρακεταμόλη.
Μερικά στατιστικά δεδομένα
Όπως αναφέρουν ορισμένοι έγκριτοι οικονομολόγοι, μέσα στους κλάδους κλωστοϋφαντουργίας, ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, η Κίνα αντιπροσωπεύει μεταξύ 15-20% της παγκόσμιας αξίας. Ιδιαίτερα για τη Γερμανία η εξάρτηση είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Η εταιρεία Daimler εξάγει 30% της μάρκας Mercedes. Το 2018, η κινέζικη θυγατρική της Volkswagen (VW China) πώλησε 4,1 εκατ. Αυτοκίνητα, ήτοι τέσσερις φορές περισσότερα σε σχέση με το 2007. Και όπως η Γερμανία αποτελεί το “βαρύ πυροβολικό” της Ευρώπης, αντιλαμβανόμαστε ότι η Γηραιά Ήπειρος θα μπορούσε να αποσταθεροποιηθεί από αυτόν τον νέο ιό. Με τη σειρά της, η Γαλλία θα μπορούσε να βρεθεί και αυτή στο “μάτι του κυκλώνα”. Στον τουρισμό, ο αριθμός των κινέζων τουριστών πέρασε από τι 715.000 το 2009 στα 2.5 εκατ. το 2019. Και η αγοραστική τους δύναμη αυξήθηκε αναλογικά. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι εταιρείες υπεργολαβίας έχουν υποστεί τεράστιες ζημίες από τις δυσκολίες εφοδιασμού. Στον κλάδο της πολυτέλειας η εταιρείας LVMH στοιχημάτισε στον όρο “Μεγάλη Κίνα” και το 2018 πραγματοποίησε 13,5 δις ευρώ πωλήσεις έναντι 2,6 δις το 2006 (Louis Vuitton), ανοίγοντας 1.000 συμπληρωματικά καταστήματα.
Σε αριθμούς η κυριαρχία της κινέζικης οικονομίας παρουσιάζεται παρακάτω. (βλ. επίσης, Κ. Ζοπουνίδης, Όταν η Κίνα “αγοράζει τον κόσμο”, Financial Engineering Laboratory, 2018).
- Συμμετοχή της Κίνας στον παγκόσμιο πλούτο (σε τιμές και δολάρια σταθερά): 1990: 1,3, 2000: 3,0, 2010: 9,8, 2017: 14,5.
- Μερίδιο αγοράς της Κίνας στην παγκόσμια παραγωγή
- 60% της παγκόσμιας παραγωγής παρακεταμόλης,
- 53% της παγκόσμιας παραγωγής χάλυβα,
- 80% της παραγωγής βασικών μετάλλων για την κατασκευή ηλεκτρονικού εξοπλισμού,
- 31% της παραγωγής αιολικής ενέργειας.
Γερμανία
Η κίνα αποτελεί τον πρώτο επιχειρηματικό της εταίρο.
VW Κίνα (πωλήσεις):
- 2009: 1,4 εκατ. αυτοκίνητα
- 2013: 3 εκατ. αυτοκίνητα
- 2018 4,1 εκατ. αυτοκίνητα
BMW και Daimler (πωλήσεις):
- 33% των πωλήσεων τους
Η Γερμανία παρουσιάζει εμπορικό πλεόνασμα 18δις ευρώ σε σχέση με την Κίνα ενώ η Γαλλία έλλειμμα 8,5 δις ευρώ.
Γαλλία
Όλα και περισσότερο η Γαλλία γίνεται εξαρτώμενη από την Κίνα. Παρακάτω παρουσιάζονται σε ποσοστό το μερίδιο των κινέζικων προσόντων μέσα στις εισαγωγές της Γαλλίας, για το έτος 2019.
- Πληροφορική & ηλεκτρονική: 31,5%
- Κλωστοϋφαντουργία & υποδήματα: 24,3%
- Ηλεκτρικός & οικιακός εξοπλισμός: 22,5%
- Πλαστικά προϊόντα: 9,5%
- Βιομηχανικές μηχανές: 9,2%
- Μεταλλουργία: 7,1%
Ιταλία
3,6 δις ευρώ οικονομικές ζημίες σε σχέση με τον κορωνοϊό το 2020.
Το 2019, 29 συμβάσεις ή πρωτόκολλα συμφωνίας υπογράφθηκαν με την Κίνα για ένα ποσό των 2,5 δις ευρώ. Οι πρώτες κινέζικες επενδύσεις αφορούν τα λιμάνια της Γένοβας και την Τριέστης, τα οποία αποτελούν τοποθεσίες στρατηγικές για την θαλάσσια πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Αγορά (όπως και το λιμάνι του Πειραιά).
Σε χρηματιστηριακό επίπεδο, η εξέλιξη του CAC40 (Γαλλία) και του Dow Jones (Η.Π.Α.) την περίοδο από 24/02 έως 3/03 καταγράφεται ως εξής:
- CAC40: -6,8% (5.393)
- Dow Jones: -6,4% (26.158)
Ακόμη, οι πιο ισχυρές διαθρώσεις του S&P 500 για τις επτά μέρες που ακολούθησαν ένα pic της αγοράς.
- 6 Απριλίου 1987: -5,8%
- 6 Αυγούστου 1997: -6,2%
- 22 Σεπτεμβρίου 1995: -6,4%
- 4 Οκτωβρίου 1989: -6,5%
- 25 Ιανουαρίου 2018: -6,7%
- 28 Νοεμβρίου 1980: -7,1%
- 4 Σεπτεμβρίου 1966: -8,6%
- 19 Φεβρουαρίου 2020: 12,8%
Η τελευταία της 19ης Φεβρουαρίου είναι πιο βίαιη των 75 τελευταίων χρόνων.
Ο κορονοιός θα μπορούσε να ενεργήσει ως μια διπλή λεπίδα. Από την πλευρά της προσφοράς, η Κίνα παίζει το ρόλο του προμηθευτή και από την πλευρά της ζήτησης, αποτελεί μια αγορά για τις πωλήσεις των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών.
Βασικά οικονομικά μεγέθη
Οι επιδημίες δεν είναι κάτι καινούργιο στην ανθρώπινη ιστορία:
- 540: Πανώλη του Ιουστινιανού,
- 1347: Μαύρο πανώλη
- 1852: Χολέρα
- 1918: Ισπανική γρίπη
- 1981: ο VIH
- 2002: ο SRAS
- 2012: ο MERS
Αυτή η τελευταία παραμένει μακριά από τις μεγάλες καταστροφές της μαύρης πανώλης (25-34 εκατ. νεκροί, το 40% του πληθυσμού της Ευρώπης) και της Ισπανικής γρίπης (100 εκατ. νεκροί ή κατ’ άλλους υπολογισμούς 50-60 εκατ. ανθρώπους).
Μέχρι στιγμής, ο ιός έχει προκαλέσει το θάνατο σε 0,00004% του παγκόσμιου πληθυσμού και θα “σβήσει” 1.000 δις δολάρια από το ΑΕΠ του 2020 κατά τους ειδικούς.
Η παραγωγή και οι ανταλλαγές θα δεχθούν ένα θανατηφόρο χτύπημα.
Πολλοί εργαζόμενοι θα βρεθούν σε δύσκολη θέση στο σπίτι τους, είτε ασθενείς είτε υποχρεωμένοι να φυλάξουν τα παιδιά τους.
Οι βιομηχανικές μονάδες θα πρέπει να οργανωθούν περιμένοντας τοπικό ανεφοδιασμό και αυτό μπορεί να μπλοκάρει την παραγωγική διαδικασία τους.
Η επένδυση και η κατανάλωση πρόκειται να δοκιμαστούν έντονα. Οι τράπεζες διακινδυνεύουν να υποφέρουν από κίνδυνο αδυναμίας εξόφλησης των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.
Ουδείς μπορεί να προβλέψει με σιγουριά πως θα προσπαθήσουν τα κράτη να ελαττώσουν τις οικονομικές ζημίες. Περισσότερο από το παράλογο, η αβεβαιότητα κυριαρχεί.
Συμπερασματικά, ο πολλαπλασιασμός των κρίσεων, κατά τη διάρκεια των 17 τελευταίων χρόνων, από τον SRAS και μετά, έδειξε ότι οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να έχουν κανένα δικαίωμα στο λάθος.
