Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Συγκεκριμένα μέτρα με στόχο τη βελτίωση του επιπέδου ασφαλείας των επιβατηγών πλοίων προτίθεται να λάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς σε έκθεσή της προς το Κοινοβούλιο με τίτλο «Διόρθωση πορείας: Ελεγχος καταλληλότητας της νομοθεσίας της Ε.Ε. για την ασφάλεια των επιβατηγών πλοίων» χαρακτηρίζει την υφιστάμενη κοινοτική νομοθεσία ως «αναποτελεσματική».
Σημειώνεται ότι από τα 408 ατυχήματα που έχουν σημειωθεί με επιβατηγά πλοία εσωτερικού τα 4 τελευταία έτη στην Ε.Ε., μόνο ένα από αυτά είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο επιβάτη. Ο αντίστοιχος κίνδυνος ανά επιβατοώρα είναι χαμηλότερος από τον κίνδυνο που παρουσιάζουν τα πλοία διεθνών μεταφορών επιβατών.
Η έκθεση προχωρά όμως σε μία αυστηρή κριτική των πεπραγμένων και σημειώνει ότι η νομοθεσία της Ε.Ε. στον τομέα της ασφάλειας των επιβατηγών πλοίων χαρακτηρίζεται ως «αναποτελεσματική» λόγω:
- της πολυπλοκότητας και της αμφισημίας στην εφαρμογή της νομοθεσίας (ιδίως όσον αφορά τα πλοία που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της),
- των παρωχημένων υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων (στην οποία δεν αξιοποιούνται τα υπάρχοντα ψηφιακά συστήματα παρακολούθησης και πληροφόρησης),
- της ασαφούς παρουσίασης των τεχνικών προτύπων ασφαλείας
- και των αργόσυρτων και δύσκολων διαδικασιών επικαιροποίησης και παρεκκλίσεων.
Αναφέρεται επίσης ότι οι αλληλοεπικαλύψεις και οι ανακολουθίες μεταξύ των διαφόρων καθεστώτων επιθεώρησης που εφαρμόζονται σε όλα τα επιβατηγά οχηματαγωγά πλοία στην Ε.Ε. (π.χ. επιθεωρήσεις των ro-pax, επιθεωρήσεις του κράτους σημαίας και έλεγχοι του κράτους λιμένα) εμποδίζουν τις προσπάθειες των εθνικών διοικήσεων να βελτιώσουν κατά τον καλύτερο τρόπο τους ελέγχους.
Επίσης, εμποδίζουν τη μεγιστοποίηση του χρόνου εμπορικής εκμετάλλευσης του πλοίου. Εάν συνδυάζονταν τα διάφορα είδη επιθεωρήσεων στο μέγιστο δυνατό, θα ήταν δυνατόν να αποφεύγονται κάθε χρόνο 770 μεμονωμένες επιθεωρήσεις πλοίων ro-pax σε όλη την Ε.Ε. (εφόσον ισχύουν οι ίδιες γραμμές/συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται τα ίδια πλοία όπως σήμερα).
Στην έκθεση τονίζεται χαρακτηριστικά ότι η έγκριση των συστημάτων καταγραφής επιβατών προκάλεσε σημαντικό φόρτο εργασίας σε ορισμένες εθνικές υπηρεσίες.
Σε ό,τι αφορά το μέλλον, η Επιτροπή προτίθεται να προχωρήσει με δύο βήματα σε ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο ασφαλείας.
Απλούστευση του πλαισίου
Σαν πρώτο βήμα, υποστηριζόμενη από τον EMSA και σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη και τους ενδιαφερόμενους, θα εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει απλουστευμένο κανονιστικό πλαίσιο της Ε.Ε. για την ασφάλεια των επιβατηγών πλοίων και θα προωθήσει την αναβάθμιση σε διεθνές επίπεδο των προτύπων ευστάθειας σε περίπτωση ζημίας. Η Επιτροπή προτίθεται να εξετάσει προτάσεις προκειμένου να καταργηθούν οι παρωχημένες, ασαφείς ή αλληλοεπικαλυπτόμενες απαιτήσεις που προσδιορίστηκαν κατά τον παρόντα έλεγχο καταλληλότητας, κυρίως με:
- εξάλειψη των αλληλοεπικαλύψεων μεταξύ των ειδικών επιθεωρήσεων βάσει της οδηγίας 1999/35/ΕΚ, των εκτεταμένων επιθεωρήσεων ελέγχου από το κράτος λιμένα και των ετήσιων επιθεωρήσεων από το κράτος σημαίας
- διευκρίνιση για τους σκοπούς της οδηγίας 2009/45/EΚ: α) το αλουμίνιο είναι υλικό ισοδύναμο του χάλυβα (βάσει των αντίστοιχων απαιτήσεων για την πυρομόνωση) και β) τα ποντοπόρα σκάφη και τα παραδοσιακά πλοία δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας
- αποσαφήνιση των ορισμών για τις απαιτήσεις καταγραφής επιβατών στην οδηγία 98/41/ΕΚ, π.χ. η διάρκεια του ταξιδιού
- απλούστευση του καθορισμού των θαλάσσιων περιοχών στην οδηγία 2009/45/ΕΚ
- απλούστευση του παραρτήματος της οδηγίας 2009/45/ΕΚ ώστε να καταστεί πιο κατανοητό
- Η Επιτροπή θα εξετάσει επίσης προτάσεις για την αφαίρεση των δυσανάλογων απαιτήσεων, που σχετίζονται ιδίως με:
- εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2009/45/ΕΚ των επιβατηγών πλοίων που είναι κατασκευασμένα από χάλυβα ή ισοδύναμο υλικό, μήκους κάτω των 24m
- κατάργηση της απαίτησης επίσημης έγκρισης του συστήματος καταγραφής επιβατών που προβλέπεται επί του παρόντος στην οδηγία 98/41/ΕΚ και εστίαση στην ορθή λειτουργία του συστήματος καταγραφής.
- Για να μην υπάρχουν διπλές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, η Επιτροπή θα εξετάσει κατά πόσον πρέπει να προβλεφθεί:
- Kαταχώρηση των πληροφοριών για τους επιβαίνοντες σε υφιστάμενο ηλεκτρονικό σύστημα, το οποίο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή ατυχήματος να καθιστά δυνατή την άμεση διαβίβαση των δεδομένων στην αρμόδια αρχή
- Kαταχώρηση και διαβίβαση της ιθαγένειας των επιβατών στην αρμόδια αρχή, με τα ίδια μέσα και τα ίδια κριτήρια με εκείνα που ισχύουν για την καταχώρηση και τη διαβίβαση δεδομένων που ήδη απαιτούνται για τους επιβαίνοντες
- Προώθηση της αναβάθμισης των διεθνών προτύπων: Σε διεθνές επίπεδο, η Επιτροπή, υποστηριζόμενη από τον EMSA και σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη και τους ενδιαφερόμενους, θα προωθήσει την αναβάθμιση των διεθνών προτύπων ευστάθειας σε περίπτωση βλάβης για τα επιβατηγά πλοία και θα εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει τα κάτωθι κείμενα στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό:
- Τεχνική παρουσίαση στη συνεδρίαση της επίσημης ομάδας αξιολόγησης της ασφάλειας, τον Νοέμβριο του 2015
- Πρόταση της Ε.Ε. για νέο πρότυπο ευστάθειας έπειτα από βλάβη (τον αποκαλούμενο «δείκτη R») στη συνεδρίαση της υποεπιτροπής σχεδιασμού και κατασκευής πλοίων τον Ιανουάριο του 2016, με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας στην Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας για υψηλότερο επίπεδο το 2016.
Εσωτερική αγορά
Στο δεύτερο βήμα, η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης ορισμένα θέματα ασφάλειας και εσωτερικής αγοράς. Ειδικότερα, προτίθεται:
- Να επανεξετάσει κατά πόσο δικαιολογούνται οι διαφορές στις απαιτήσεις ασφάλειας μεταξύ των πλοίων των κατηγοριών Γ και Δ στο πλαίσιο της οδηγίας 2009/45/ΕΚ και των αντίστοιχων θαλάσσιων περιοχών.
- Να προωθήσει τη διενέργεια ειδικών επιθεωρήσεων σύμφωνα με την οδηγία 1999/35/ΕΚ για τις κατηγορίες Β, Γ και Δ των πλοίων ro-pax που εκτελούν τακτικές γραμμές.
- Να εκτιμήσει τη δυνατότητα να προτείνει την τροποποίηση ή την κατάργηση των ειδικών απαιτήσεων της Ε.Ε. για την ευστάθεια έπειτα από βλάβη για τα επιβατηγά οχηματαγωγά πλοία (ro-ro) 21, με βάση τα διεθνή πρότυπα, εφόσον αυτά θα έχουν αναβαθμιστεί με ικανοποιητικό τρόπο για την Ε.Ε.
- Να εξετάσει την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών ή κώδικα για τα μικρά σκάφη και τα σκάφη που δεν είναι κατασκευασμένα από χάλυβα ή ισοδύναμα υλικά, με βάση τις λειτουργικές απαιτήσεις.
Διεθνείς γραμμές
Στα στατιστικά στοιχεία της Κομισιόν δεν περιλαμβάνονται οι διεθνείς γραμμές (μεταξύ λιμένων, διαφορετικών κρατών – μελών της Ε.Ε.) όπου τα τελευταία χρόνια είχαμε τουλάχιστον δύο πολύνεκρα δυστυχήματα όπως ήταν του κρουαζιερόπλοιου Costa Concordia (2012) και του επιβατηγού-οχηματαγωγού Norman Atlantic (2014), διότι τα πλοία αυτά εκτελούσαν διεθνείς πλόες και, ως εκ τούτου, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των εναρμονισμένων απαιτήσεων ασφαλείας της οδηγίας 2009/45/ΕΚ που εφαρμόζονται μόνο σε εσωτερικά δρομολόγια.
