Επιστήμονες επανεκκίνησαν κυτταρικές λειτουργίες σε 32 εγκεφάλους γουρουνιών που ήταν νεκρά για ώρες, σε ένα επίτευγμα το οποίο ενδεχομένως να αλλάξει τα δεδομένα ως προς το τι ακριβώς ερμηνεύεται ως εγκεφαλικός θάνατος.
Σε άρθρο τους στο Nature την Τετάρτη, οι ερευνητές της Σχολής Ιατρικής του Yale University παρουσίασαν ένα σύστημα που είναι παρεμφερές σε μηχανή αιμοκάθαρσης, ονόματι BrainEx. Όπως αναφέρει το National Geographic, το σύστημα αυτό έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει τη ροή αίματος και οξυγόνου σε έναν νεκρό εγκέφαλο.
Οι ερευνητές δεν σκότωσαν ζώα για τους σκοπούς του πειράματος, μα χρησιμοποίησαν κεφάλια από εργοστάσιο επεξεργασίας κρέατος στο Κονέκτικατ, αφού τα γουρούνια είχαν σφαγεί για το κρέας τους. Τεχνικά πάντως, οι εγκέφαλοι παρέμειναν νεκροί, καθώς δεν έδειξαν ίχνη οργανωμένης ηλεκτρικής νευρικής δραστηριότητας που απαιτείται για την αντίληψη/ συνείδηση.
«Από κλινικής άποψης, δεν πρόκειται για ζωντανό εγκέφαλο» είπε ο Νενάντ Σεστάν, νευροεπιστήμονας και ένας εκ των συντελεστών της έρευνας- προσθέτοντας ωστόσο πως είναι «κυτταρικά ενεργός».
Παρόλα αυτά, το σύστημα αυτό κράτησε τους εγκεφάλους σε πολύ καλύτερη κατάσταση σε σχέση με εγκεφάλους που είχαν αφεθεί να αποσυντεθούν από μόνοι τους, επαναφέροντας λειτουργίες όπως η λήψη γλυκόζης και οξυγόνου για έξι ώρες τη φορά. Σύμφωνα με ερευνητές, η τεχνική αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά τις μελέτες πάνω στην ανθρώπινη υγεία, παρέχοντας πλούσιο πεδίο δοκιμών για εγκεφαλικές παθήσεις και διαταραχές. Ειδικότερα, μπορεί να οδηγήσει σε νέους τρόπους μελέτης του εγκεφάλου, μέσω εξέτασης λειτουργιών στο σύνολό του σε βαθμό που δεν ήταν δυνατός στο παρελθόν.
Παρόλα αυτά, η έρευνα αυτή ανοίγει μια σειρά από ερωτήματα ηθικής φύσης- μια συζήτηση που οι ίδιοι οι ερευνητές καλωσορίζουν, καθώς το εν λόγω επίτευγμα φαίνεται να υπόσχεται πολλά για τον χώρο των νευροεπιστημών, ενώ παράλληλα θέτει υπό αμφισβήτηση πολλά αξιώματα για τη νευροεπιστήμη, όπως το κατά πόσον η απώλεια οξυγόνου στον εγκέφαλο αποτελεί μια μη αναστρέψιμη πορεία προς τον θάνατο. Σημειώνεται πως, ανά τα χρόνια, η εξέλιξη της ιατρικής έχει οδηγήσει σε αναθεωρήσεις των αντιλήψεων του θανάτου- όπως πχ το κατά πόσον το σταμάτημα της αναπνοής ή του χτύπου της καρδιάς αποτελούν απόδειξη θανάτου.
Όπως αναφέρει το Live Science, ο Σεστάν σημείωσε πως ο εγκέφαλος ενός μεγάλου θηλαστικού επιδεικνύει μια «υποτιμημένη δυνατότητα αποκατάστασης» της κυκλοφορίας και συγκεκριμένων κυτταρικών δραστηριοτήτων για ώρες μετά τον θάνατο. Αυτό, με τη σειρά του, υποδεικνύει πως ο κυτταρικός θάνατος στον εγκέφαλο λαμβάνει χώρα σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου από ό,τι πιστευόταν μέχρι τώρα, ανέφερε ο ίδιος, σε συνέντευξη Τύπου: «Δείχνουμε ότι…πρόκειται για σταδιακή, βήμα- βήμα διαδικασία» πρόσθεσε σχετικά, η οποία μπορεί να ανασταλεί ή ακόμα και να αντιστραφεί σε κάποιες περιπτώσεις.
Το BrainEx είναι στην ουσία ένα δίκτυο αντλιών που κυκλοφορούν ένα συνθετικό διάλυμα- υποκατάστατο αίματος- στις αρτηρίες του εγκεφάλου, σε κανονική θερμοκρασία σώματος. Οι 32 εγκέφαλοι συνδέθηκαν στο σύστημα 4 ώρες μετά τον θάνατο των γουρουνιών, και λειτουργούσαν μαζί του για 6 ώρες. Κατά το χρονικό διάστημα αυτό το σύστημα διατηρούσε τη δομή των εγκεφαλικών κυττάρων, ενώ επίσης μείωνε τον βαθμό θανάτου κυττάρων και αποκαθιστούσε κάποιες κυτταρικές δραστηριότητες: Για παράδειγμα, κάποια κύτταρα ήταν μεταβολικά ενεργά, χρησιμοποιώντας γλυκόζη και οξυγόνο και παράγοντας διοξείδιο του άνθρακα, ενώ άλλα ερεθίζονταν όταν έρχονταν σε επαφή με συγκεκριμένα μόρια. Αντιθέτως, εγκέφαλοι που δεν είχαν συνδεθεί στο BrainEx παρουσίαζαν ταχεία αποσύνθεση.
