Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Η τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (ΠΟΦ), το οποίο πάνω από 50 χρόνια διοργανώνει την περίφημη συνάντηση της παγκόσμιας ελίτ στο Νταβός της Ελβετίας, φέτος είναι όντως ανήσυχη. Στην ουσία, οι συντάκτες της διατυπώνουν σοβαρές ανησυχίες πάνω σε θέματα που αρκετά χρόνια τώρα είναι γνωστά κι πάντα στις πρώτες γραμμές της επικαιρότητας, αλλά οι ελίτ απέφευγαν να τα δουν κατάματα. Όχι τόσο από φόβο, όσο από διστακτικότητα μπροστά σε λήψεις αποφάσεων που έχουν βαθύ μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα. Η πανδημία Covid-19, όμως, ως φαίνεται δεν σηκώνει πολλούς δισταγμούς γιατί… σκοτώνει.
Ήδη, δε, έχει αφήσει πίσω της πάνω από 2 εκατομμύρια νεκρούς και 23 εκατομμύρια μολυσμένους από τον ιό ανθρώπους, που σε λίγους μήνες δεν αποκλείεται να φθάσουν τα 100 εκατομμύρια Με βάση, λοιπόν, αδρές και δυσάρεστες πραγματικότητες, ως φετινή έκθεση του ΠΟΦ επισημαίνει ότι η ανθρωπότητα έχει απέναντί της 10 πιθανούς και 10 υπαρκτούς σοβαρούς κινδύνους, οι οποίοι δεν αντιμετωπίζονται με μαγικά και άλλα ξόρκια αντάξια των μάγων της νομαδικής εποχής στην ανθρώπινη ιστορία.
«Το άμεσο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος του Covid-19 είναι σοβαρό» αναφέρει η έκθεση. «Απειλεί να μειώσει τα χρόνια προόδου στη μείωση της παγκόσμιας φτώχειας και ανισότητας και να βλάψει περαιτέρω την κοινωνική συνοχή και την παγκόσμια συνεργασία».
Είναι προφανές ότι η εκδήλωση της πανδημίας -η διάδοση της οποίας έχει εκθετικό χαρακτήρα- φέρνει στο προσκήνιο μια πραγματικότητα που μας λέει ότι οι μολυσματικές ασθένειες θα βρίσκονται πλέον στην κορυφή των προβλημάτων-προκλήσεων που θα αντιμετωπίζει ο άνθρωπος. Και από την άποψη αυτή, οι επιπτώσεις της νόσου Covid-19 όχι μόνον οδήγησαν σε σοβαρές απώλειες ζωής, αλλά ανέστειλαν την οικονομική ανάπτυξη σε μερικά από τα φτωχότερα μέρη του κόσμου, ενισχύοντας παράλληλα τις ανισότητες πλούτου σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν ανησυχίες ότι η καταπολέμηση της πανδημίας αφαιρεί πόρους από άλλες κρίσιμες προκλήσεις για την υγεία – όπως για παράδειγμα η διακοπή στα προγράμματα εμβολιασμού κατά της ιλαράς. Πέρα όμως από την πανδημία και τις αρνητικές επιπτώσεις της, η έκθεση υπογραμμίζει ιδιαίτερα και κλιματικές ανησυχίες. Στο πλαίσιο αυτό, τα θέματα που σχετίζονται με το κλίμα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της φετινής λίστας κινδύνων, την οποία η έκθεση περιγράφει ως «υπαρξιακή απειλή για την ανθρωπότητα». Παρά την πτώση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προκαλείται από κλειδώματα και διαταραχές στο διεθνές εμπόριο και τα ταξίδια, υπάρχουν ανησυχίες ότι καθώς οι οικονομίες αρχίζουν να ανακάμπτουν, οι εκπομπές θα αυξηθούν. Κατά συνέπεια η απειλή περιβαλλοντικών κρίσεων παραμένει υψηλή και θα έχει υψηλό κόστος για ήδη αποδεκατισμένες από την πανδημία ασθενείς οικονομίες. Πάντως, η έκθεση τονίζει τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα των περιβαλλοντικών κινδύνων και επισημαίνει ότι με έγκαιρες λήψεις μέτρων και αναπτύξεις δράσεων μπορούν τα χειρότερα να αποφευχθούν. Αναλύοντας και παρουσιάζοντας έτσι βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους κινδύνους, η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο προς συζήτηση καυτά θέματα, όπως οι ψηφιακές ανισότητες, η απογοήτευση των νέων, οι κρίσεις χρέους, η αστάθεια των τιμών, οι φούσκες περιουσιακών στοιχείων και οι θεμελιώδεις γεωπολιτικές ανισορροπίες. Γι’ αυτές τις τελευταίες, έγκυροι παρατηρητές εκφράζουν ανησυχίες στο μέτρο που τις συνδέουν και με όπλα μαζικής καταστροφής. Ειδική αναφορά κάνει η έκθεση στις τεχνολογικές εξελίξεις σε συνάρτηση με την εργασία, η οποία, όπως τονίζεται, ήδη υφίσταται ριζικές μεταβολές, που υπαγορεύονται από την υγειονομική κρίση.
Αναφορικά με τον κόσμο των επιχειρήσεων, η έκθεση επισημαίνει τους πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες κινδύνου και την παρατεταμένη αβεβαιότητα που θα διέπει για αρκετό χρόνο τη λειτουργία τους.
«Αυτές οι εξελίξεις και οι μακροπρόθεσμες προοπτικές κινδύνου αναγκάζουν τις επιχειρήσεις να αναρωτιούνται πώς να προετοιμαστούν γι’ αυτό που μπορεί να είναι μπροστά. Κυρίως στο μυαλό τους είναι η επιβίωσή τους και η οικοδόμηση της ανθεκτικότητάς τους. Και όχι μόνο σε σχέση με τις συνεχιζόμενες επιδημικές επιπτώσεις και την ανταγωνιστική τους θέση, αλλά και με πρόσφατα γεγονότα όπως οι κυβερνοεπιθέσεις, καταστροφικές κλιματικές εκδηλώσεις και κοινωνικές αναταραχές που απαιτούν αλλαγή στον χώρο εργασίας και στην κοινότητα, όπου βρίσκονται. Ενώ πολλές επιχειρήσεις έχουν καινοτομήσει και προσαρμοστεί στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες – συμμετοχή σε μερίδια αγοράς δεν έχουν όλες. Ούτε θα επωφεληθούν με τον ίδιο τρόπο από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη. Οι επιχειρήσεις πρέπει ναείναι έτοιμες έτσι, για μια άτακτη ανατάραξη κατά τη διάρκεια αυτής της ευμετάβλητης περιόδου ανάκαμψης. Και θα πρέπει να ενισχύσουν και να επανεξετάσουν συνεχώς τις στρατηγικές τους για τον περιορισμό του κινδύνου για να βελτιώσουν την ανθεκτικότητά τους σε μελλοντικά σοκ» αναφέρει η έκθεση. Και με τον τρόπο της ιχνογραφεί ένα νέο, ασταθές και έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, η πλεύση στο οποίο απαιτεί νέες αντιλήψεις και διαφορετικές δεξιότητες.
