Από την έντυπη έκδοση
Του Πάνου Φ. Κακούρη
[email protected]
Από το 2008, όταν διεθνώς άρχιζε να βαραίνει το κλίμα στην οικονομία, ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, μεταξύ άλλων επεσήμανε τον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο που απειλούσε την ελληνική οικονομία, και δεν ήταν άλλος από τα «δίδυμα ελλείμματα».
Δηλαδή, το δημοσιονομικό έλλειμμα και το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών, τα οποία, αμφότερα, ξεπερνούσαν τότε το 10% του ΑΕΠ.
Τις προειδοποιήσεις του τις άκουγαν με προσοχή οι οικονομικοί αναλυτές, αλλά όχι οι κυβερνώντες και έτσι σε μια διετία, το 2010, η χώρα μπήκε στα μνημόνια και οδηγηθήκαμε σε μια ιδιαίτερα βίαιη διόρθωση των δίδυμων ελλειμμάτων. Και ενώ τα μακροοικονομικά μεγέθη της χώρας τα τελευταία χρόνια εξυγιάνθηκαν και ο κρατικός προϋπολογισμός παρήγαγε υπερπλεονάσματα και το εξωτερικό ισοζύγιο είχε έρθει σε μια ισορροπία, ενέσκηψε ο Covid-19 και ανέτρεψε τα πάντα.
Σήμερα, η εικόνα είναι εφιαλτική. Ο προϋπολογισμός στο επτάμηνο παρουσιάζει έλλειμμα ύψους 11,7 δισ. ευρώ (περίπου 7% του ΑΕΠ), όταν πέρυσι το έλλειμμα ήταν 1,9 δισ. ευρώ, και πρωτογενές έλλειμμα ύψους 8,2 δισ. ευρώ, από πλεόνασμα πέρυσι 1,8 δισ. ευρώ. Οι εξελίξεις αυτές και οι δυσμενείς προοπτικές ωθούν το δημόσιο χρέος προς το 200% του ΑΕΠ.
Στις δυσμενείς αυτές εξελίξεις ήρθε να προστεθεί και η έκρηξη του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο στο πρώτο εξάμηνο του 2020 έφτασε σε 7 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 72,3% συγκριτικά με πέρυσι. Τα στοιχεία της ΤτΕ καταδεικνύουν τη μεγάλη εξάρτηση του ισοζυγίου και της οικονομίας γενικότερα από τον τουρισμό, καθότι την ίδια περίοδο τα τουριστικά έσοδα μειώθηκαν κατά 4,7 δισ. ευρώ.
Οι εκτιμήσεις του φορέων του τουρισμού, για ετήσιες απώλειες της τάξης των 15 δισ. ευρώ, προμηνύουν πως οι πιέσεις στο ισοζύγιο θα διατηρηθούν ισχυρές και στους επόμενους μήνες. Δηλαδή, η φετινή χρονιά με τα «δίδυμα ελλείμματα» είναι χαμένη και προετοιμαζόμαστε για την επόμενη. Ωστόσο, έχει αρχίσει να εξαπλώνεται, με τη μορφή επιδημίας, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη θεωρία, ότι «όλα θα διορθωθούν αυτομάτως μόλις λήξει η πανδημία». Δηλαδή, οι επιχειρήσεις θα πληρώνουν κανονικά φόρους, δάνεια και εισφορές, ο τουρισμός θα ανθήσει ξανά κ.λπ. Μέγα λάθος.
Η επόμενη μέρα χρειάζεται σχέδιο, γιατί η οικονομία δεν λειτουργεί με αυτοματισμούς και… οράματα.
Το σχέδιο υπάρχει, το κατήρτισε η επιτροπή Πισσαρίδη, αλλά ο τόπος δεν είχε ποτέ έλλειψη σχεδίων. Ανέκαθεν, το πρόβλημά μας ήταν η εφαρμογή τους.
