Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Το επιχειρηματικό τοπίο σε παγκόσμιο επίπεδο αλλάζει και είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς τις εξελίξεις, στο μέτρο που αυτές επιταχύνονται. Εξελίξεις εξάλλου που έγιναν ακόμα πιο δύσκολο να ερμηνευτούν με αφορμή την πανδημία Covid-19 και τις δραματικές επιπτώσεις της. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν φαινόμενα που επιχειρήσεις και ηγετικά επιτελεία επιχειρήσεων δεν μπορούν να αγνοήσουν. Ασφαλώς δε, ένα από τα παραπάνω φαινόμενα είναι η είσοδος και προσαρμογή στον ψηφιακό κόσμο. Για να πραγματοποιηθεί όμως μια τέτοια προσαρμογή, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καλύτερη δυνατή γνώση του φαινομένου.
Παρά τη νομοτελειακή πορεία της παγκόσμιας οικονομίας προς ένα νέο «οικονομικό και επιχειρηματικό παράδειγμα» -για να χρησιμοποιήσουμε μια φιλοσοφική διατύπωση- υπάρχουν ακόμα πολλές εταιρείες οι οποίες μάλλον κλείνουν μάτια και αυτιά μπροστά στην ψηφιοποίηση. Υποτιμούν έτσι την ορμή της, τις αλλαγές στις συμπεριφορές και την τεχνολογία που τις προκαλεί, και ίσως να υποτιμούν ακόμα και την έκταση της ρήξης (disruption) που συντελείται. Πολλές εταιρείες είναι ακόμα εγκλωβισμένες σε διαδικασίες ανάπτυξης στρατηγικής σε ετήσιους κύκλους. Μόνο το 15% των εταιρειών, σύμφωνα με έρευνα της McKinsey, δηλώνουν ότι το υπάρχον επιχειρηματικό τους μοντέλο είναι οικονομικά βιώσιμο αν ο κλάδος τους εξακολουθήσει να ψηφιοποιείται στην ίδια πορεία και με την τρέχουσα ταχύτητα.
Πώς όμως μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει, όταν πρακτικά κάθε εταιρεία του πλανήτη ανησυχεί για το ψηφιακό της μέλλον; Με άλλα λόγια, γιατί τόσο πολλές ψηφιακές στρατηγικές αποτυγχάνουν; Η απάντηση έχει να κάνει με το μέγεθος της ανατρεπτικής οικονομικής δύναμης που έχει η ψηφιοποίηση και της ασυμβατότητας με τα παραδοσιακά οικονομικά, στρατηγικά και λειτουργικά μοντέλα. Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey, υπάρχουν κάποια ζητήματα που είναι ιδιαίτερα προβληματικά, γιατί πρόκειται για παγίδες στις οποίες πολλές εταιρείες «πέφτουν».
Και από την άποψη αυτή, μια πρώτη και σημαντική παγίδα είναι αυτή του ορισμού της ψηφιοποίησης. Όταν γίνεται λόγος γι’ αυτήν την τελευταία, αρκετοί ηγέτες εταιρειών θεωρούν ότι πρόκειται για αναβάθμιση πληροφορικών συστημάτων. Κάποια άλλα στελέχη περιορίζουν τον όρο στην επικοινωνία και στο μάρκετινγκ. Λίγοι είναι οι μάνατζερ που έχουν μια διευρυμένη, ολιστική άποψη για το τι πραγματικά σημαίνει digital. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο όρος digital πλέον αναφέρεται στην σχεδόν άμεση, ελεύθερη και απρόσκοπτη δυνατότητα σύνδεσης ανθρώπων, συσκευών και φυσικών αντικειμένων όπου και αν βρίσκονται. Μέχρι το 2025 σχεδόν 30 δισεκατομμύρια συσκευές θα είναι διασυνδεδεμένες, αριθμός σχεδόν τετραπλάσιος από τον παγκόσμιο πληθυσμό. Στη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών τέτοιες συσκευές έχουν δημιουργήσει το 90% όλων των δεδομένων που παράχθηκαν ποτέ στην ιστορία του ανθρώπου. Η άντληση αυτών των δεδομένων ενισχύει σημαντικά τη δύναμη των analytics, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε δραματικά υψηλότερα επίπεδα αυτοματισμού – τόσο των διαδικασιών όσο και των αποφάσεων. Όλα αυτά δημιουργούν ολοκαίνουργια επιχειρηματικά μοντέλα. Σκεφτείτε τις ευκαιρίες που έχει δημιουργήσει η ηλιακή τεχνολογία στον ασφαλιστικό κλάδο. Τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα (connected cars) συλλέγουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την οδηγική συμπεριφορά ενός πελάτη.
Τα δεδομένα αυτά επιτρέπουν στις ασφαλιστικές εταιρείες να υπολογίζουν αυτόματα και με μεγαλύτερη ακρίβεια τους κινδύνους που σχετίζονται με τον οδηγό και να τιμολογούν αντίστοιχα τις υπηρεσίες τους, δημιουργώντας ταυτόχρονα την ευκαιρία να προσφέρουν άμεση και «pay-as-you-go» κάλυψη, παρακάμπτοντας τους σημερινούς ασφαλιστικούς πράκτορες. Χωρίς έναν σαφή ορισμό του digital, οι εταιρείες θα αγωνίζονται να συνδέσουν την ψηφιακή στρατηγική με τις επιχειρηματίες τους δραστηριότητες, μένοντας αβοήθητες στα αχαρτογράφητα νερά της υιοθέτησης των ψηφιακών τεχνολογιών και των αλλαγών.
Μια άλλη σοβαρή παρανόηση της ψηφιοποίησης είναι η ερμηνεία της με κριτήρια του παρελθόντος, όταν η πραγματικότητα επιβάλλει ενόραση για το μέλλον. Η ψηφιοποίηση περισσότερο από την άμεση και ενίοτε κερδοσκοπική πορεία της εταιρείας, δίνει μεγαλύτερο βάρος στη δημιουργία αξίας για τον πελάτη. Πρόκειται για σημαντικά και μάλλον όχι πολύ ευχάριστα νέα για τις εταιρείες και τους κλάδους που ελπίζουν να μετατρέψουν τις ψηφιακές δυνάμεις σε οικονομικό πλεονέκτημα. Αντιθέτως, διαπιστώνουν ότι η ψηφιοποίηση διαχωρίζει τα κερδοφόρα προϊόντα από τις προσφερόμενες υπηρεσίες, δίνοντας τη δυνατότητα στους πελάτες να αγοράζουν μόνο αυτό που χρειάζονται. Η ψηφιοποίηση επίσης καθιστά παρωχημένους τους διαμεσολαβητές διανομής, προσφέροντας απεριόριστες επιλογές και διαφάνεια στις τιμές. Επιπλέον, οι ψηφιακές υπηρεσίες μπορούν να αναπαραχθούν σχεδόν ελεύθερα, άμεσα και άψογα, μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους στο ελάχιστο και συμπιέζοντας τις τιμές. Αυτού του είδους ο ανταγωνισμός έχει ήδη μειώσει σημαντικά τα περιθώρια ανάπτυξης κερδών για τις παραδοσιακές εταιρείες σε πολλούς κλάδους, καθώς αναγκάζονται να μειώσουν τις τιμές ή να αυξήσουν τις δαπάνες σε επενδύσεις για την ανάπτυξη της καινοτομίας ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές.
Έχουμε λοιπόν μια νέα πραγματικότητα μπροστά μας, η οποία αποτελεί και ζωντανή πρόκληση αν θέλουμε να την προσεγγίσουμε με διαύγεια και ψυχραιμία.
