Από την έντυπη έκδοση
Της Susanna Vogt
Διευθύντρια της Αντιπροσωπείας στην Ελλάδα
Konrad Adenauer Stiftung
Εξήντα χρόνια μετά την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης η Ε.Ε. θα πρέπει να ανοίξει μια πλήρη και σοβαρή δημόσια συζήτηση για το μέλλον της, χωρίς να ξεχνά τα επιτεύγματά της.
Το 2017 θα καταγραφεί ως μια ιδιαίτερη χρονιά στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: Για πρώτη φορά ένα κράτος – μέλος της Ε.Ε. ενεργοποιεί τη διαδικασία της εξόδου από την Ένωση. Την ίδια στιγμή, γιορτάζουμε την 60ή επέτειο των Συνθηκών της Ρώμης, το «πιστοποιητικό γέννησης» της Ε.Ε. Η εγκατάλειψη της Ε.Ε από τη Μεγάλη Βρετανία σίγουρα δεν θα είναι η «ληξιαρχική πράξη θανάτου» της Ε.Ε., αλλά θα αφήσει το στίγμα της στους συγκρουόμενους πόλους της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Οι οικονομικές εκτιμήσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο της προσπάθειας για την ενσωμάτωση τομέων που παραδοσιακά βρίσκονταν στον πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας – μια πρωτοποριακή κίνηση εκείνη την περίοδο, αλλά κυρίως από γερμανικής σκοπιάς ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουμε μετά από δύο καταστροφικούς πολέμους. Για τον πρώτο καγκελάριο του κράτους που μόλις είχε ιδρυθεί, τον Κόνραντ Αντενάουερ, αυτή η πορεία ήταν σαφής: Μια βαθιά δέσμευση για τη σύνδεση της δημοκρατικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας με τη Δύση και τις αξίες της. Αξίες που μας έχουν καθοδηγήσει κατά τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης από τότε.
Βήματα εμβάθυνσης
Έχουμε σίγουρα διανύσει πολύ δρόμο στην Ευρώπη από το 1957: Ουσιαστικά βήματα εμβάθυνσης της διαδικασίας ολοκλήρωσης έχουν λάβει χώρα, τόσο σε πολιτικό και οικονομικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η ολοκλήρωση της Ε.Ε., όπως και η διεύρυνση, έχει βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των Ευρωπαίων πολιτών με πολλούς τρόπους και έχει γίνει μέρος της καθημερινής ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. Προσφέροντας για παράδειγμα τη δυνατότητα για ταξίδια, εργασία, σπουδές και μεταφορές κεφαλαίων χωρίς σύνορα.
Αυτή η καθημερινή ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τείνει απλώς να ξεχαστεί από την ίδια την πλειοψηφία των ανθρώπων που τη βιώνουν τόσο φυσικά – επειδή έχει επιτύχει τον στόχο της: την πραγματική ολοκλήρωση. Το μειονέκτημα γίνεται σαφές ευθύς αμέσως: Τη θεωρούμε δεδομένη.
Η ευρωπαϊκή ιδέα κινδυνεύει να απογοητεύσει λόγω της δικής της επιτυχίας. Νέοι Βρετανοί ψηφοφόροι, η «γενιά του Erasmus», που δεν έδωσαν την ψήφο τους στο δημοψήφισμα του Brexit, θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως παράδειγμα.
Η Ε.Ε. σίγουρα έχει δυσκολίες στην εξεύρεση πολιτικών λύσεων με τον ίδιο ρυθμό που έχουν ανακύψει τα γεγονότα της κρίσης τα τελευταία χρόνια, όπως το δημοσιονομικό χρέος ή η μεταναστευτική και προσφυγική κρίση. Και το επαναλαμβανόμενο μάντρα «περισσότερη Ευρώπη» δεν έχει βοηθήσει καθόλου στην αντιμετώπιση των αντιευρωπαϊκών λαϊκιστικών δυνάμεων.
Θα χρειαστεί μια σοβαρή και ειλικρινής συζήτηση για την εξεύρεση μιας κοινής μελλοντικής πορείας – αλλά δεν πρέπει να ξεχαστούν τα επιτεύγματα του παρελθόντος. Έτσι, ακόμη και σήμερα, είναι αλήθεια αυτό που είπε ο Κόνραντ Αντενάουερ κατά την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης: «Πολύ μεγάλο μέρος της δουλειάς βρίσκεται ακόμη μπροστά μας».
