Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
«Όποιος φλερτάρει με το Grexit, παίζει με τη διάσπαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης» διεμήνυσε ο Μάρτιν Σουλτς και κάλεσε τους Ευρωπαίους να επιδείξουν ενότητα.
Μία ημέρα νωρίτερα ανάλογη έκκληση είχε απευθύνει και ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, εκφράζοντας ανησυχία ότι το Brexit θα διχάσει τα υπόλοιπα 27 μέλη.
Η αλήθεια είναι ότι από την οικονομική έως την προσφυγική κρίση και από τη στάση απέναντι στους Βρετανούς έως εκείνη απέναντι στις ΗΠΑ του Τραμπ, οι Ευρωπαίοι δεν έχουν δυσκολευτεί να βρουν τα τελευταία χρόνια αυτά που τους διχάζουν. Ίσως να ήρθε η ώρα να σκεφτούν τα όσα τους ενώνουν.
Σε έναν μήνα γιορτάζουμε την 60ή επέτειο από τη Συνθήκη της Ρώμης. Τότε η Kοινότητα είχε έξι μέλη, τέσσερις γλώσσες, 177 εκατομμύρια πολίτες και ΑΕΠ 1,6 τρισ. δολαρίων. Σήμερα έχει 28 μέλη (αν και ένα βρίσκεται στην πόρτα της εξόδου), 24 γλώσσες, πάνω από 500 εκατομμύρια πολίτες και ΑΕΠ 19 τρισ. δολαρίων.
Προχώρησε όλα αυτά τα χρόνια μέσα από αντιπαραθέσεις, καθυστερήσεις, πολυφωνίες και κακοφωνίες, αλλά δεν σταμάτησε να μεγαλώνει – έως και τον περασμένο Ιούνιο τουλάχιστον.
Οι ανισορροπίες, η απουσία σαφούς κατεύθυνσης, η αδυναμία, παρά τις μεγάλες θεσμικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών, να αποκτήσει σαφή κατεύθυνση, η αποτυχία των ηγετών να εξηγήσουν το όραμα της ενοποίησης και των γραφειοκρατών να ανταποκριθούν στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών της, οι ευθύνες των «ελίτ», έχουν όλα επισημανθεί.
Αλλά και οι ευθύνες των πολιτών. Ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου στη λήψη αποφάσεων ενισχύθηκε αισθητά στη Συνθήκη της Λισαβόνας.
Παρ’ όλα αυτά, έρευνες αποκαλύπτουν ότι μόλις ένας στους δέκα πολίτες μπορεί να κατονομάσει τους ευρωβουλευτές της χώρας του, ενώ οι ευρωεκλογές θεωρούνται εν πολλοίς ευκαιρία για ψήφο διαμαρτυρίας απέναντι στις εθνικές κυβερνήσεις. Και κάπως έτσι φτάσαμε οι εθνικές εκλογές να εξελιχθούν σε ψήφο διαμαρτυρίας για την Ευρώπη.
Τα περιθώρια για αλλαγή πλεύσης στενεύουν, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν. Σφοδρός επικριτής του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, ο Τσέχος πρώην πρόεδρος Βάτσλαβ Κλάους είχε προειδοποιήσει κάποτε ότι είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διαλυθεί είτε τα κράτη, ειδικά τα μικρά, που έχουν ενταχθεί σε αυτήν θα «λιώσουν σαν κύβος ζάχαρης στον καφέ».
Τα έθνη-κράτη είναι ακόμη εδώ. Το ίδιο μέχρι στιγμής και η Ευρωπαϊκή Ένωση – εις πείσμα όσων τη θέλουν να λιώνει, όσων υπόσχονται πικρό καφέ.
