Tης Ανθής Αγγελοπούλου
Τη σημαντική συμβολή του εμβολιασμού στην πρόληψη των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του στοματοφάρυγγα κ.λπ. τόνισαν οι επιστήμονες με αφορμή μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης που ξεκινά για το εμβόλιο του HPV.
Σύμφωνα με τους: Θεόδωρο Αγοραστό, Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και πρόεδρο της Ελληνικής HPV Εταιρείας, Γεώργιο Κρεατσά Ομότιμο Καθηγητή Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας και Αθανάσιο Μίχο, αναπληρωτή καθηγητή Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Κολλεγίου Παιδιάτρων, οι χώρες που θέσπισαν προληπτικό υποχρεωτικό πρόγραμμα εμβολιασμών των παιδιών και εφήβων για τον ιό HPV είχαν πολύ καλά αποτελέσματα ως προς την επιδημιολογία της νόσου. Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Μεγάλη Βρετανία, η Αυστρία κ.λπ. όπου ο εμβολιασμός έγινε στα σχολεία και ξεκίνησε από το 2014, με αποτέλεσμα να έχουν πάνω από το 70% κάλυψη του πληθυσμού αυτού και σαφώς πιο θετικά αποτελέσματα ως προς την εμφάνιση καρκίνων που συνδέονται με τον HPV.
Όπως είπε ο κ. Αγοραστός, η προστασία από τους συσχετιζόμενους με τον ιό HPV καρκίνους μπορεί να επιτευχθεί πρωτογενώς με τον εμβολιασμό εναντίον του HPV και δευτερογενώς, όσον αφορά στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, με προληπτικό έλεγχο των γυναικών, έτσι ώστε να υπάρχει έγκαιρη ανίχνευση εγκατεστημένων προκαρκινικών βλαβών.
Το νέο 9δύμναμο εμβόλιο που κυκλοφορεί για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, παρέχει σύμφωνα με τον καθηγητή, προστασία από 7 καρκινογόνους (υψηλού κινδύνου) και 2 χαμηλού κινδύνου τύπους του ιού και με βάση τις αναφορές από όλες τις αρμόδιες διεθνείς υγειονομικές αρχές έχει εξαιρετικό προφίλ ασφαλείας.
Σε ερώτηση αν θα πρέπει τα άτομα που έχουν ήδη εμβολιαστεί με το προηγούμενο εμβόλιο να επαναλάβουν τον εμβολιασμό με το νέο εμβόλιο ή αν καλύπτονται, οι καθηγητές απάντησαν ότι η μη κάλυψη αφορά μόνο ένα ποσοστό 14%-18%. Επίσημη οδηγία επανάληψης του εμβολιασμού δεν υπάρχει, όπως είπαν, άρα έγκειται στην κρίση του γιατρού και του γονέα αν θέλουν να επαναληφθεί ο εμβολιασμός.
Ο καθηγητής Κρεατσάς, τόνισε ότι σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, τα κορίτσια ηλικίας 11 έως 18 ετών πρέπει να θωρακίζονται με το εμβόλιο έναντι του HPV καθώς, ο έγκαιρος εμβολιασμός πριν την έκθεση στον ιό προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη προστασία και γι’ αυτό το λόγο το εμβόλιο χορηγείται δωρεάν.
Η αξία του εμβολιασμού γίνεται αντιληπτή αν αναλογιστεί κανείς τα στοιχεία από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, σύμφωνα με τα οποία πάνω από το 80% των γυναικών θα έχει μολυνθεί από κάποιο τύπο του ιού HPV μέχρι την ηλικία των 50 ετών.
Το πιο κρίσιμο χρονικό διάστημα μιας γυναίκας για την αρχική εκδήλωση της HPV λοίμωξης είναι από την εφηβεία μέχρι περίπου τα 25 έτη. Σε αυτή την ηλικία η πλειονότητα των γυναικών ξεκινά τις σεξουαλικές επαφές και η μορφολογία του τραχήλου διευκολύνει την λοίμωξη από τον ιό.
Ο ιός HPV είναι πολύ μολυσματικός και μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και χωρίς ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, σημείωσε ο κ. Μίχος. Όπως είπε, είναι χαρακτηριστικό ότι σε ιατρεία Παθολογίας Τραχήλου σε μεγάλα νοσοκομειακά κέντρα στην Ελλάδα, ως και στο 50% των τεστ Παπ υποδηλώνεται η παρουσία του ιού. Το 90% των λοιμώξεων αυτών θα υποστρέψουν, ενώ στο υπόλοιπο 10% ο ιός θα παραμείνει με αυξημένο κίνδυνο να προκληθεί σοβαρή κλινική νόσος.
Ο ιός HPV υπολογίζεται ότι είναι υπεύθυνος για το 5,2% του συνόλου των καρκίνων παγκοσμίως
Ο ιός HPV προσβάλλει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες, και σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να οδηγήσει σε προκαρκινικές και καρκινικές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Επίσης, ο επικίνδυνος ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων συσχετίζεται και με καρκίνους άλλων οργάνων, όπως κόλπου, αιδοίου, πρωκτού, πέους, στοματικής κοιλότητας, αμυγδαλών, φάρυγγα, λάρυγγα και οισοφάγου.
Δεν υπάρχουν συστάσεις ή και δυνατότητες προσυμπτωματικού ελέγχου για τα άλλα HPV σοβαρά νοσήματα, πλην αυτών του τραχήλου της μήτρας, και σύμφωνα με τους ειδικούς, ο εμβολιασμός προσφέρει τη δυνατότητα πρόληψης και των άλλων σχετιζόμενων με τον HPV προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνων (σε αιδοίο, κόλπο, πρωκτό).
Αποτελεσματικό και ασφαλές το εμβόλιο
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατέθηκαν, αναφορικά με το προφίλ ασφαλείας του εμβολίου, έχει διαπιστωθεί ότι είναι αποτελεσματικό και ασφαλές.
Συγκεκριμένα, από το 2006 μέχρι σήμερα έχουν χορηγηθεί πάνω από 270 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων σε 86 χώρες του κόσμου που έχουν εντάξει το εμβόλιο αυτό στα Εθνικά τους Προγράμματα Εμβολιασμού. Οι 70 χώρες καλύπτουν το εμβόλιο μόνο στα κορίτσια και 16 χώρες και στα δύο φύλα.
O εμβολιασμός εναντίον της HPV-λοίμωξης άρχισε στην Ελλάδα από τον Σεπτέμβριο του 2007. Τον Φεβρουάριο του 2008 δόθηκε η οδηγία από την κυβέρνηση για κάλυψη του κόστους του εμβολίου από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας σε γυναίκες 12-26 ετών. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, μετά από μελέτη όλων των στοιχείων αποτελεσματικότητας και ασφάλειας των εμβολίων, έχει αποφανθεί επιστημονικά για την αναγκαιότητα εμβολιασμού έναντι του ιού HPV και με βάση το νέο εθνικό πρόγραμμα, που ισχύει από τις 22 Ιανουαρίου 2015 (βλ. παρακάτω) ο HPV-εμβολιασμός συστήνεται σε ακόμα μικρότερη ηλικία στους έφηβους, που είναι τα 11 έτη.
Από τα 11 έως τα 15 έτη το εμβόλιο θα γίνεται σε δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών. Για τις ηλικίες μετά τα 15 έτη χορηγούνται 3 δόσεις του εμβολίου. Το εμβόλιο μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2016 θα χορηγείται στις γυναίκες 18-26 ετών δωρεάν ενώ μετά το 2016 το εμβόλιο θα χορηγείται δωρεάν μόνο στις ηλικίες 11 με 18 (επομένως μέχρι τότε θα πρέπει να εμβολιασθούν όλες οι γυναίκες 18-26 ετών που θέλουν να κάνουν χρήση της δωρεάν χορήγησής του).
Μέχρι σήμερα ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV αφορά μόνο τα κορίτσια, ενώ για πρώτη φορά το εμβόλιο αποζημιώνεται δωρεάν και στους ομοφυλοφίλους άνδρες κάτω των 26 ετών. Το ερώτημα που τίθεται σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής HPV Εταιρείας, είναι αν αυτή η ένταξη δείχνει τη μελλοντική πρόθεση της εθνικής επιτροπής εμβολιασμών να συμπεριλάβει και τα αγόρια στο εθνικό πρόγραμμα, αφού ο ιός ΗPV και οι επιπτώσεις του δεν αφορούν μόνο τον γυναικείο πληθυσμό, αλλά και τον αντρικό, καθώς νοσήματα σχετιζόμενα με τον HPV εμφανίζονται και στους άνδρες π.χ. γεννητικά κονδυλώματα, καρκίνος πέους, καρκίνος πρωκτού, αλλά και ορισμένες μορφές του καρκίνου του στοματοφάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας και λάρυγγα, που έχουν υπερδιπλάσια συχνότητα στους άνδρες.
