Του Κώστα Δεληγιάννη
«Εντυπωσιακές ομοιότητες» με το ηλιακό μας σύστημα έχει το πλανητικό σύστημα που εκτιμούν Αμερικανοί και Γερμανοί επιστήμονες πως βρίσκεται γύρω από έναν αστέρα σε απόσταση λίγο μεγαλύτερη από 10 έτη φωτός. Το άστρο ανήκει στον αστερισμό του Ηριδανού στο νότιο ημισφαίριο και ονομάζεται έψιλον (ε) Ηριδανού.
Ο ε Ηριδανού είναι παρεμφερής με τον Ήλιο, παρόλο που έχει το 1/5 της ηλικίας του. Την ίδια στιγμή, οι εξωπλανήτες που φαίνεται πως περιφέρονται γύρω του πρέπει να μοιράζονται την ίδια αρχιτεκτονική με το πλανητικό σύστημα στο οποίο ανήκει η Γη. Έτσι, οι επιστήμονες ελπίζουν πως, με τη μελέτη του, θα μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα πώς δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα.
Η ανακάλυψη έγινε με δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA και το τηλεσκόπιο υπέρυθρης ακτινοβολίας Sofia, το οποίο μέσω ενός Boeing 747 πετάει σε υψόμετρο 45.000 ποδών, στα όρια της στρατόσφαιρας. Χρησιμοποιώντας τις μετρήσεις σε μία υπολογιστική προσομοίωση, οι επιστήμονες κατάφεραν να αναπαραστήσουν τον δίσκο σκόνης που περιβάλλει τον ε Ηριδανού, διαχωρίζοντας την αμυδρή ακτινοβολία που εκπέμπει ο δίσκος από αυτήν του άστρου.
Σε κάθε αστέρα, ο δίσκος σκόνης αποτελείται από τα αέρια, τα σωματίδια και τους μικρούς βράχους που συνεχίζουν να περιστρέφονται γύρω του, και τα οποία απέμειναν μετά τον σχηματισμό των πλανητών. Στην περίπτωση του ε Ηριδανού, βρήκαν πως χωρίζεται σε δύο ζώνες, με το ενδιάμεσο κενό πιθανότατα να δημιουργήθηκε με τον σχηματισμό των πλανητών.
Αν και οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να εντοπίσουν εξωπλανήτες, υποστηρίζουν πως θα αποτελούσε τεράστια έκπληξη να μην υπάρχουν τέτοια ουράνια σώματα που να περιφέρονται γύρω από τον ε Ηριδανού. Για να τα εντοπίσουν, θα χρειαστούν όργανα με ακόμη μεγαλύτερη ευκρίνεια, όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, που η NASA σχεδιάζει να εκτοξεύσει τον Οκτώβριο του 2018.
Ο βασικότερος λόγος είναι η ύπαρξη του κενού ανάμεσα στις δύο ζώνες στον δίσκο σκόνης, γα τη δημιουργία του οποίου απαιτείται ένα αντικείμενο με διαστάσεις πλανήτη. Μάλιστα, με δεδομένο πως ο ε Ηριδανού είναι νεώτερος από τον Ήλιο μας, και οι εξωπλανήτες θα έχουν μικρότερη ηλικία από τη Γη. Επομένως, οι ερευνητές αισιοδοξούν πως θα μπορέσουν να αντλήσουν πολύτιμα στοιχεία για την κατάσταση της Γη σε προηγούμενες φάσεις της εξέλιξής της.
«Αυτό το άστρο φιλοξενεί ένα πλανητικό σύστημα το οποίο αυτή τη στιγμή περνά τις ίδιες κατακλυσμιαίες διεργασίες με το ηλιακό μας σύστημα σε πολύ νεώτερη ηλικία, όταν η Σελήνη απέτησε τους περισσότερους κρατήρες της, δημιουργήθηκαν οι ωκεανοί στη Γη, και διαμορφώθηκαν στον πλανήτη μας οι συνθήκες που επέτρεψαν την ανάπτυξη ζωής», γράφει στο blog του ο Μάσιμο Μαρέγκο, αναπληρωτής καθηγητής αστρονομίας στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Αϊόβα και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα, ο απώτερος σκοπός για τους αστρονόμους είναι να εξακριβώσουν πλήρως της αρχιτεκτονική του δίσκου που περιβάλλει τον ε Ηριδανού και τις αλληλεπιδράσεις του με το «σμήνος» εξωπλανητών που φαίνεται πως υπάρχουν στο ίδιο σύστημα.
