Του Κώστα Δεληγιάννη
Η παρατήρηση των πρώτων αστέρων και γαλαξιών που φώτισαν το νεαρό σύμπαν, πριν από 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια, η παρακολούθηση της διαδικασίας «γέννησης» άστρων και πλανητών, η μελέτη των διάφορων τύπων γαλαξιών στο σύμπαν. Μέχρι και πριν από λίγες ημέρες, αυτοί ήταν οι βασικοί στόχοι για τους οποίους προοριζόταν το James Webb Space Telescope (JWST) από τον Οκτώβριο του 2018, όταν θα εκτοξευτεί από το Διαστημικό Κέντρο της Γουιάνας.
Ωστόσο, οι ανακοινώσεις που έκαναν επιστήμονες την περασμένη Τετάρτη για το πλανητικό σύστημα στον αστέρα TRAPPIST-1, πρόσθεσαν μία ακόμη προτεραιότητα για το «το καλύτερο “παράθυρο” στο σύμπαν που διέθεταν ποτέ οι αστρονόμοι», όπως έχει χαρακτηρισθεί το διαστημικό τηλεσκόπιο: να εξετάσει τους 7 γήινους εξωπλανήτες που ανακαλύφθηκαν, φέρνοντας στο φως όσο το δυνατόν περισσότερα μυστικά τους.
«Εκτιμώ πως το σύστημα του TRAPPIST-1 θα είναι ένας από τους στόχους του», λέει στην ιστοσελίδα NewAtlas o Άτνταμ Μπέργκασερ, αστροφυσικός από το πολιτειακό πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο και μέλος της ομάδας που ανακάλυψε τους 7 εξωπλανήτες.
«Γνωρίζω αρκετούς από τους επιστήμονες που βοήθησαν να κατασκευασθούν και να ελεγχθούν οι κάμερες του τηλεσκοπίου, οι οποίοι αδημονούν να δοκιμάσουν τις δυνατότητές τους σε αυτό το συναρπαστικό πλανητικό σύστημα. Είναι βέβαιο πως θα προτείνουν την παρατήρησή του όσο το δυνατόν συντομότερα», προσθέτει.
Σε σχέση με το τηλεσκόπιο Hubble, που βρίσκεται ήδη στο διάστημα, το James Webb θα «βλέπει» και στο υπέρυθρο τμήμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, ενώ θα διαθέτει περίπου 7 φορές μεγαλύτερη φωτοσυλλεκτική επιφάνεια. Έτσι, θα μπορούσε να εντοπίσει μία… πυγολαμπίδα σε απόσταση 1 εκατ. χιλιομέτρων.
Ακόμη κι έτσι όμως, και παρά το γεγονός ότι ο αστέρας TRAPPIST-1 είναι αρκετά αμυδρός, δεν θα μπορεί να παρατηρήσει απευθείας τους εξωπλανήτες, καθώς κινούνται σε πολύ μικρή απόσταση από το άστρο. Ωστόσο, θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να μελετήσουν πώς το αστρικό φως «φιλτράρεται» από τις ατμόσφαιρές τους.
«Έτσι, θα μπορέσουμε να προσδιορίσουμε με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια τη θερμοκρασία και τη χημική σύσταση που έχει κάθε ατμόσφαιρα, δηλαδή δύο παραμέτρους που παίζουν σημαντικό ρόλο στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής», προσθέτει στο NewAtlas η Κάθριν Ντεκ, ερευνήτρια από το Caltech Κάθριν Ντεκ και επίσης μέλος της ομάδας που εντόπισε τα επτά «μέλη» στο πλανητικό σύστημα του TRAPPIST-1.
Επομένως, εντοπίζοντας τα είδη των χημικών μορίων, θα ανοίξει ο δρόμος για να αποκαλυφθούν πολλά χαρακτηριστικά για τους εξωπλανήτες, ακόμη και τυχόν ενδείξεις έμβιας δραστηριότητας. «Θα αναζητήσουμε στοιχεία για την παρουσία στην ατμόσφαιρα χημικών στοιχείων όπως οξυγόνου, μεθανίου και υδρατμών, τα οποία αποτελούν πιθανές “υπογραφές” εξωγήινης ζωής», συμπληρώνει η ερευνήτρια.
Παράλληλα, με τη βοήθεια του James Webb, οι επιστήμονες θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν τη θερμική ενέργεια που ακτινοβολούν οι εξωπλανήτες, αναλύοντας τις εκπομπές τους όταν βρίσκονται ακριβώς πίσω από τον TRAPPIST-1. Επομένως, είναι πιθανό να βγάλουν συμπεράσματα και για την επιφάνειά τους.
