Του Κώστα Δεληγιάννη
Παρά τη ρύπανση που επικρατεί στις πόλεις της Ευρώπης, στις οροφές των κτιρίων μπορούν να βρεθεί υλικό εξωγήινης προέλευσης, το οποίο μάλιστα απέμεινε από τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος.
Αυτό απέδειξε ο πλανητικός επιστήμονας Μάθιου Γκενζ από το Κολέγιο Imperial του Λονδίνου, ο οποίος σε συνεργασία με τον ερασιτέχνη ορυκτολόγο Γιόν Λάρσεν, βρήκε κοσμική σκόνη σε στέγες στο Παρίσι, το Όσλο και το Βερολίνο.
Η κοσμική σκόνη είναι μικρά κομμάτια ύλης που έφτασαν στη Γη από το διάστημα. Είναι γνωστοί και με το όνομα μικρομετεωρίτες, ενώ κατάφεραν να φτάσουν στην επιφάνεια του πλανήτη, αφού «επέζησαν» από την ατμοσφαιρική τριβή.
«Από τη δεκαετία του 1940 γνωρίζουμε πως καταφθάνει συνεχώς κοσμική σκόνη», λέει στην ιστοσελίδα του Imperial ο Γκενζ. «Μέχρι τώρα όμως, θεωρούσαμε πως δεν μπορούμε να την ανιχνεύσουμε ανάμεσα σε εκατομμύρια γήινα σωματίδια, παρά μόνο σε περιβάλλοντα που δεν υπάρχει σκόνη, όπως η Ανταρκτική και ο βυθός των ωκεανών».
Οι ερευνητές εντόπισαν μικρομετεωρίτες σε 300 κιλά υλικού που συνέλεξαν από οροφές στις τρεις πόλεις. Για να τα διαχωρίσουν, αξιοποίησαν το γεγονός ότι περιέχουν ορυκτά που μαγνητίζονται, ενώ στη συνέχεια τα ταυτοποίησαν με βάση τη σύστασή τους.
Οι κόκκοι που βρήκαν είχαν μορφοποιηθεί από την έντονη θερμότητα που αναπτύχθηκε στη μάζα τους, λόγω της ατμοσφαιρικής τριβής. Αν και συνήθως τα σωματίδια αυτά είναι εξαιρετικά μικρά, με διάμετρο περίπου 0,01 χιλιοστά, τα δείγματα που εντοπίσθηκαν είναι ελαφρώς μεγαλύτερα, με διάμετρο περίπου 0,03 χιλιοστά.
Επίσης, η κρυσταλλική τους σύνθεση παραπέμπει σε κοσμική σκόνη που έπεσε στη Γη τον Μεσαίωνα. Αντίθετα, δείγματα κοσμικής σκόνης που έχουν βρεθεί στην Ανταρκτική, και εκτιμάται πως έφτασε στον πλανήτη μας πριν από εκατομμύρια χρόνια, έχουν διαφορετική κρυσταλλική σύνθεση.
Παρόλο που ο λόγος δεν είναι γνωστός, οι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτό οφείλεται στις μεταβολές της κίνησης των πλανητών του Ηλιακού Συστήματος. Έτσι, σε διάστημα εκατομμυρίων ετών, αλλάζει ελαφρώς η τροχιά των πλανητών γύρω από τον Ήλιο, κάτι που επηρεάζει τη βαρύτητα που ασκεί στην ύλη που τον περιβάλλει.
Με βάση το σχήμα και το μέγεθος των σωματιδίων, ο Γκενζ εκτιμά πως «τρύπησαν» τη γήινη ατμόσφαιρα με ταχύτητα περίπου 12 χλμ./ώρα, δηλαδή πως είναι από τους πιο γρήγορους μικρομετεωρίτες που έφτασαν στον πλανήτη.
Επίσης, με βάση τη συχνότητα καθαρισμού των οροφών και τον ρυθμό οξείδωσης των μεταλλικών συστατικών των σωματιδίων, οι ερευνητές εκτιμούν πως κατέληξαν στη γήινη επιφάνεια μέσα στα τελευταία έξι χρόνια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ανακάλυψή τους σημαίνει πως ανάλογα διαστημικά σωματίδια μπορούν να βρεθούν οπουδήποτε στον πλανήτη. Κάτι που σημαίνει πως πολλαπλασιάζονται οι «πηγές» που μπορούν να αξιοποιήσουν οι επιστήμονες, ώστε με την ανάλυση κοσμικής σκόνης να κατανοήσουν ακόμη καλύτερα πώς εξελίχθηκε το Ηλιακό Σύστημα.
