Η αποστολή Cheops (Χέοπας) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ) εκτοξεύτηκε επιτυχώς από το διαστημοδρόμιο του Κουρού στη Γαλλική Γουϊάνα στις 18 Δεκεμβρίου, με σκοπό τη μελέτη εξωπλανητών, σε τροχιά γύρω από άλλα άστρα.
Η εν λόγω αποστολή (Characterising Exoplanet Satellite) αποτελεί συνεργασία μεταξύ του ΕΟΔ και της Ελβετίας, με σημαντική συνεισφορά από άλλες 10 χώρες- μέλη του ΕΟΔ. Η πρώτη αποστολή του ΕΟΔ για τη μελέτη εξωπλανητών θα διερευνήσει ήδη γνωστούς πλανήτες πέρα από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος, παρέχοντας πολύτιμα στοιχεία για τη φύση αυτών των μακρινών κόσμων.
Η ύπαρξη εξωπλανητών αποτελούσε αντικείμενο εικασιών από επιστήμονες για πολλά χρόνια, μέχρι την ανακάλυψη του 51 Pegasi b, που ανακοινώθηκε το 1995. Οι Ντιντιέ Κελό και Μισέλ Μαγιόρ μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής του 2019 για την ανακάλυψη αυτή, η οποία σηματοδότησε μια νέα εποχή ερευνών στην αστρονομία.
Αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει πάνω από 4.000 εξωπλανήτες γύρω από κοντινά και μακρινά άστρα. «Το Cheops θα πάει την επιστήμη εξωπλανητών σε ένα εντελώς νέο επίπεδο» είπε ο Γκίντερ Χάσινγκερ, διευθυντής Επιστημών τoυ ΕΟΔ.
«Μετά ανακάλυψη χιλιάδων πλανητών, η αναζήτηση τώρα μπορεί να στραφεί στον χαρακτηρισμό, τη διερεύνηση των φυσικών και χημικών ιδιοτήτων πολλών εξωπλανητών, και το να μάθουμε από τι αποτελούνται και πώς σχηματίζονται. Το Cheops επίσης στρώνει τον δρόμο για τις μελλοντικές αποστολές εξωπλανητών, από το διεθνές τηλεσκόπιο James Webb μέχρι τους δορυφόρους Plato και Ariel του ΕΟΔ» πρόσθεσε.
Το Cheops δεν θα ψάχνει νέους πλανήτες, μα θα μελετήσει εκτενέστερα εκατοντάδες γνωστούς πλανήτες, που βρέθηκαν μέσω διαφόρων μεθόδων. Στο πλαίσιο της αποστολής θα παρατηρηθούν οι πλανήτες αυτοί ενώ διέρχονται μπροστά από τα άστρα τους, μπλοκάροντας μέρος του φωτός τους, για να μετρηθούν τα μεγέθη τους με άνευ προηγουμένου ακρίβεια. Οι μετρήσεις του Cheops θα συνδυαστούν με υπάρχουσες πληροφορίες σχετικά με τις μάζες τους, προκειμένου να διαπιστωθεί η πυκνότητά τους.
«Υπάρχουν τόσοι πολλοί ενδιαφέροντες εξωπλανήτες, και θα μελετήσουμε βαθύτερα αρκετές εκατοντάδες εξ αυτών, επικεντρώνοντας ειδικότερα στους μικρότερους πλανήτες, μεγέθους μεταξύ Γης και Ποσειδώνα» είπε η Κέιτ Άιζακ, επιστήμονας του ΕΟΔ που δουλεύει πάνω στην αποστολή Cheops. «Φαίνονται να είναι κοινοί στον γαλαξία μας, ωστόσο δεν ξέρουμε πολλά για αυτούς. Το Cheops θα μας βοηθήσει να αποκαλύψουμε τα μυστήρια αυτών των συναρπαστικών κόσμων και θα μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στο να απαντήσουμε ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που απασχολούν εμάς τους ανθρώπους: Είμαστε μόνοι στο σύμπαν;».
Σε κάποιες περιπτώσεις ο δορυφόρος Cheops θα είναι σε θέση να αποκαλύψει λεπτομέρειες ακόμα και για τις ατμόσφαιρες των πλανητών- ίσως και την παρουσία συννέφων και τη σύνθεσή τους. Επίσης, η αποστολή μπορεί να οδηγήσει στην ανακάλυψη και προηγουμένως αγνώστων πλανητών, μετρώντας διακυμάνσεις στους χρόνους διέλευσης γνωστών πλανητών μπροστά από τα άστρα τους, ενώ ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναζήτηση φεγγαριών και δακτυλίων γύρω από κάποιους πλανήτες.
Η αποστολή Cheops πραγματοποιείται από τον ΕΟΔ σε συνεργασία με την Ελβετία, με τη συμμετοχή της Αυστρίας, του Βελγίου, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ουγγαρίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
