Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Με σφραγισμένη, πλέον, την κατάργηση του waiver για τα ελληνικά ομόλογα (μόνη εναπομένουσα διέξοδος για τις ελληνικές τράπεζες, πλέον, να χαλαρώσουν «κάπως» οι όροι του αναβαλλόμενου φόρου, ώστε να βοηθηθούν να ξεφορτώσουν τα κόκκινα δάνειά τους χωρίς να εξαχνωθούν πάλι οι μέτοχοί τους…), με το ελληνικό 10ετές ομόλογο επανεγκατεστημένο σε απόδοση άνω του 4% (να δούμε τώρα, και μετά τη Fitch) αλλά και με νωπή ακόμη την αυτοκριτική των ίδιων των Ευρωπαίων για την εποχή των μνημονίων (Σπίγκελ: «Αποστολή εξετελέσθη – Η Ελλάδα πεθαίνει», ακούγεται μελοδραματικό, όμως κρύβει μέσα του αρκετή ουσία…) πορεύεται η Ελλάδα του Αυγούστου 2018 στην έξοδό της από τα μνημόνια. Η οποία από την πολλή συζήτηση απειλεί να λειτουργήσει σαν εκείνο που οι Αγγλοσάξωνες λένε anticlimax, απογοήτευση/απότομη πτώση μετά από υπερβολικές προσδοκίες.
Θα φτάσουμε σ’ εκείνη τη μέρα με νωπή ακόμη την τοποθέτηση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή -με επικεφαλής πλέον τον Φραγκίσκο Κουτεντάκη, που ήδη φάνηκε πόσο επιπόλαιοι και άδικοι ήταν όσοι είχαν σπεύσει να τον περιγράψουν ως εγκάθετο του ΣΥΡΙΖΑ…- ο οποίος προειδοποίησε για τον κίνδυνο μονομερών ενεργειών επί των συμφωνημένων/νομοθετημένων μέτρων μετά τη λήξη του τωρινού Προγράμματος.
«Οι αγορές θα τιμολογούν το ρίσκο που ακολουθεί τη χώρα, κι αυτό θα έχει να κάνει με τα μηνύματα που [αυτή] θα στείλει», εξήγησε με άμεση αναφορά στη διαβόητη αναβολή της προνομοθετημένης μείωσης των συντάξεων. Μπορεί το μέτρο αυτό να μην «είναι απαραίτητο με την αυστηρή δημοσιονομική έννοια του όρου», όμως αν γίνει χωρίς προηγούμενη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς «τα μηνύματα που θα σταλούν» στις αγορές θολώνουν επικίνδυνα όπως θα ‘λεγε κι ο άλλος… Το ότι η μη-μείωση των συντάξεων αποτελεί όνειρο ΣΥΡΙΖΑ, απαίτηση δε Ν.Δ. και μετα-ΠΑΣΟΚ, ουδόλως διευκολύνει.
Στην πορεία λοιπόν προς την 20ή Αυγούστου, πληθαίνουν και τα αφηγήματα. Πιο πρόσφατη, η τοποθέτηση του Κολίν Άνεβ Γιάνσε -σήμερα γενικού γραμματέα του ESM- που περιέγραψε το 2015 ως «δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα», καθώς όταν έγινε υπουργός Οικονομικών ο Γιάνης Βαρουφάκης «τα πράγματα πήγαιναν αρκετά καλά […]. Το 2014 εργαζόμασταν για μια “καθαρή έξοδο” της Ελλάδας, να βγουν από το Πρόγραμμα χωρίς δάνειο». Για τον Γιάνσε, η θητεία Βαρουφάκη «κόστισε αρκετά χρήματα στην Ελλάδα […] έστειλε τη χώρα πίσω αρκετά χρόνια». Η αναπόληση του Γιάνσε είναι λίγο παράξενη: κάποια προληπτική/πιστωτική γραμμή στήριξης ελλόχευε – όχι;
Όμως, θα ακούσουμε ακόμη περισσότερες αναδρομές. Μια πολύ κεντρική είναι εκείνη του Γερούν Ντέισελμπλουμ, ο οποίος ως πρόεδρος του Eurogroup την έζησε βήμα-βήμα εκείνη την φάση. Στο βιβλίο του De Eurocrisis περιγράφει διεξοδικά τα γεγονότα, το κλίμα, τις ισορροπίες, τις παγίδες. Τον Σεπτέμβρη, το βιβλίο του Ντέισελμπλουμ θα βγει στα ελληνικά από τις εκδόσεις economia. Δείτε όμως ήδη τη δική του πρώτη επαφή με Ελλάδα: «Η συνομιλία με τον αρχηγό της κυβέρνησης Τσίπρα ήταν εποικοδομητική. Ήταν εξαιρετικά φιλικός και μιλούσε ήρεμα αλλά σταθερά. Σε ορισμένες στιγμές, μιλώντας για τις δυσκολίες που πέρασε ο ελληνικός λαός τα τελευταία πέντε χρόνια και για την ανθρωπιστική κρίση, ήταν συγκινημένος. […] Μου ορκίστηκε ότι ήθελε να είναι ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που θα τηρούσε τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Ήταν ειλικρινής αλλά μου φάνηκε εντελώς απίθανο, λαμβάνοντας υπόψη το τεράστιο χάσμα ανάμεσα σε όλες τις υποσχέσεις και την πραγματική κατάσταση».
Σαφώς διαφορετική ήταν η πρώτη γνωριμία Ντέισελμπλουμ με τον Βαρουφάκη.
Αφήνοντας κατά μέρος τα ατμοσφαιρικά της εποχής, τα της εκρηκτικής συνέντευξης Τύπου κ.λπ. συγκεφαλαιώνει ως εξής τη θέση Βαρουφάκη: «Δήλωσε ότι δεν επιθυμούν πλέον να συνεργάζονται με την τρόικα. Ακούστηκαν όροι όπως ταπείνωση και υπαγόρευση. Ανέφερα ότι η τρόικα εργάζεται κάτω από την πολιτική εξουσία του Εurogroup και ότι ήταν υποχρεωμένοι να προετοιμάσουν και να υλοποιήσουν όλες τις μέχρι τώρα συμφωνίες».
Αργότερα, η θέση Βαρουφάκη συμπληρώθηκε: «Το ελληνικό χρέος έπρεπε να διαγραφεί κατά το μισό, και επιπλέον να αγοραστεί μέσω της έκδοσης ευρωομολόγων.
Οι τράπεζες έπρεπε άμεσα να ανακεφαλαιοποιηθούν μέσω του ESM και ο ESM έπρεπε επίσης να αγοράσει άμεσα τις ελληνικές υποχρεώσεις προς την ΕΚΤ. […] Σαν μπράβος [Σημ: εδώ, ας αναμείνουμε την τελική μετάφραση…] ζήτησε «τα κέρδη από το Target 2, το αμοιβαίο σύστημα πληρωμών της Ευρωζώνης, να δοθούν για την κοινωνική πολιτική της Ελλάδας».
Καθώς αυτή η αφήγηση έχει εξαιρετικά άμεσο ενδιαφέρον, λέμε να τη συνεχίσουμε και στο επόμενο σημείωμά μας.
