Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Τι έμαθα στην πρώτη (μου) φορά σε δημοψήφισμα.
Πρώτον. Στις πλείστες των περιπτώσεων, οι απαντήσεις δίνονται σε ερωτήματα που δεν τέθηκαν ποτέ. Οι Γάλλοι το 2005 δεν απάντησαν για το Ευρωσύνταγμα, αλλά για το φάντασμα… του Πολωνού υδραυλικού. Είναι πρόβλημα, λοιπόν, η αναντιστοιχία ερώτησης-απάντησης; Των πολιτικών.
Κι έτσι φτάνουμε στο δεύτερο μάθημα. Μέσα σε επτά μέρες πυκνού, παχύρρευστου πολιτικού χρόνου, το ερώτημα άλλαξε και κέρδισε αυτός που έθεσε σε δημοψήφισμα τον εαυτό του.
Τρίτον. Οι πολίτες στην πλειονότητά τους ήταν ήπιοι ακόμη και στις αντιπαραθέσεις τους. Ενα μέρος, όμως, του πολιτικού κόσμου και διαμορφωτών της κοινής γνώμης έπαιζε στο γήπεδο της ανταλλαγής ύβρεων, ετοιμόρροπων και συχνότατα ασχέτων επιχειρημάτων, της έντασης και του φανατισμού.
Τέταρτον. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγινε της αποσυμπίεσης. Καντάρια χολής, σιδερόφραχτες βεβαιότητες και τοξικό νέφος. Ισως, λέω ίσως, να λειτούργησε το διαδικτυακό λιντσάρισμα και σαν το ντιβάνι του ψυχαναλυτή. Απασφάλισαν εκεί, εκτονώθηκαν και στην κατά πρόσωπο αναμέτρηση σώθηκαν τα προσχήματα και ίσιωσαν τα σχήματα.
Πέμπτον, αν και δεν χρειαζόμουν το δημοψήφισμα. Αρκετοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. δεν συμπεριφέρονται ευρωπαϊκά. Αν φοβούνται την αντίθετη άποψη υπάρχει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από ένα δημοψήφισμα. Δημοκρατία a la carte δεν υπάρχει.
Εκτον. Χωρίς αντίληψη των σημείων των καιρών, χωρίς επικοινωνία με την κοινωνία, οι ταγοί, που έβγαλαν σε περιφορά τις υπογραφές τους και τα παραφουσκωμένα τους «εγώ», είναι σαν έναν υπολογιστή χωρίς λογισμικό. Απλώς δεν λειτουργούν οι παρεμβάσεις τους.
Εβδομον, αν και δεν χρειαζόμουν το δημοψήφισμα. Η γνώμη δεν είναι είδηση και η μονομέρεια δεν μπορεί να είναι λεπτομέρεια.
Ογδοον. Πολλοί μιλούν για τον φόβο του αγνώστου, αλλά το γνωστό είναι που τρομάζει, ό,τι έχει εγγραφεί στη μνήμη.
Ενατον, αν και δεν χρειαζόμουν το δημοψήφισμα. Το εκλογικό σώμα συγκροτούν 9.808.760 πολίτες. Ακόμη κι αν οι εκλογικοί κατάλογοι δεν έχουν εκκαθαριστεί, το γεγονός ότι μόλις ένα εκατομμύριο είναι ο ανθός, δεν επιτρέπει χαμόγελα.
Δέκατον. Δεν μετρούν οι διαθέσεις, τα αισθήματα και τα μαθήματα, αλλά η απόδοση στα δύσκολα στοιχήματα. Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα.
