της Νατάσας Στασινού
«Ήταν ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. Θα μπορούσε να είναι μία πρόγευση αλλαγής στην Ευρώπη». Τάδε έφη η Φράουκε Πέτρι, επικεφαλής του ξενοφοβικού κόμματος της Γερμανίας, AfD. Και ελπίζουμε να διαψευστεί. Γιατί αναφερόταν στον θρίαμβο του ακροδεξιού Νόρμπερτ Χόφερ στον πρώτο γύρο των Αυστριακών εκλογών. Ένα ενθουσιώδες «μπράβο» στους Αυστριακούς ακούστηκε από την Γαλλίδα Μαρίν Λεπέν, ενώ για μεγάλη νίκη έκανε λόγο και ο Ολλανδός ομοϊδεάτης τους, Γκέερτ Βίλντερς.
Θα μπορούσε ο επόμενος αρχηγός κράτους μίας προηγμένης, ευρωπαϊκής χώρας να είναι ένας πολιτικός, που κατά δήλωσή του οπλοφορεί γιατί φοβάται τους πρόσφυγες, θέλει άμεση έξοδο από την Ευρωπαϊκή, δεσμεύεται να καταργήσει την πρόσβαση όλων των ξένων στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ζητά μία «καθαρή» Αυστρία μόνο για Αυστριακούς; Μία τέτοια εξέλιξη είναι απευκταία, αλλά δεν θα εξέπληττε.
Το «τέρας της Ακροδεξιάς» επιστρέφει σχολίασε μερίδα του ευρωπαϊκού Τύπου. Η αλήθεια είναι ότι το τέρας δίνει σταθερά το «παρών» τα τελευταία χρόνια. Από τις Ευρωεκλογές του 2014 (όταν έκανε κάτι παραπάνω αισθητή την παρουσία του σε Γαλλία, Αυστρία, Ολλανδία Γερμανία, αλλά και Φινλανδία, Ουγγαρία, Ελλάδα) θεριεύει.
Τι το θρέφει; Οι εξελίξεις; Σίγουρα, αλλά όχι μόνο αυτές. Κυρίως τα όσα κάνουν (και δεν κάνουν) οι αντίπαλοί του.
Η αδράνεια, οι ψευδολύσεις και τα ημίμετρα κατόπιν εορτής, η επίμονη πολυφωνία και κακοφωνία στην αντιμετώπιση της πολυετούς και οξύτατης οικονομικής κρίσης και της χειρότερης προσφυγικής κρίσης από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο επέτρεψαν σε λαϊκιστές, ευρωσκεπτικιστές, αλλά και ακροδεξιούς να ορίσουν την πολιτική ατζέντα, να δώσουν τον τόνο της αντιπαράθεσης.
«Η πολιτική της άκρας δεξιάς είναι η πολιτική της αγανάκτησης, το αποτέλεσμα όσων αδυνατούν να κατανοήσουν, πόσο μάλλον να διαχειριστούν, τη συνθετότητα της μαζικής κοινωνίας» εξηγούσε ο Ντάνιελ Μπελ το 1963. Υπενθύμιζε δε τη θεωρία του Φραντς Φανόν, σύµφωνα µε την οποία πηγή των άκρων είναι η ταπείνωση. Εξακολουθεί να ισχύει. Το αίσθημα ταπείνωσης, απόρροια της οικονομικής εξαθλίωσης, η αγανάκτηση έναντι του πολιτικού- τοπικού και ευρωπαϊκού- κατεστημένου, αλλά και ο φόβος έναντι του “άλλου” είναι στοιχεία, τα οποία διαχρονικά εκμεταλλεύεται η ακροδεξιά.
Η ευρεία απήχησή της, όμως, σήμερα έχει να κάνει με το γεγονός πως έχουν πετύχει να ενδυθεί το μανδύα της «μετριοπάθειας», της «κανονικότητας», να παρουσιαστεί ως “mainstream” πολιτική δύναμη, που έρχεται να καλύψει κενά, που αφήνουν οι άλλοι. Δεν το πέτυχε μόνη της. Αντιδρώντας φοβικά στην άνοδο της ακροδεξιάς, οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις, αντί να απορρίψουν την ρητορική τους, φτάνουν στο σημείο να την υιοθετούν.
Αυτό κατέστη εμφανές τους τελευταίους μήνες στην Αυστρία, όπου κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί, με μία απότομη στροφή στις θέσεις τους πλησίασαν επικίνδυνα τον Νόμπερτ Χόφερ. Και τελικά έχασαν, γιατί οι πολίτες προτίμησαν το «αυθεντικό».
