Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Χρειάστηκε ένα και μόνο πλοίο για να αποδιοργανωθεί η παγκόσμια αλυσίδα τροφοδοσίας και να προκληθούν ριπές στην παγκόσμια οικονομία. Το Ever Given, το τεράστιο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, που έχει κολλήσει στα στενά της Διώρυγας του Σουέζ, καταδεικνύει πόσο διασυνδεδεμένη και αλληλοεξαρτώμενη είναι η παγκόσμια οικονομία. Αυτό το τόσο σημαντικό πέρασμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, που συντομεύει τους θαλάσσιους δρόμους και μειώνει σημαντικά τους ναύλους, αποτελεί τώρα το σημείο αποσταθεροποίησης του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς περισσότερα από 350 πλοία μεταφοράς κοντέινερ βρίσκονται ακινητοποιημένα και περιμένουν να περάσουν τα στενά φορτωμένα με όλων των ειδών εμπορεύματα, από πετρέλαιο έως έπιπλα, κινητά και άλλα καταναλωτικά αγαθά.
Πέντε ημέρες πριν από το Ever Given, πυρκαγιά σε εργοστάσιο τσιπ της ιαπωνικής Renesas Electronics απείλησε με περαιτέρω ελλείψεις τη βιομηχανία ημιαγωγών, ενώ οι συνθήκες πολικού ψύχους του Φεβρουαρίου σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ έπληξαν τα τέσσερα πέμπτα της παραγωγής πετροχημικών του Τέξας, επηρεάζοντας την προσφορά πολυαιθυλένης και άλλων χημικών. Βρισκόμαστε στην «κορυφή του παγόβουνου»; Πιθανότατα όχι, αφού η σημερινή αλυσίδα τροφοδοσίας βασίζεται σε προβλέψιμα σενάρια. Απλά, η πανδημία του κορονοϊού φανέρωσε πόσο ευάλωτη είναι στους εκάστοτε κινδύνους, όποιοι και εάν είναι αυτοί.
Ο κορονοϊός έκανε αντιληπτό πόσο εξαρτημένος είναι ο πλανήτης από τα κοντέινερ μέσα στα οποία μεταφέρονται τα εμπορεύματα. Τα επτά από τα κορυφαία δέκα λιμάνια φύλαξης κοντέινερ στον πλανήτη είναι κινεζικά, με μεγαλύτερο της Σαγκάης και με τον ασιατικό δράκο να εκπροσωπεί το 40% των παγκόσμιων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, γεγονός που υποδηλώνει την οικονομική υπεροχή της Κίνας και τον ρόλο της ως «παγκόσμιο εργαστήριο».
Η ραγδαία οικονομική της ανάπτυξη δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τον στόλο των κοντέινερ για να μεταφέρει τα εμπορεύματά της στις διεθνείς αγορές με ελάχιστο κόστος. Το θέμα είναι ότι τα κοντέινερ φυλάσσονταν στοιβαγμένα σε λάθος μέρη, με αποτέλεσμα όταν άρχισε ξανά ορμητικά η ζήτηση για εμπορεύματα στα τέλη του 2020 να μην μπορεί να εξυπηρετηθεί η ζήτηση σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική για ασιατικά αγαθά. Η Hapag-Lloyd αναγκάστηκε να «ρίξει» 52 πλοία μόνο και μόνο για να μεταφέρουν εκατοντάδες χιλιάδες άδεια κοντέινερ στις περιοχές όπου υπήρχε μεγαλύτερη ανάγκη για μεταφορές. Και δεν είναι η μόνη. Αυτό όμως απογείωσε τους ναύλους, με μια σειρά από αλυσιδωτές αντιδράσεις – αύξηση τιμών για τους καταναλωτές, άνοδος πληθωρισμού και ομολογιακών αποδόσεων, με εφιαλτικό σενάριο για τη Wall Street η ιδέα μιας πρόωρης αύξησης των επιτοκίων.
Μήπως λοιπόν ήρθε η ώρα για την αναδιοργάνωση της παγκοσμιοποίησης; Με επανεξέταση του μοντέλου τροφοδοσίας σε μια βάση πιο ανθεκτική. Που σημαίνει μεγαλύτερος επιμερισμός και διαφοροποίηση μέσα σε ένα παγκοσμιοποιημένο εμπόριο. Και με τα ευρωπαϊκά λιμάνια να διαδραματίζουν ίσως πιο σημαντικό ρόλο.
