Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Οι πανδημίες, όπως αυτό συμβαίνει και με τις μεγάλες συστημικές οικονομικές κρίσεις και τους πολέμους, ανατρέπουν την ιστορία. Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Αθήνα του Περικλή το 429 π.Χ., στην αρχή του Πελοποννησιακού Πολέμου. Τότε που η πανώλη, σκοτώνοντας τον μεγάλο άνδρα, άνοιξε τον δρόμο σε δύο δημαγωγούς, τον Κλέοντα και τον Αλκιβιάδη, που εξευτέλισαν την τότε δημοκρατία, προσφέροντας μια νίκη στη Σπάρτη. Το ίδιο συνέβη στο Βυζάντιο του Ιουστινιανού τον 6ο μ.Χ. αιώνα και στην Ευρώπη του Μεσαίωνα, η οποία από πανώλη στα μέσα του 14ου αιώνα έχασε το ένα τρίτο του πληθυσμού της. Από επιδημίες επίσης καταστράφηκε και ο προκολομβιανός πολιτισμός, όταν οι Ισπανοί κονκισταδόρ μετέφεραν ιούς και μικρόβια.
Μπορούμε συνεπώς να πούμε ότι η νόσος του κορωνοϊού, λόγω της πλανητικής της διάστασης, της βιαιότητας και της πολυπλοκότητάς της, σίγουρα εξελίσσεται σε μήτρα του 21ου αιώνα, όπως ήταν ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος για τον 20ό αιώνα. Παίζει έτσι έναν ρόλο επιταχυντή και αποκαλυπτήριου στα νέα δεδομένα της παγκόσμιας ιστορίας.
Η πανδημία του κορωνοϊού φέρνει στο προσκήνιο και μια σειρά από σοβαρά θέματα, με πιο κρίσιμο αυτό του τέλους της δυτικής παντοδυναμίας, σε συνδυασμό με μια πνευματική και πολιτιστική υποχώρηση της Αμερικής. Η πάλαι ποτέ υπερδύναμη, μετά τις αποτυχίες των επεμβάσεών της στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Συρία, έχει χάσει την υπεροχή της στα θέματα της παγκόσμιας ασφάλειας. Απώλεσε επίσης και οικονομική ισχύ με το κραχ του 2008, ενώ τώρα, με τα κινήματα του «πολιτικά ορθού» και της απαρχαιωμένης αλλά επικίνδυνης θεωρίας του «κοινοτισμού», στο εσωτερικό της δεν αποκλείονται νέου τύπου συγκρούσεις. Ακόμα χειρότερα, η μέχρι τώρα τεχνολογική πρωτιά των ΗΠΑ αμφισβητείται από την Κίνα, γεγονός δηλωτικό ενός παγκόσμιου τεχνολογικού πολέμου που έρχεται.
Υπό αυτές τις συνθήκες, επικίνδυνες πλέον είναι και οι εσωτερικές εξελίξεις στις ΗΠΑ, όπου μηδενική ανάπτυξη, έκρηξη ανισοτήτων, δημόσια και ιδιωτική υπερχρέωση, δημιουργούν ένα κλίμα ψυχρού εμφυλίου πολέμου.
Όπως είναι επόμενο, η εσωτερική κατάσταση στις ΗΠΑ επηρεάζει και τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας, οι οποίες κυριολεκτικά υπέφεραν στη διάρκεια της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ. Ο τελευταίος, προκαλώντας συνειδητά και με προκλητικό τρόπο σοβαρές τριβές και σιωπηρές συγκρούσεις στο εσωτερικό των δυτικών δημοκρατιών, στην ουσία πρόσφερε σημαντικά δώρα στον ακραίο ισλαμισμό, στη Ρωσία, στην Κίνα και στην Τουρκία.
Από την Αφρική έως την Ινδονησία, ο ακραίος ισλαμισμός κερδίζει έδαφος και έχει πλέον σοβαρά ερείσματα και στο εσωτερικό των δυτικών δημοκρατιών. Η Κίνα από την πλευρά της εδραιώνει την παρουσία της στην Ασία και στην Αφρική και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό όλες τις αναδυόμενες χώρες. Η Ρωσία ισχυροποιείται σε Μέση Ανατολή και Ευρώπη και η Τουρκία δεν κρύβει τις προθέσεις της για πρωτοκαθεδρία στην Ανατολική Μεσόγειο και τον Καύκασο. Την ίδια στιγμή, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ξεπέρασαν τα 1.920 δισ. δολάρια το 2019 και όλα δείχνουν ότι το 2020 παρά την κρίση θα έχουν αύξηση 5% περίπου. Στο επόμενο άρθρο μας θα παραθέσουμε ποιες είναι οι εξελίξεις που σημειώνονται σε γεωπολιτικό επίπεδο.
