Του Γιάννη Μυλόπουλου, Καθηγητή ΑΠΘ
Όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό οφείλονται στην έκρηξη των τιμών της ενέργειας. Η οποία με τη σειρά της είναι το αποτέλεσμα της απόλυτης εμπορευματοποίησης διεθνώς αυτού του, αναγκαίου για κάθε νοικοκυριό, αγαθού.
Κι ακόμη, όσα πολύ χειρότερα συμβαίνουν στην Ελλάδα, η οποία ανήκει συστηματικά τους τελευταίους μήνες στις 5 – 6 χώρες με την ακριβότερη τιμή της ενέργειας στην Ευρώπη, δεν οφείλονται πουθενά αλλού παρά στην κυβερνητική επιλογή να αφήσει την αγορά της ενέργειας στο εσωτερικό απολύτως αρρύθμιστη και εντελώς ανεξέλεγκτη.
Όσο φιλότιμες κι αν είναι οι προσπάθειες των οπαδών της αυτορρυθμιζόμενης αγοράς να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα και να εξηγήσουν τα ανεξήγητα, παραπλανώντας τους καταναλωτές για τις πραγματικές αιτίες της έκρηξης των τιμών, η αλήθεια δεν μπορεί να κρυφτεί.
Στην αρχή υποστήριξαν ότι το φαινόμενο της ακρίβειας θα ήταν παροδικό. Ένα φαινόμενο όμως που διαρκεί εδώ και 7 μήνες και μάλιστα διαρκώς επιδεινούμενο, δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν τέτοιο.
Μετά ισχυρίστηκαν ότι φταίει η διεθνής ενεργειακή κρίση. Τους διέψευσε όμως το γεγονός της διαφοροποίησης των τιμών στην Ευρώπη, με την Ελλάδα να παραμένει για όλο το διάστημα ανάμεσα στις χώρες με τις ακριβότερες τιμές.
Αν, πράγματι, έφταιγε η διεθνής συγκυρία, τότε γιατί οι ελληνικές τιμές ηλεκτρισμού είναι 2 -2,5 φορές ακριβότερες από της Γερμανίας και 3 – 5 φορές ακριβότερες από της Σουηδίας;
Κι ακόμη, γιατί η βενζίνη στην Κύπρο και στη γειτονική Βουλγαρία είναι κοντά 2 φορές ακριβότερη από τη δική μας;
Στη συνέχεια προσπάθησαν να απευθυνθούν στα αποθέματα της υπομονής μας, υποστηρίζοντας ότι θα περάσει ο καιρός και θα έρθει το καλοκαίρι, οπότε και θα γλυτώσουμε από την εξάρτηση από τα καύσιμα. Και πάλι όμως τους διέψευσαν οι 19 από τις 27 χώρες της Ευρώπης που, περιμένοντας το καλοκαίρι, επενέβησαν εντωμεταξύ στην ενεργειακή αγορά και μείωσαν τις τιμές των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης των καυσίμων. Δίνοντας έτσι μια λυτρωτική διέξοδο στο ασφυκτικό πρόβλημα της ακρίβειας στο εσωτερικό τους.
Ύστερα είπαν ότι φταίει ο πόλεμος. Ο οποίος όμως κατά κακή τους τύχη ξέσπασε 6 μήνες αφού ξεκίνησε η τρελή άνοδος των τιμών της ενέργειας και αφού η Ελλάδα είχε ήδη αποκτήσει πληθωρισμό 7,2%.
Μετά έχασαν τον έλεγχο. Υποστήριξαν ότι δήθεν οι αγορές γνώριζαν από τον… Οκτώβριο ακόμη ότι θα γίνονταν πόλεμος στην Ουκρανία τον χειμώνα και γι΄ αυτό άρχισαν να ανεβαίνουν οι τιμές από τον… Αύγουστο.
Εντωμεταξύ, εδώ στην Ελλάδα, ακόμη περιμένουμε, 6 μήνες μετά την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, η αγορά να ρυθμιστεί από μόνη της και να μειωθούν οι τιμές, όπως επέμενε ο τότε αρμόδιος υπουργός. Μόνο που από την επομένη της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ ξεκίνησε η ανοδική πορεία των τιμών και μάλιστα χωρίς σταματημό.
Πως να αυτορυθμιστεί όμως η αγορά, όταν η ΔΕΗ των ακριβοπληρωμένων golden boys αντί να συνεχίσει να λειτουργεί υπέρ του δημοσίου συμφέροντος, έγινε και αυτή μέρος του προβλήματος της κερδοσκοπίας και της ακρίβειας; Αφού αντί να συνεχίσει να προστατεύει τους καταναλωτές, ρυθμίζοντας τις τιμές και ελέγχοντας την κερδοσκοπία στην αγορά, από τότε που ιδιωτικοποιήθηκε άρχισε να κερδοσκοπεί και αυτή σε βάρος τους…
Η ΔΕΗ παράγει σήμερα ηλεκτρισμό από λιγνίτη στην τιμή των 130 ευρώ ανά MWh, με τιμή κόστους παραγωγής του λιγνίτη 50 ευρώ και με επιβάρυνση από τους φόρους των ρύπων άλλα 80 ευρώ. Στη συνέχεια, πουλά το ρεύμα που παράγει στις αγορές περισσότερο από 600 ευρώ ανά MWh, 5 φορές δηλαδή ακριβότερα από όσο το παράγει.
Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Μια από τις αιτίες για τις οποίες η χώρα μας απέκτησε ακριβότερη τιμή ενέργειας από τις περισσότερες ευρωπαϊκές, είναι και η βεβιασμένη και χωρίς σχέδιο απολιγνιτοποίηση της χώρας.
Ενώ δηλαδή είχαμε περιθώριο να απομακρυνθούμε σταδιακά από τον εγχώριο άνθρακα τα επόμενα 10 χρόνια, μέχρι να αναπληρωθεί εντωμεταξύ το κενό με ΑΠΕ, η κυβερνητική απόφαση της βίαιης διακοπής της παραγωγής ενέργειας από τον εγχώριο λιγνίτη αποδυνάμωσε την ενεργειακή μας αυτοδυναμία και μας έκανε να εξαρτηθούμε πολύ περισσότερο από το εισαγόμενο από τη Ρωσία φυσικό αέριο. Η τιμή του οποίου, μόλις επιτεύχθηκε ο στόχος των καρτέλ να εξαρτηθεί η Ευρώπη περισσότερο από αυτό, άρχισε μια τρελή ανοδική πορεία.
Με αποτέλεσμα το εισαγόμενο φυσικό αέριο σήμερα, ακολουθώντας τις τιμές του χρηματιστηρίου ενέργειας του Άμστερνταμ, να κοστίζει στη χώρα μας πολύ ακριβότερα από την παραγωγή ενέργειας από τον εγχώριο λιγνίτη, παρά τη σοβαρή επιβάρυνση της τιμής του τελευταίου με τους φόρους των ρύπων.
Η εμπορευματοποίηση της ενέργειας, σύμφωνα με την οποία η τιμή της καθορίζεται από την ακριβότερη τιμή του μίγματος που χρησιμοποιείται από κάθε χώρα, όπως αυτή διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο της ενέργειας, είναι η κυριότερη αιτία της ανόδου των τιμών διεθνώς.
Η μεγαλύτερη εξάρτηση από το εισαγόμενο από τη Ρωσία φυσικό αέριο, στην οποία συνέβαλε και η ελληνική κυβέρνηση με την πρόωρη και βεβιασμένη απολιγνιτοποίηση της χώρας, ανέτρεψε το διεθνές ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης ενέργειας, διαδραματίζοντας πρωταρχικό ρόλο στο ανοδικό ράλι των τιμών. Κάτι που προφανώς ο πόλεμος στην Ουκρανία θα κάνει χειρότερο τους προσεχείς μήνες.
Η άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να επέμβει ρυθμιστικά στις τιμές της ενέργειας είτε μέσω πλαφόν, όπως έκανε η Γαλλία του Μακρόν, είτε και μέσω μείωσης της φορολογίας των καυσίμων, όπως συνέβη σε 19 από τις 27 χώρες της Ε.Ε., επιδείνωσε το πρόβλημα της ακρίβειας στην Ελλάδα και μας έκανε μια από τις χώρες με την ακριβότερη τιμή.
Οι επιδοτήσεις των καταναλωτών που υπόσχεται η ελληνική κυβέρνηση δεν λύνουν το πρόβλημα, γιατί δεν αγγίζουν τις αιτίες που το δημιούργησαν. Το μόνο που επιτυγχάνουν οι επιδοτήσεις των καταναλωτών είναι να συντηρούν την έκρηξη των τιμών και να μετακυλούν ουσιαστικά τις επιδοτήσεις στους κερδοσκόπους, που είναι και οι μόνοι που κερδίζουν.
Ο ισχυρισμός της ελληνικής κυβέρνησης ότι δεν μειώνει τους φόρους γιατί έτσι δεν θα ευνοούσε τους φτωχούς, που δεν έχουν αυτοκίνητο, αλλά μόνο τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού, είναι καταφανώς αστείος και προσχηματικός.
Γιατί έτσι μαζί με τα ξερά, καίγονται και τα χλωρά. Αφού μαζί με τους ιδιοκτήτες Καγιέν, χαντακώνονται και οι εκατοντάδες χιλιάδες φτωχοί με τα μικρού κυβισμού αυτοκίνητα, όπως και τα εκατομμύρια των πολιτών που αγωνιούν να ζεστάνουν τις οικογένειές τους, με τερατώδεις λογαριασμούς ρεύματος και καυσίμων που ξεπερνούν κατά πολύ τις μηνιαίες απολαβές τους.
Όποιος είδε τις ουρές των αυτοκινήτων στα σύνορα με τη Βουλγαρία, με τους χιλιάδες έλληνες να προσπαθούν να αγοράσουν βενζίνη από τη γειτονική χώρα, όπου τα καύσιμα έχουν τη μισή σχεδόν τιμή από ό,τι στην Ελλάδα, αλλά και να ψωνίσουν από τα βουλγαρικά σούπερ μάρκετ, ήδη θα κατάλαβε τι σημαίνουν όχι μόνο για τους καταναλωτές, αλλά για την ελληνική οικονομία οι τρελές αυξήσεις των τιμών των καυσίμων.
Οι Ευρωπαίοι απέρριψαν τις προτάσεις του Έλληνα πρωθυπουργού για κεντρικό πλαφόν στις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη. Του υπέδειξαν μάλιστα, αν θέλει να ελέγξει την άνοδο των τιμών στη χώρα του, να αντιγράψει αυτό που από μόνη της έκανε η κυβέρνηση του Γάλλου προέδρου Μακρόν. Η οποία πήρε την πρωτοβουλία και έβαλε πλαφόν 4% στην αύξηση των τιμών της ενέργειας στη Γαλλία, δίνοντας μια λύση στο ασφυκτικό πρόβλημα που δημιουργούσε η ανεξέλεγκτη αύξηση των τιμών στο εσωτερικό της χώρας.
Είναι φανερό ότι η διεθνής ενεργειακή κρίση οφείλεται στην πολιτική που θέλει την ενέργεια καθαρά εμπορικό αγαθό, η τιμή του οποίου καθορίζεται από τους νόμους της ελεύθερης αγοράς. Μια πολιτική που είναι σχεδιασμένη για να χάνουν οι καταναλωτές και να θησαυρίζουν οι κερδοσκόποι.
Εντωμεταξύ, όσο η ελληνική κυβέρνηση επιμένει να περιμένει το αόρατο χέρι της αγοράς να λύσει εκείνο ένα πρόβλημα που, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες πήραν την πρωτοβουλία και το διευθέτησαν από μόνες τους στο εσωτερικό τους, τόσο η ακρίβεια θα φτωχοποιεί τους χαμηλά αμειβόμενους έλληνες και τόσο η κερδοσκοπία των καρτέλ θα απειλεί με κοινωνική έκρηξη την Ελλάδα.
