Γράφει ο Δημήτρης Ζοπουνίδης
Ήταν μια δύσκολη χρονιά για την αεροπορική βιομηχανία. Στην πραγματικότητα, απολύτως τρομακτική.
Αλλά ανάμεσα στη θλίψη υπήρχαν μερικές ελπιδοφόρες στιγμές που σε αυτές αιχμαλωτίστηκε η φαντασία μας κατά τη διάρκεια μίας τόσο αμφίρροπης εποχής για τον αεροπορικό κλάδο.
Παρακάτω θα παρουσιαστούν όλα τα φετινά ορόσημα που συνέβησαν στον χώρο των αερομεταφορών για το 2020.
1) Ένα μικρό αεροδρόμιο στην Αλάσκα έγινε το πιο πολυσύχναστο στον κόσμο
Το Anchorage International της Αλάσκας δεν διαθέτει τους καταρράκτες και το razzmatazz της Σιγκαπούρης Τσανγκί ή τους οκτώ διαδρόμους του Σικάγο ORD αλλά τον Απρίλιο αυτό το μικρό αεροδρόμιο έγινε το πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο στον κόσμο.
Ο συνδυασμός της μείωσης της παγκόσμιας κυκλοφορίας επιβατών εξαφανίστηκε από την πανδημία και η μεταφορά ιατρικών προμηθειών πήρε τη θέση των επιβατών, συμβάλλοντας στην αύξηση της κυκλοφορίας φορτίου – που είναι η ειδικότητα του Anchorage.
2) Οι πτήσεις προς το πουθενά έγιναν πραγματικότητα.
Από την ανάλυση του Δημήτρη Ζοπουνίδη 22/10/2020:
«Μία πτήση για αξιοθέατα στο πουθενά, προσφέρθηκε από την Qantas. Σύμφωνα με την αεροπορική, τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν μέσα σε 10 λεπτά από επιβάτες που είναι πρόθυμοι να πετάξουν στον ουρανό τη στιγμή που η Αυστραλία έχει καθηλώσει σχεδόν όλες τις διεθνείς πτήσεις πληρώνοντας υπέρογκα κόστη πλέον. “Είναι πιθανώς η ταχύτερη εξάντληση εισιτηρίων στην ιστορία της Qantas”, δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Alan Joyce.
“Οι άνθρωποι χάνουν σαφώς τα ταξίδια και την εμπειρία της πτήσης. Εάν υπάρχει ζήτηση, σίγουρα θα κοιτάξουμε να κάνουμε περισσότερες από αυτές τις πτήσεις, ενώ όλοι περιμένουμε να ανοίξουν τα σύνορα”.
Η επτάωρη πτήση εκτέλεσε έναν τεράστιο κύκλο πετώντας στο Κουίνσλαντ και τη Χρυσή Ακτή, τη Νέα Νότια Ουαλία και τις απομακρυσμένες εσωτερικές περιοχές της χώρας.»
Το παράδειγμα της αεροπορικής εταιρείας από την Αυστραλία ακολούθησαν και άλλοι αερομεταφορείς. Βέβαια κάποιοι από αυτούς, βρήκαν κωλύματα από περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς προστασίας του περιβάλλοντος καθώς θεώρησαν πως θα ήταν μία ανούσια εκπομπή ρύπων. Επιπλέον, το μοντέλο της Qantas για πτήσεις προς το πουθενά, ήρθε και στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ουγγαρία με τη Smartwings.
3) Η μεγαλύτερη πτήση στον κόσμο έγινε ακόμη μεγαλύτερη
Οι αναταράξεις που προκλήθηκαν από την πανδημία οδήγησαν σε πολλά εκπληκτικά ρεκόρ στην παγκόσμια πολιτική αεροπορία.
Πρώτον, η γαλλική αεροπορική εταιρεία Air Tahiti Nui πέταξε τη μεγαλύτερη προγραμματισμένη πτήση επιβατών σε απόσταση – διερχόμενη 9.765 μίλια από την Ταϊτή προς το Παρίσι, ένα ορόσημο που επιτεύχθηκε λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών των ΗΠΑ. Στη συνέχεια, για λίγες μέρες, η Qantas πραγματοποίησε την πρώτη επιβατική πτήση A380 μεταξύ Αυστραλίας και Λονδίνου.
Και τέλος ένα ρεκόρ που επιτεύχθηκε τον φετινό Νοέμβριο, ήταν η μεγαλύτερη επίσημη προγραμματισμένη πτήση επιβατών στον κόσμο ή αλλιώς ένα 18ωρο κατόρθωμα αντοχής μεταξύ Σιγκαπούρης SIN και Νέας Υόρκης JFK.
Ο λόγος: η Singapore Airlines άλλαξε τα αεροδρόμια που πετούσε στις ΗΠΑ και έτσι από το Newark στο Νιου Τζέρσεϋ μετέφερε το επιχειρησιακό της έργο στο JFK της Νέας Υόρκης, οπότε η νέα πτήση με αριθμό SQ24 SIN-JFK διαρκεί σε απόσταση, τώρα γύρω στα 9.536,5 μίλια – 2,5 μίλια μακρύτερα από πριν.
4) Τα επιβατικά αεροπλάνα μετατράπηκαν σε εμπορευματικά αεροπλάνα
Απόσπασμα από τη σχετική ανάλυση του Δημήτρη Ζοπουνίδη, 03/04/2020:
«Με τα αεροσκάφη τους καθηλωμένα, τους επιβάτες να μην ταξιδεύουν και τα κράτη να επιβάλλουν περιορισμούς, οι αεροπορικές εταιρείες αναζητούν τρόπους για να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους καθώς και να έχουν κέρδη. Οι περισσότερες από αυτές, βρήκαν τη λύση στις εμπορευματικές μεταφορικές πτήσεις (πτήσεις Cargo). Κάποιες ήδη διέθεταν υπηρεσίες μεταφοράς εμπορευμάτων (πχ. Qatar Airways, Air France, KLM, Singapore Airlines, Turkish Airlines, Emirates και πολλές ακόμη) ενώ κάποιες δημιουργήθηκαν αποκλειστικά για αυτό τον σκοπό (πχ. FedEx, DHL, Egyptair και πολλές ακόμη). Οι αεροπορικές όμως, που δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα, αναπροσάρμοσαν τις προτεραιότητές τους. Πιο συγκεκριμένα δύο βασικοί λόγοι που τις οδήγησαν σε αυτή την απόφαση:
- Το φορτίο δεν απαγορεύεται να εισέλθει σε χώρες με περιορισμούς και απαγορεύσεις καθώς και δε θα επηρεαστεί από θέματα υγείας (η εξάπλωση του ιού αποφεύγεται αφού εμπλέκονται λιγότερα άτομα).
- Οι πτήσεις φορτίου απαιτούν πληρώματα, ειδικούς και τεχνικούς για να εκτελέσουν την πτήση, επιτρέποντας σε πολλούς να παραμείνουν στις δουλειές τους εξασφαλίζοντας έτσι όσες περισσότερες θέσεις εργασίας γίνεται.
- Η Εταιρική Υπευθυνότητα είναι ένας από τους κύριους παράγοντες και έτσι οι επιχειρήσεις δρουν με γνώμονα και το κοινωνικό συμφέρον με το να υιοθετούν υπεύθυνη στάση»
Γενικότερα, η πανδημία προκάλεσε μια αεροπορική τάση γνωστή ως πτήση “preighter” στο πλαίσιο της οποίας, οι αεροπορικές εταιρείες μετασκευάζουν τις καμπίνες επιβατών τους για να αποθηκεύουν και να μεταφέρουν εμπορεύματα και φορτία αντί για επιβάτες.
Η πορτογαλική εταιρεία ναύλωσης Hi Fly αφαίρεσε τις περισσότερες θέσεις από το προσφάτως αποσυρθέν A380 της για να ανοίξει το δρόμο για περισσότερα φορτία, καθιστώντας την, τον πρώτο αερομεταφορέα που μετέτρεψε το αεροσκάφος A380 σε εμπορευματικό, παγκοσμίως.
5) Ένα αεροπλάνο απογειώθηκε χωρίς κυβερνήτη
Τον Ιανουάριο του 2020, η Airbus έκανε πάταγο με την είδηση ότι ένα από τα αεροσκάφη που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα αυτοματοποίησης της αεροπορικής βιομηχανίας, είχε απογειωθεί με επιτυχία αυτόματα, χωρίς κυβερνήτη ή συγκυβερνήτη, στη βάση της Airbus στην Τουλούζη TLS της Γαλλίας, τον προηγούμενο μήνα.
Σύμφωνα με την Airbus, το A350-1000 πέτυχε οκτώ αυτόματες απογειώσεις σε διάστημα 4,5 ωρών, με δύο πιλότους σε αναμονή για παν ενδεχόμενο
6) Ένα αεροπλάνο απογειώθηκε χωρίς καύσιμα κηροζίνης
Το μεγαλύτερο ηλεκτρικό αεροσκάφος στον κόσμο έκανε την πρώτη του πτήση τον Μάϊο, σηματοδοτώντας ένα νέο ορόσημο στην τεχνολογία ηλεκτρικής ενέργειας στην αεροπορική βιομηχανία. Το αεροπλάνο eCaravan με εννέα επιβάτες πέταξε για 30λεπτα πάνω από τη λίμνη Moses στην Ουάσιγκτον.
Στη συνέχεια, το Σεπτέμβριο, η Airbus παρουσίασε το ZEROe, το τρίτο αεροσκάφος μηδενικών εκπομπών. Ο Ευρωπαίος κατασκευαστής αναφέρει ότι σκοπεύει να διαθέσει στην αγορά επιβατικά αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών έως το 2035. Παρακάτω ειδική αφιέρωση σχετικά με το εγχείρημα της Airbus.
7) Το πολυαναμενόμενο αεροδρόμιο του Βερολίνου άνοιξε τελικά
Σχεδόν με μια δεκαετία καθυστέρηση και συνολικό κόστος ανεβασμένο σχεδόν 4 δισεκατομμύρια ευρώ (σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια) σε σχέση με τον προϋπολογισμό και εν μέσω πανδημίας, το νέο αεροδρόμιο του Βερολίνου άνοιξε τελικά τις πύλες του στα τέλη Οκτωβρίου.
Το αεροδρόμιο Βερολίνου-Βρανδεμβούργου Willy Brandt με κωδικό IATA, BER αντικατέστησε τα ήδη υπάρχοντα TXL και SXF ενώ πηγές αναφέρουν ότι έλαβε ήδη 300 εκατομμύρια ευρώ σε κρατική ενίσχυση πριν ανοίξει.
8) Αξιοπερίεργες και παράδοξες καταστάσεις με αεροσκάφη
Η γερμανική αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους Eurowings ήταν σχετικά ανυπόμονη όταν επανέλαβε τις πτήσεις της από το Ντίσελντορφ DUS προς τη Σαρδηνία της Ιταλίας και έτσι ενώ προσέγγιζε το αεροδρόμιο της Πόλης αναγκάστηκε να γυρίσει στο Ντίσελντορφ επειδή το αεροδρόμιο ήταν ακόμα κλειστό.
Στη συνέχεια, έξι αεροσκάφη Boeing 747 της Lufthansa, πέταξαν σε ένα ολλανδικό αεροδρόμιο το καλοκαίρι για μακρά αποθήκευση, αλλά στη συνέχεια δεν μπορούσαν να απογειωθούν από το τοπικό αεροδρόμιο λόγω προβλήματος έκδοσης πιστοποιητικού ασφαλείας. Στο συγκεκριμένο αεροδρόμιο, μπορούν να προσγειωθούν μεγάλα αεροσκάφη αλλά όχι για απογειωθούν.
Και τέλος, τον Δεκέμβριο, η αεροπορική εταιρεία του Νεπάλ, Buddha Air, έκανε το εξής παράδοξο: μετέφερε επιβάτες σε λάθος αεροδρόμιο – περίπου 250 μίλια από τον προορισμό της πτήσης.
9) Έξυπνοι τρόποι για επιβίωση από τις αεροπορικές εταιρείες
Από πώληση έργων τέχνης μεγάλης αξίας, πώληση κομματιών αεροσκάφους Airbus A320 ως έπιπλα σπιτιού, μετατροπή Airbus A380 σε πολυτελές εστιατόριο μέχρι και πτήσεις στο…πουθενά.
Είναι μερικοί από τους τρόπους, με τους οποίους οι αεροπορικές εταιρείες προσπαθούν να αυξήσουν τα κατά πάρα πολύ μειωμένα έσοδά τους εξαιτίας της χαμηλής ταξιδιωτικής ζήτησης, με στόχο την επιβίωση και βιωσιμότητά τους.
Οι αεροπορικές εταιρείες όντας επιχειρήσεις, θα κάνουν τα πάντα ώστε να εξασφαλίσουν την κερδοφορία τους. Ακόμα και μέσω μιας πολύ δύσκολης και πρωτόγνωρης για τον τομέα τους κατάστασης θα πρέπει να επιδεικνύουν την ευελιξία τους κάθε στιγμή καθώς τα δεδομένα ανατρέπονται συνεχώς. Ενώ μπορεί να υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης, το να βρεθεί ακόμη ένα εμπόδιο ( βλ. Singapore Airlines με τους Περιβαλλοντικούς οργανισμούς ) και νέοι περιορισμοί να τεθούν στο προσκήνιο, είναι ένα εφικτό σενάριο. Παρατηρείται επίσης, πως σκέφτηκαν τους πιο παράξενους αλλά και έξυπνους τρόπους για να αυξήσουν τα έσοδά τους, που θεωρούνται πιο χρήσιμα από ποτέ.
10) Η Airbus παρουσίασε το πρόγραμμα ZEROe που περιλαμβάνει αεροσκάφη με μηδενική εκπομπή ρύπων και λειτουργία με υδρογόνο.
Ανάλυση Δ. Ζοπουνίδη: 27/09/2020:
«Η Γαλλική βιομηχανία κατασκευής αεροσκαφών αποκάλυψε τρεις ιδέες για τα πρώτα τρία εμπορικά αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών ρύπων παγκοσμίως, που θα μπορούσαν να τεθούν σε επιχειρησιακή λειτουργία έως το 2035. Αυτές οι ιδέες αντιπροσωπεύουν καθεμία διαφορετική προσέγγιση για την επίτευξη πτήσης μηδενικών εκπομπών, εξερευνώντας διάφορες τεχνικές και αεροδυναμικούς σχεδιασμούς προκειμένου να υποστηρίξει τη φιλοδοξία της πρωτοπόρας στην απόρριψη των ρύπων σε ολόκληρη την αεροπορική βιομηχανία.
Η βασική ιδέα, βασίζεται στη χρήση υδρογόνου ( hydrogen ) ως κύρια πηγή ενέργειας καθώς πιστεύει ότι εκεί βρίσκεται η λύση για τη βελτίωση των αεροσκαφών και την απεμπλοκή από τους βλαβερούς ρύπους. Επιπλέον, πιστεύει πως είναι πιθανό να είναι μια λύση τόσο για το χώρο των αερομεταφορών, όσο και σε πολλούς άλλους τομείς για την επίτευξη των στόχων τους ως προς το κλίμα.»
11) Πρόωρη απόσυρση μεγάλων αεροσκαφών και Covid-19
Ανάλυση Δ. Ζοπουνίδη 09/05/2020:
«Τα αεροδρόμια όλου το κόσμου παρουσιάζουν την ίδια εικόνα: καθηλωμένα αεροσκάφη σε αεροδιαδρόμους, σε θύρες εξόδου και σε θέσεις στάθμευσης αναμένοντας τη στιγμή που θα βρεθούν πάλι στον αέρα. Η αναμονή τους υπολογίζεται ότι κοστίζει πολλές χιλιάδες ευρώ στις αεροπορικές. Ενδεικτικά ένα αεροσκάφος μέσης απόστασης και στενής ατράκτου υπολογίζεται στα 10.000-15.000€ χωρίς τα μισθολογικά κόστη. Ενώ ένα Airbus A330 της Brussels Airlines, σύμφωνα με την ίδια απαιτεί 400 εργατοώρες για τη συντήρηση όσο βρίσκεται εκτός πτήσεων. Παράλληλα, απαιτείται συνεχής έλεγχος στη μηχανή, τους τροχούς οπού πρέπει να κινούνται λίγο εντός της ημέρας ενώ και εντός του θαλάμου επιβατών λόγω της έκθεσής του στον ήλιο.
Έτσι οι αεροπορικές εταιρίες ανά τον κόσμο, κινούμενες στα πλαίσια ενίσχυσης της ρευστότητάς τους, έχοντας απώτερο στόχο την επίτευξη της βιωσιμότητας και την επαναφορά της κερδοφορίας τους λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την τύχη ορισμένων αεροσκαφών που βρίσκονται εκτός πτητικού έργου και δεν συμβάλλουν στα παραπάνω. Οι τρεις τύποι που επηρεάστηκαν άμεσα ήταν το τζάμπο τζετ Boeing 747 ( πρώτο ευρείας ατράκτου που κατασκευάστηκε παγκοσμίως ), το τζετ Airbus A380 ( μεγαλύτερο επιβατικό αεροσκάφος παγκοσμίως ) και το τετρακινητήριο A340 ( πρώτο με 4 κινητήρες παγκοσμίως ).»
12) Biometrics και Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Αεροπορικής Βιομηχανίας
ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ
Πρώτα από όλα όμως, τι είναι τα «Βιομετρικά χαρακτηριστικά»; Σύμφωνα με την Emirates,
« Βιομετρικά χαρακτηριστικά είναι τα ανθρώπινα γνωρίσματα που συνθέτουν την ταυτότητα ενός ατόμου, όπως τα χαρακτηριστικά του προσώπου, τα μάτια, ακόμη και o σφυγμός. Τα συγκεκριμένα γνωρίσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθορίσουν την ταυτότητά σας. Χρησιμοποιούμε την αναγνώριση προσώπου, καθώς είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος επαλήθευσης βιομετρικών χαρακτηριστικών.»
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ
Πολλά κομβικά σημεία επαφής και συγχρωτισμού επιβατών, όπως κατά τη διάρκεια της επιβίβασης, όσο και κατά τη διάρκεια του ελέγχου αποσκευών δημιουργούν μεγάλες ουρές επιβατών. Αυτό συμβαίνει σε μεγαλύτερο βαθμό αυτή τη περίοδο, οπού οι διαδικασίες έχουν γίνει πιο χρονοβόρες λόγω των μέτρων. Πιο συγκεκριμένα:
παρατηρείται μεγαλύτερος χρόνος επιβίβασης στις πύλες εξόδου ( gates ) λόγω της φυσικής απόστασης δύο μέτρων ( social distancing ) που πρέπει να τηρούν οι επιβάτες. Η συγκεκριμένη διαπίστωση επισημαίνεται και από κορυφαία στελέχη του αεροπορικού κλάδου.
Σε κάποια αεροδρόμια παρατηρούνται μεγαλύτεροι χρόνοι στον έλεγχο αποσκευών καθώς τα καλάθια που χρησιμοποιούνται, πλέον περνούν από τακτική απολύμανση.
Η εφαρμογή αναγνώρισης προσώπου και βιομετρικών στοιχείων των επιβατών, από τις αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια παγκοσμίως, έχει τα εξής πλεονεκτήματα:
Επιτρέπει την αποφυγή περιττών επαφών των επιβατών μέσω πολλαπλών σημείων συνωστισμού στο αεροδρόμιο.
Οι επιβάτες μπορούν επίσης να:
Ελέγξουν αποσκευές μέσω ειδικών εφαρμογών.
Εισέλθουν στον επιβατικό σταθμό, χωρίς τη χρήση εγγράφων ( διαβατήριο, αστυνομική ταυτότητα ).
Έχουν πρόσβαση στα σαλόνια διακεκριμένων επιβατών ( business lounges ), χωρίς χρήση εγγράφου ταυτοπροσωπίας όσο και κάρτας επιβίβασης (υπάρχει ήδη δυνατότητα χρήσης εφαρμογής )
Επιβίβαση στο αεροπλάνο με μια ασφαλή, γρήγορη και ακριβή σάρωση προσώπου, αντί να χρησιμοποιούν έγγραφα και περιττές επαφές που θεωρούνται, ότι καθυστερούν την επιβίβαση σε περίπτωση μη έγκαιρης αναζήτησης του απαραίτητου εγγράφου.
Η ίδια τεχνολογία μπορεί να υιοθετηθεί στα σημεία αγορών του αεροδρομίου ( χώρος καταστημάτων και duty free shop ) ενώ ακόμη και σε αγορές κατά την πτήση ( shop on board ) για την εξάλειψη σημείων επαφής και την ασφαλή πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς για την πληρωμή.
Η θερμική σάρωση ( thermal scanning ) λειτουργεί στα κομβικά σημεία του ταξιδιού για να ελέγξει εάν οι επιβάτες έχουν αυξημένη θερμοκρασία σώματος. Το πιο εντυπωσιακό είναι , πως η προηγμένη τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου μπορεί να πιστοποιήσει τον έλεγχο ταυτότητας ενός ατόμου ακόμη και όταν ένα μεγάλο μέρος του προσώπου κρύβεται από μάσκα προστασίας.
Η τεχνολογία βιομετρικής και θερμικής σάρωσης έχει αποδείξει τη χρήση της και άλλες φορές, αλλά η πανδημία προωθεί, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, την υιοθέτηση από τον αεροπορικό κλάδο με σκοπό την ισορροπία της επιβατικής κυκλοφορίας εντός αεροδρομίου και αεροσκάφους όσο και για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, με στόχο τα ασφαλή αεροπορικά ταξίδια.
Συμπερασματικά
Όλοι μας στις αρχές του 2020, σχεδόν κανείς δεν ανέμενε αυτού του είδους την κατάσταση με την πανδημία και τις επιπτώσεις της στις αερομεταφορές.
Το ταξίδι απέχει πολύ ακόμη και μπορούμε να περιμένουμε πολύ περισσότερες “αναταράξεις”. Πάντοτε όμως ο αεροπορικός κλάδος θα βρίσκει τον τρόπο να ανακάμπτει γιατί αποτελεί βασικό και ζωτικό πυλώνα της δραστηριοποίησης του ανθρώπων.
