Του Μιχάλη Ψύλου
Για τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, ο πρίγκηπας διάδοχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σείχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχιάν ήταν το «πρόσωπο του κακού», μέχρι πριν λίγο καιρό. Πίσω από κάθε εχθρική κίνηση κατά της Τουρκίας, ο Ερντογάν έβλεπε τον διάδοχο των Εμιράτων.
Αλλά και από την πλευρά του πρίγκηπα Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ τα αισθήματα ήταν αμοιβαία. Ο Πρίγκιπας, γνωστός ως «MBZ» με τα αρχικά του, στη διεθνή πολιτική, έβλεπε επίσης τον Ερντογάν ως τον πιο σημαντικό υποστηρικτή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, την οποία θεωρούσε τρομοκρατική οργάνωση.
Σύμφωνα με τον Ερντογάν, ο «MBZ»είχε στηρίξει οικονομικά την οργάνωση του ιμάμη Γκιουλέν κατά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016. Στο μέτωπο της Λιβύης επίσης, ο Ερντογάν κατηγορούσε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ότι μαζί με τη Ρωσία και την Αίγυπτο, στήριζαν το αντίπαλο στρατόπεδο από αυτό που ενίσχυε η Τουρκία. Οι σχέσεις Αγκυρας – Aμπου Ντάμπι είχαν επιδεινωθεί επίσης λόγω και των στενών επαφών των ΗΑΕ με το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Κύπρο.
Το χρώμα του χρήματος
Όλα αυτά αποτελούν παρελθόν; Ισως! Ένα επενδυτικό πακέτο 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα Εμιράτα στην Τουρκία, ήταν αρκετά για να τα ξεχάσει όλα ο «ιδεολόγος» Ερντογάν και να υποδεχτεί με στρατιωτικές τιμές τον πρίγκηπα «ΜΒΖ» ως τον μοναδικό σωτήρα της χώρας, αλλά και του ίδιου του προέδρου, προσωπικά. «Από την Μουσουλμανική Αδελφότητα, στην Αδελφότητα του Χρήματος», γράφει εύστοχα ο γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος, Μουράτ Γετκίν, πρώην διευθυντής της αγγλόφωνης Hurriyet. Στην πιο κρίσιμη ώρα έφτασε ο Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχιάν στην Τουρκία: Τη στιγμή που ο Ερντογάν αναζητεί εναγωνίως οικονομικά «σωσίβια», καθώς η λίρα καταρρέει, ο πληθωρισμός έχει απογειωθεί και η 20χρονη εξουσία του κυβερνώντος κόμματος διαβρώνεται όλο και περισσότερο, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση των τελευταίων ετών. Το πακέτο των 10 δις προκάλεσε βέβαια μια οριακή ενίσχυση της λίρας, αλλά δεν θα είναι αρκετό για να θεραπεύσει τις βαθιές ρωγμές στην τουρκική οικονομία. Για τα Εμιράτα βέβαια, η άσχημη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας είναι «μεγάλη ευκαιρία». Το μεγαλύτερο μέρος της δημόσιας περιουσίας της Τουρκίας βρίσκεται στα χέρια του Wealth Fund, του οποίου πρόεδρος είναι επίσης ο Ερντογάν. Τα περιουσιακά στοιχεία που θα θελήσουν να εξαγοράσουν τα ΗΑΕ έχουν καταστεί 30% φθηνότερα λόγω της υποτίμησης της τουρκικής λίρας τους τελευταίους δύο μήνες. Ταυτόχρονα, με την έκρηξη της πανδημίας, η εφοδιαστική αλυσίδα των χωρών του Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, από και προς την Ευρώπη, εξαρτάται πολύ από τη Διώρυγα του Σουέζ. Τα ΗΑΕ θέλουν να σπάσουν αυτή την εξάρτηση εγκαθιστώντας μια χερσαία γραμμή μεταφοράς προϊόντων από τον Κόλπο, μέσω Τουρκίας και Ιράν, μειώνοντας έτσι το χρονικό διάστημα από 18-20 ημέρες μέσω θαλάσσης, σε 3-4 ημέρες από την ξηρά.
Γεωπολιτική αντιπαράθεση
Τα ΗΑΕ είναι η αραβική χώρα που είναι πλησιέστερα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Το ερώτημα για την Ελλάδα, αλλά και τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες της Τουρκίας, είναι πόσο μακριά μπορεί να φτάσει αυτή η «εξομάλυνση» σε κρίσιμα γεωπολιτικά ζητήματα (όπως στη Λιβύη, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Συρία).Το Αμπου Ντάμπι και η Αγκυρα βρίσκονταν μετά το 2012 σε σκληρό ανταγωνισμό στις περιφερειακές υποθέσεις. Αναμφίβολα, το τελευταίο διάστημα βρίσκονται σε εξέλιξη στη Μέση Ανατολή τεκτονικές αλλαγές: Η διεθνής πίεση στο Ιράν για την επιστροφή στην πυρηνική συμφωνία, αλλάζει τους στρατηγικούς υπολογισμούς. Η Σαουδική Αραβία συνομιλεί με το Ιράν, το ίδιο και τα Εμιράτα, εξομάλυνση σχέσεων με το Κατάρ και το Ισραήλ. «Η Τουρκία θα επιδιώξει να ενισχύσει τη συνεργασία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε τομείς όπως η Ανατολική Μεσόγειος, η Ελλάδα, η Λιβύη και το Κέρας της Αφρικής. Αυτό σημαίνει ένα νέο στυλ σχέσης», γράφει η εφημερίδα Sabah. Προσθέτει μάλιστα η τουρκική εφημερίδα ότι «η φύση της υποστήριξης των ΗΑΕ προς την Ελλάδα ενοχλεί την Άγκυρα» .
Στο παζάρι και ο αρχιμαφιόζος Πεκέρ
Ο Ερντογάν έθεσε άλλο ένα ζήτημα στον πρίγκηπα διάδοχο: «Τον πίεσε να εκδώσει στην Τουρκία τον αρχιμαφιόζο Σεντάτ Πεκέρ, ο οποίος έχει καταφύγει από τις αρχές του χρόνου στα Εμιράτα και από εκεί διαρρέει ενοχοποιητικές πληροφορίες για ανώτερα κυβερνητικά στελέχη στην Αγκυρα», γράφει η αιγυπτιακή ιστοσελίδα Al Monitor. Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν μάλιστα ότι ένας από τους βασικούς στόχους του Ερντογάν στην προσέγγισή του με τα Εμιράτα είναι να φιμώσει τον αρχιμαφιόζο Πεκέρ, που μπορεί να αποδειχτεί πολύ ενοχλητικός για το καθεστώς της Αγκυρας, ιδιαίτερα στην πορεία προς τις εκλογές στην Τουρκία. Η Τουρκία περιόρισε ήδη πολύ τις ραδιοφωνικές εκπομπές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από την Κωνσταντινούπολη στον αραβικό κόσμο, καθώς τα Εμιράτα διέκοψαν επίσης τις εκπομπές του Πεκέρ στο YouTube και υποχρέωσαν τον αρχιμαφιόζο να μην στοχοποιεί προσωπικά τον Ερντογάν στο Twitter.
Αυτή τη στιγμή, η μόνη έγνοια του Ερντογάν είναι να διατηρήσει την εξουσία στις εκλογές του 2023. Για το σκοπό αυτό θα δώσει γη και ύδωρ σε όποιον πιστεύει ότι μπορεί να τον βοηθήσει. Σε κάθε περίπτωση όμως, η προσέγγιση μεταξύ των Εμιράτων και της Τουρκίας είναι αναπόφευκτα προσωρινή.
