Του Ηλία Θ. Ντούφα
* Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος ΑΠΘ, MSc, Διδάκτωρ Μηχανικός ΕΜΠ
Για 46η χρονιά την 21η Μαρτίου εορτάζεται η Παγκόσμια ημέρα Δασών, όπως έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία έχει στόχο να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει το κοινωνικό σύνολο για την αξία των δασών στη ζωή. Θέμα της φετινής γιορτής είναι «Δάση και Ενέργεια».
Τα δάση αποτελούσαν πηγή ενέργειας σε όλες τις περιόδους της ανθρώπινης ζωής. Η εκμετάλλευση του ξύλου, τόσο για τις ανάγκες ενός νοικοκυριού, όσο και για επαγγελματικές χρήσεις, συνιστούσε για αιώνες βασική πηγή ενέργειας. Παρόλα αυτά, ακόμη και σήμερα που πλεονάζουν οι πηγές ενέργειας, εξακολουθεί το ποσοστό χρήσης ξύλου να είναι υψηλό σε όλες του τις εκφάνσεις: υγρή, στερεή και αέρια μορφή.
Οι θέσεις εργασίας που προσφέρονται παγκοσμίως για την εκμετάλλευση της ξυλείας ως μορφής ενέργειας είναι πολλές και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κοινωνικοοικονομικής κρίσης.
Η χρήση των δασικών προϊόντων θα πρέπει να ελαχιστοποιεί τους κινδύνους υποβάθμισης των δασικών οικοσυστημάτων. Η διαχείριση και εκμετάλλευση επιβάλλεται να γίνεται σε ποσοστό που να καλύπτει μόνο τις πραγματικές ανάγκες, ώστε να διασφαλίζεται η αρχή της αειφορίας των δασών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση βιομάζας ως πρώτη ύλη για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών· είναι πηγή θερμότητας, ψύξης, ηλεκτρισμού κλπ, αφού δύναται να μετατραπεί σε αέριο, υγρό και στερεό καύσιμο με τη χρήση θερμοχημικών ή βιοχημικών διεργασιών. Μέρη του δέντρου, όπως η κορυφή ή υπολείμματα ξύλου τα οποία δεν αξιολογούνται ως εμπορεύσιμα και σε διαφορετική περίπτωση θα έμεναν να σαπίσουν πάνω στο δασικό τάπητα, γίνονται χρήσιμα επειδή ενσωματώνονται στην παραγωγή ενέργειας.
Η οριοθέτηση των δασών, που επιτυγχάνεται με την ύπαρξη δασικών χαρτών, βοηθά στην καλύτερη διαχείρισή τους, αφού υπάγονται στο προστατευτικό πλαίσιο των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας και η εκμετάλλευσή τους γίνεται ελεγχόμενη.
Ένας ορθολογικός, περιβαλλοντικός σχεδιασμός πόλεων, που ευνοεί την ευδοκίμηση κατάλληλων ποικιλιών δέντρων, συμβάλλει στη βελτίωση του μικροκλίματος των πόλεων και συνδράμει στη μείωση της θερμοκρασίας. Παράλληλα, αναβαθμίζεται το περιβάλλον, τα δέντρα λειτουργούν ως πνεύμονας οξυγόνου και απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα. Η παρουσία τους λειτουργεί επικουρικά στην αύξηση της ποσότητας της βιομάζας, καθιστώντας τα επιπρόσθετο οικονομικό κεφάλαιο της πολιτείας.
Η αειφορία των δασών βασίζεται κατά κύριο λόγο στην ευαισθητοποίηση και την επαγρύπνηση των πολιτών. Η ανάγκη για περιβαλλοντική εκπαίδευση γίνεται επιτακτική και αποτελεί δείγμα πολιτισμού.
