Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Σε «αναγέννηση εκ της τέφρας» των επενδύσεων επί ελληνικού εδάφους ποντάρει η κυβέρνηση προκειμένου να στηριχτεί η επιστροφή στην ανάπτυξη. Κατά τη χθεσινή επίσκεψή του στο εργοστάσιο της εταιρείας Παπαστράτος, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην αύξηση των ξένων επενδύσεων κατά τη διάρκεια του α’ εξαμήνου του 2017, καταδεικνύοντας ότι η τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας μπαίνει πλέον πολύ ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα.
Με την ιδιωτική κατανάλωση να έχει φτάσει στα όριά της, λόγω της μείωσης των εισοδημάτων και της υψηλής φορολογίας, αλλά και τη δημόσια κατανάλωση να συμπιέζεται συνεχώς λόγω των μνημονιακών δεσμεύσεων, το οικονομικό επιτελείο γνωρίζει ότι η αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας – μαζί με την ενίσχυση των εξαγωγικών επιδόσεων – είναι οι μοναδικές διέξοδοι για να επιβεβαιωθούν οι αναπτυξιακοί στόχοι τόσο του 2017 όσο και των υπόλοιπων ετών μέχρι και το 2022, οπότε και εκπνέει η περίοδος των δεσμεύσεων για την παραγωγή υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων.
Η επίτευξη των στόχων για τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας, εκτός από το σταθερό πολιτικό κλίμα και την τήρηση των συμφωνηθέντων με τους δανειστές, ώστε να μην επανέλθει το κλίμα αβεβαιότητας, προϋποθέτει και την πιστή εκπλήρωση των στόχων στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, ειδικά φέτος και το 2018.
Τι δείχνουν οι αριθμοί
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η στρατηγική τόνωσης των επενδύσεων ξεκινάει από πολύ χαμηλή «αφετηρία»: το 2016, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου (μέγεθος που σε πολύ μεγάλο βαθμό αποτυπώνει την πορεία των επενδύσεων) υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 20 ετών.
Σε σταθερές τιμές διαμορφώθηκαν στα 20,3 δισ. ευρώ, από 59,8 δισ. ευρώ που ήταν το 2007. Από το 2008 και μετά ακολούθησε μια πτωτική πορεία, για να φτάσει η επενδυτική δαπάνη στο 1/3 εκείνης του 2007 και μάλιστα να επιστρέψει στην τελευταία τριετία στα επίπεδα του 1996, όταν ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου σε σταθερές τιμές διαμορφωνόταν στα 20,254 δισ. ευρώ.
Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε χθες στη θετική πορεία των επενδύσεων κατά τη διάρκεια του α’ εξαμήνου. Σε λίγες ημέρες και συγκεκριμένα μεθαύριο Παρασκευή, οπότε ανακοινώνεται η πορεία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά το β’ τρίμηνο της φετινής χρονιάς, θα φανεί το κατά πόσο οι επενδύσεις στήριξαν την προσπάθεια επιστροφής στην ανάπτυξη.
Ο πήχης της ανάπτυξης για το 2017 έχει τοποθετηθεί στο 1,8%, κάτι το οποίο δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί χωρίς να υπάρξει σημαντική ποσοστιαία αύξηση στις επενδύσεις.
Όπως προκύπτει και από το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το οποίο ενσωματώνει και τις αναθεωρημένες προβλέψεις για το 2017, η κυβέρνηση ποντάρει σε τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας σε ποσοστό 5,9% σε σχέση με το 2016 και της εξαγωγικής δραστηριότητας κατά 3,3% προκειμένου να επιτύχει τον στόχο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,8% σε ετήσια βάση. Και αυτό διότι η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί κατά μόλις 1,3%, κυρίως λόγω της νέας αύξησης στους φόρους.
Σε απόλυτο αριθμό η αύξηση κατά 5,9% του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου μεταφράζεται σε επιπλέον 1,2 δισ. ευρώ μέσα στο 2017. Κατά το πρώτο τρίμηνο τα στοιχεία ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς -σε τρέχουσες τιμές- η αύξηση ήταν διψήφια:
* Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αυξήθηκε – με βάση τις τρέχουσες τιμές και τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία – στα 5,027 δισ. ευρώ, από 4,457 δισ. ευρώ στο α’ τρίμηνο του 2016.
* Και ύστερα από την εποχική διόρθωση η αύξηση έφτασε στο 11,19%, με τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου να διαμορφώνεται στα 5,415 δισ. ευρώ, από 4,87 δισ. ευρώ στο α’ τρίμηνο του 2017. Μια εξίσου καλή επίδοση στο β’ τρίμηνο της φετινής χρονιάς θα έχει ως αποτέλεσμα να «κλειδώσει» ο φετινός στόχος του 5,9%.
Οι στόχοι 2018-2021
«Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αναμένεται να επιταχυνθεί το 2018, έτος κατά το οποίο αναμένεται αύξηση της τάξεως του 10,8% σε ετήσια βάση (σε σταθερές τιμές)» αναφέρει το μεσοπρόθεσμο σχέδιο για την περίοδο 2018-2021. Ο πήχης μπαίνει ψηλά για την επόμενη εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά.
Για το 2018 προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% (από 1,8% το 2017), ενώ η αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου κατά 10,8% σημαίνει ότι θα πρέπει να βρεθούν νέες επενδύσεις συνολικού ύψους άνω των 2,3 δισ. ευρώ (αν υποτεθεί ότι το 2017 θα κλείσει με τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου στα 21,5 δισ. ευρώ, για το 2018 ο πήχης θα πρέπει να ανέβει στα 23,9 – 24 δισ. ευρώ).
Όσον αφορά την περίοδο μετά το 2019, το μεσοπρόθεσμο αναφέρει: «Η δυναμική ανάπτυξης των πραγματικών επενδύσεων που, μεταξύ άλλων, συναρτάται και με το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, αλλά και τη συμμετοχή της χώρας στο Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη, αναμένεται να διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα, με τον μέσο ρυθμό αύξησής τους στο 10% μεταξύ 2018 και 2021, ανακτώντας έτσι μέρος του χαμένου εδάφους από τη μέση ετήσια απώλειά τους κατά 12,2% κατά την περίοδο 2008 – 2015». Η μέση αύξηση κατά 10% εξειδικεύεται ως εξής:
* Για το 2019 ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, σε σταθερές τιμές, θα πρέπει να αυξηθεί κατά 12,1%, ποσοστό που σε απόλυτο αριθμό θα ανεβάσει τις επενδύσεις στα 26,7 δισ. ευρώ.
* Για το 2020 προβλέπεται μειωμένος ποσοστιαίος ρυθμός στο 9,6%, ποσοστό που ανεβάζει τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου στα 29,26 δισ. ευρώ.
* Για το 2021 ο ποσοστιαίος ρυθμός μειώνεται ακόμη περισσότερο, στο 7,7%, και τις επενδύσεις να ανεβαίνουν στα 31,5 δισ. ευρώ. Επιβεβαίωση αυτού του στόχου θα έχει ως αποτέλεσμα οι επενδύσεις να επανέλθουν στα επίπεδα του 2011.
Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής αποτυπώνουν με κάθε σαφήνεια την επενδυτική κατάρρευση κατά τη διάρκεια της κρίσης σε όλους τους επιμέρους τομείς. Στις κατοικίες οι επενδύσεις ουσιαστικά εκμηδενίστηκαν, καθώς το 2016 καταγράφηκε ποσό της τάξεως του 1,142 δισ. ευρώ, έναντι 25 δισ. ευρώ που είχε καταγραφεί το 2007.
Επίδοση αντίστοιχη του 2016 δεν συναντάται στα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ούτε πριν από 30 χρόνια. Στον εξοπλισμό μεταφορών το 2016 καταγράφηκε χαμηλό στα 2,8 δισ. ευρώ, από 11,99 δισ. ευρώ το 2007. Όσον αφορά τα μεταλλικά προϊόντα και τα μηχανήματα, οι επενδύσεις περιορίστηκαν στα 5,47 δισ. ευρώ, από 12,326 δισ. ευρώ το 2008.
Αλ. Τσίπρας: Ψήφος εμπιστοσύνης στην οικονομία
«Ψήφο εμπιστοσύνης» στην ελληνική οικονομία χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας την επένδυση 300 εκατ. ευρώ της Παπαστράτος στην Ελλάδα, κατά τη χθεσινή επίσκεψή του στις εγκαταστάσεις της καπνοβιομηχανίας στον Ασπρόπυργο, διαβεβαιώνοντας μάλιστα για το ενδιαφέρον που «δείχνουν και θα δείξουν» εγχώριοι και ξένοι επενδυτές για τη χώρα μας.
«Σήμερα είναι πολλοί αυτοί που εμπιστεύονται την ελληνική οικονομία» τόνισε ο πρωθυπουργός στον χαιρετισμό του προς τη διοίκηση και τους εργαζόμενους της Παπαστράτος, με αφορμή την επένδυση της Philip Morris International, η οποία θα δημιουργήσει και 400 νέες θέσεις εργασίας. Προς επίρρωση του ισχυρισμού του ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι το πρώτο εξάμηνο του 2017 είχαμε πάνω από 1 δισ. ευρώ άμεσες ξένες επενδύσεις, ενώ το δίμηνο Ιουνίου-Ιουλίου (αμέσως μετά το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης) υπήρξε τριπλασιασμός. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι η επένδυση της Παπαστράτος που αποφασίστηκε το 2015 σε δύσκολες συνθήκες και υλοποιείται τώρα, «δίνει προστιθέμενη αξία, νέες θέσεις εργασίας, επένδυση στην καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες» και παρέχει προοπτική και στον πρωτογενή τομέα, καλύπτοντας πολλαπλάσιες θέσεις πέραν των 400 νέων θέσεων στον χώρο της καπνοπαραγωγής.
Ο κ. Τσίπρας χαρακτήρισε την επένδυση ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και τόνισε ότι η επιλογή αυτή «δικαιώνεται», καθώς η ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης και κυρίως η δέσμευση των εταίρων μας για τον αλγόριθμο βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους διαμορφώνουν μια προοπτική που την έχει χαιρετίσει η πλειοψηφία των επενδυτών μέσα και έξω από την Ελλάδα. Επισήμανε, μάλιστα, ότι η προοπτική αυτή αποκρυσταλλώθηκε «πρώτα και κύρια με την επιτυχή έξοδο της χώρας στις αγορές», δεύτερον με τις διαρκείς το τελευταίο διάστημα αναβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης στην ελληνική οικονομία και τρίτον με τη δυνατότητα των ελληνικών επιχειρήσεων να δανείζονται με ανταγωνιστικά επιτόκια από τις διεθνείς αγορές. «Διαμορφώνονται οι συνθήκες σιγά-σιγά για την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, διαμορφώνονται οι προοπτικές ώστε να ξαναγίνει ένας ελκυστικός επενδυτικός τόπος η Ελλάδα» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Διασφάλιση εργασιακών σχέσεων
Ο κ. Τσίπρας έδωσε, όμως, έμφαση και στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων ως βάση της επιχειρηματικότητας, κάνοντας ειδική αναφορά στο προωθούμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για την καταπολέμηση της απλήρωτης, αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας. «Εμείς πιστεύουμε ότι αν θέλουμε να βγούμε από την κρίση πρέπει να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον φιλικό στην υγιή επιχειρηματικότητα, όχι στην κρατικοδίαιτη που γνωρίσαμε μέχρι σήμερα, αλλά πρωτίστως να εξασφαλίσουμε τις εργασιακές σχέσεις» ανέφερε ο πρωθυπουργός και αναφέρθηκε στην προοπτική να πέσει η ανεργία κάτω από το 20% το 2018. Απευθυνόμενος, μάλιστα, στον πρόεδρο και διευθύνοντα της Παπαστράτος Χρήστο Χαρπαντίδη, ο πρωθυπουργός τόνισε: «Όταν με επισκεφτήκατε στο γραφείο μου για να πάρετε αυτό το ρίσκο, η ανεργία ήταν στο 27,5%, σήμερα είναι στο 21,5% με προοπτική μείωσης κάτω από το φράγμα του 20% μέσα στο 2018».
Από την πλευρά του ο κ. Χαρπαντίδης ανέφερε ότι η εταιρεία διεκδίκησε και έφερε αυτή την επένδυση στην Ελλάδα παρότι υπήρχαν χώρες με μικρότερο φορολογικό και εργατικό κόστος. «Πιστεύουμε στις δυνατότητες της χώρας μας. Αυτό είναι που χρειάζεται η Ελλάδα αυτή τη στιγμή, επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας, εξαγωγές και αυτά βασισμένα σε καινοτομία» σημείωσε.
Ν.Δ.: Οι επενδύσεις χρειάζονται σχέδιο
Η Ν.Δ. άσκησε πάντως κριτική στον πρωθυπουργό για την επίσκεψή του στην καπνοβιομηχανία, χαρακτηρίζοντας ουσιαστικά όψιμο το ενδιαφέρον του για τις επενδύσεις. «Ο κ. Τσίπρας, μόνος του σήμερα, αποκάλυψε ότι δεν πίστευε καν ότι υπήρχε επιχειρηματίας να επενδύσει στην Ελλάδα. Ήταν μια από τις ελάχιστες στιγμές ειλικρίνειας του πρωθυπουργού» ανέφερε η αξιωματική αντιπολίτευση και υποστήριξε ότι οι λέξεις «επενδύσεις» και «Τσίπρας» δεν είναι συμβατές. «Οι επενδύσεις χρειάζονται σχέδιο, αξιοπιστία και μεθοδική δουλειά, χαρακτηριστικά που δεν διαθέτει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ» κατέληξε η Ν.Δ.
Παπαστράτος: Επένδυση-σταθμός στον Ασπρόπυργο
Επένδυση-σταθμό θεωρεί η PMI Παπαστράτος τη μετατροπή του εργοστασίου της στον Ασπρόπυργο σε μονάδα παραγωγής ράβδων καπνού για το IQOS. Πρόκειται για το τρίτο εργοστάσιο στην Ευρώπη -μετά την Ιταλία και την Ελβετία- για την παραγωγή του νέου καινοτόμου καπνικού προϊόντος που προωθεί η Philip Morris International στη διεθνή αγορά, γεγονός που εισάγει την Παπαστράτος στη νέα εποχή των σύγχρονων προϊόντων καπνίσματος και εξελίσσει την Ελλάδα σε ένα από τα ελάχιστα παραγωγικά κέντρα τέτοιου τύπου προϊόντων διεθνώς. Όπως τονίζει ο Χρήστος Χαρπαντίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Παπαστράτος, «η Παπαστράτος τολμάει να βλέπει μπροστά. Πάντα επενδύαμε στα δύσκολα. Πάντα στα δύσκολα μετρούσαμε το χρέος μας, την ευθύνη μας απέναντι στη χώρα».
Η επένδυση αυτή, ύψους 300 εκατ. ευρώ, έρχεται να προστεθεί στις επενδύσεις των 700 εκατ. ευρώ που έχει ήδη υλοποιήσει η εταιρεία από το 2003, ακόμα και μέσα στην κρίση. Μόλις πρόπερσι επένδυσε 25 εκατ. ευρώ σε νέες γραμμές παραγωγής.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της εταιρείας, θα δημιουργηθούν δύο νέες γραμμές επεξεργασίας καπνού και δέκα νέες γραμμές παραγωγής ράβδων καπνού. Ο όγκος παραγωγής υπολογίζεται σε 20 δισεκατομμύρια ράβδους καπνού τον χρόνο, με σημαντική ποσότητα ελληνικών ανατολικών καπνών. Ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία αδειοδότησης για την κατασκευή των νέων παραγωγικών μονάδων, ενώ οι πρώτες νέες μηχανές τοποθετούνται το φθινόπωρο και από τον Ιανουάριο του 2018 τα παραγόμενα προϊόντα θα αρχίσουν να εξάγονται σε περισσότερες από 30 αγορές του κόσμου. Η επένδυση αυτή δημιουργεί 400 νέες θέσεις εργασίας, αυξάνοντας τον αριθμό των άμεσα και έμμεσα εργαζομένων από 800 που είναι σήμερα σε 1.200. Επίσης, τους τελευταίους μήνες έχουν πραγματοποιηθεί 250 προσλήψεις αποκλειστικά για τη δραστηριότητα του IQOS.
Το IQOS είναι ένα πρωτοποριακό σύστημα θέρμανσης καπνού που βασίζεται σε μια απλή λογική: θερμαίνει πραγματικό καπνό, χωρίς να τον καίει και κατά συνέπεια αποφεύγονται οι βλαβερές συνέπειες της καύσης. Το IQOS δημιουργήθηκε για να μας οδηγήσει σε ένα μέλλον απαλλαγμένο από τον καπνό του τσιγάρου.
Ουραγός η Ελλάδα στη Μεσόγειο την περίοδο 2011-2015
Ουραγός στην προσέλκυση επενδύσεων στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου αναδεικνύεται η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας της ΕΥ, BaroMed 2017, η οποία αναλύει τις ροές ξένων επενδύσεων προς 28 χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και του Περσικού Κόλπου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, κατά την περίοδο 2011-2015.
Η έρευνα που καταγράφει τις απόψεις 124 διευθυντικών στελεχών πολυεθνικών και μεσαίων επιχειρήσεων από 24 χώρες και 17 τομείς της οικονομίας, τονίζει ότι παρά την πολύ θετική εικόνα των υπόλοιπων μεσογειακών χωρών της Ε.Ε., η Ελλάδα δεν φαίνεται να είναι το ίδιο ελκυστική για τους ξένους επενδυτές, καθώς από τις 10.660 ΑΞΕ που καταγράφηκαν στην περιοχή την περίοδο 2011-2015, μόλις οι 60 πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας.
Η πλειοψηφία των ΑΞΕ στην Ελλάδα προήλθαν από τις ΗΠΑ (15) και τη Γερμανία (6). Παράλληλα, οι κλάδοι με τις περισσότερες ΑΞΕ ήταν το λογισμικό (8) και οι επαγγελματικές υπηρεσίες (8).
Συνολικά, ο αριθμός των επενδύσεων στην περιοχή της Μεσογείου αυξήθηκε οριακά κατά 0,5% μεταξύ 2011 και 2015.
Ωστόσο, καθώς οι περισσότερες ήταν μικρότερου μεγέθους, η συνολική αξία τους το 2015 δεν ξεπέρασε τα 771 δισ. δολάρια, καταγράφοντας μείωση κατά 6%.
Η τάση αυτή αντικατοπτρίζει τις ευρύτερες ανησυχίες των επενδυτών για την αστάθεια στην περιοχή και τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της, καθώς η πλειοψηφία των χωρών της Μεσογείου βίωσε έντονα την οικονομική κρίση την περίοδο αυτή, ενώ αρκετές από αυτές βίωσαν πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις.
