Διευκρινίσεις για τις μεταβολές που επέρχονται στο καθεστώς ασφάλισης των μηχανικών και των δικηγόρων στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), αναδρομικά από 1/1/2017, παρέχει απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Αναστάσιου Πετρόπουλου, με βασικό στοιχείο την αποσύνδεση της υποχρεωτικής υπαγωγής στην ασφάλιση των ανωτέρω φορέων από την εγγραφή στους οικείους επαγγελματικούς συλλόγους.
Ασφάλιση μηχανικών
Από τις καταστατικές διατάξεις του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ, προβλέπεται η υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση του ανωτέρω πρώην φορέα και, από 1/1/2017, στον ΕΦΚΑ, των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), από την ημερομηνία εγγραφής τους σε αυτό, ανεξάρτητα εάν ασκούν ή όχι το επάγγελμα. Συνεπώς, με βάση την ανωτέρω ρύθμιση για την υπαγωγή στην υποχρεωτική ασφάλιση του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ, αρκούσε η εγγραφή στο ΤΕΕ, χωρίς να εξετάζεται για τους ελεύθερους επαγγελματίες, εάν έχει πραγματοποιηθεί έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.
Με το άρθρο 20 παρ. 1 του ν. 4488/2017, επέρχεται μεταβολή στο ανωτέρω καθεστώς και τίθεται ως προϋπόθεση η ταυτόχρονη έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ για την ασφάλιση των μηχανικών που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–Τομείς Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων), για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη. Σε περίπτωση διακοπής άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας και διαγραφής από τη ΔΟΥ, διακόπτεται η υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΦΚΑ.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα για τα εν λόγω πρόσωπα ως προς την ασφάλισή τους στο ΕΤΕΑΕΠ για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ παροχή (πρώην Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων και πρώην Τομέας Πρόνοιας Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του ΕΤΑΑ).
Ειδικά, για τους μηχανικούς που είναι μέλη του ΤΕΕ και δεν έχουν έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ ως φυσικά πρόσωπα, αλλά μετέχουν ως εταίροι ή μέλη ή διαχειριστές σε εταιρείες με τεχνικό αντικείμενο (αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο), ανεξαρτήτως της νομικής μορφής αυτών και για τις οποίες έχει γίνει έναρξη στη ΔΟΥ ως μη φυσικά πρόσωπα και είναι καταχωρημένες στο ΓΕΜΗ ή στο Βιβλίο Τεχνικών Επωνυμιών που τηρείται στο ΤΕΕ, η ασφάλισή τους στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ) και στο ΕΤΕΑΕΠ είναι υποχρεωτική.
Στις περιπτώσεις μηχανικών, εγγεγραμμένων στο ΤΕΕ, που παρέχουν εξαρτημένη εργασία ως μηχανικοί, η ασφάλιση στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ) και στο ΕΤΕΑΕΠ είναι υποχρεωτική, χωρίς να εξετάζεται, εάν έχει πραγματοποιηθεί έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.
Ασφάλιση δικηγόρων
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Ν.Δ. 4114/1960, όπως ισχύει, στην ασφάλιση του πρώην ΕΤΑΑ–Τομέας Ασφάλισης Νομικών υπάγονται υποχρεωτικά οι δικηγόροι που έχουν δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος, σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων, από την εγγραφή τους στα μητρώα του οικείου δικηγορικού συλλόγου. Επιπλέον, από τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 4 του ανωτέρω Νομοθετικού Διατάγματος, προβλέπεται ότι δεν συνυπολογίζεται στο χρόνο ασφάλισης το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο δικηγόρος δεν ασκεί πράγματι το λειτούργημα. Για την απόδειξη άσκησης του δικηγορικού λειτουργήματος, έχουν εφαρμογή τα προβλεπόμενα από το π.δ. 299/1999.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι νόμιμα διορισμένοι δικηγόροι που έχουν εγγραφεί στα μητρώα του οικείου δικηγορικού συλλόγου Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και Επαρχιών, εφόσον ασκούν ενεργά και αποκλειστικά το δικηγορικό λειτούργημα και διατηρούν την επαγγελματική τους εγκατάσταση στην Περιφέρεια του αντίστοιχου Πρωτοδικείου Αθηνών, Εφετείου Πειραιώς, Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης και στο αντίστοιχο Πρωτοδικείο της Επαρχίας, καθώς και οι τελούντες σε νόμιμη αναστολή ασκήσεως του επαγγέλματος του δικηγόρου, ασφαλίζονται υποχρεωτικά στους αντίστοιχους τομείς Υγείας Δικηγόρων Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και Επαρχιών από την ίδια ημερομηνία εγγραφής τους στο πρώην Ταμείο Νομικών.
Με το άρθρο 20 παρ. 2 του ν. 4488/2017, τίθεται ως προϋπόθεση η ταυτόχρονη έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ για την ασφάλιση των δικηγόρων που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–Τομείς Νομικών), για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη. Σε περίπτωση διακοπής άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας και διαγραφής από τη ΔΟΥ, διακόπτεται η υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΦΚΑ.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα για τα εν λόγω πρόσωπα ως προς την ασφάλισή τους στο ΕΤΕΑΕΠ για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ παροχή (πρώην Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Δικηγόρων και πρώην Τομέας Πρόνοιας Δικηγόρων Αθηνών του ΕΤΑΑ).
Στις περιπτώσεις δικηγόρων με έμμισθη εντολή, η ασφάλιση στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–Τομείς Νομικών) και το ΕΤΕΑΕΠ είναι υποχρεωτική από την ημερομηνία ανάληψης της έμμισθης εντολής, χωρίς να εξετάζεται, εάν έχει πραγματοποιηθεί έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.
Σημειώνεται ότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν. 4488/2017 εφαρμόζονται και στους δικηγόρους που τελούν σε αναστολή, σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013). Συνεπώς, δικηγόροι που τελούν σε αναστολή και έχουν προχωρήσει σε διακοπή της επαγγελματικής τους δραστηριότητας στη ΔΟΥ, δεν υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ (πρώην ΕΤΑΑ– Τομείς Νομικών).
Ειδικά, για τους δικηγόρους που είναι εταίροι σε δικηγορικές εταιρείες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013), η υπαγωγή τους στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ– Τομείς Νομικών) και του ΕΤΕΑΕΠ είναι υποχρεωτική. Στις περιπτώσεις αυτές, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία έναρξης εργασιών μη φυσικού προσώπου στη ΔΟΥ για τη δικηγορική εταιρεία και η καταχώρισή της στο ειδικό βιβλίο (μητρώο εταιρειών) που τηρείται από το δικηγορικό σύλλογο της έδρας της εταιρείας.
