Του Κωνσταντίνου Γεωργούλα, πιστοποιημένου εσωτερικού ελεγκτή CICA, PMI-RMP, συνεργάτη της Ορθολογισμός Α.Ε. και του Δημητρίου Πανοζάχου, MSc οικονομολόγου, πιστοποιημένου ελεγκτή CISA, διευθύνοντος συμβούλου της Ορθολογισμός Α.Ε.
ΤΗ 17η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2021 δημοσιεύθηκε ο Ν.4795/2021 (Α’62) «Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου του Δημόσιου Τομέα και άλλες διατάξεις», ένα νομοθέτημα που προσπάθησε να βάλει σε τάξη όλες τις διατάξεις που αφορούσαν τον Εσωτερικό Έλεγχο στον δημόσιο τομέα. Και κατά γενική ομολογία τα κατάφερε πολύ καλά.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ όμως σήμερα, δύο χρόνια μετά τη δημοσίευσή του; Πόσο έχει βοηθήσει να αλλάξει το πρόσωπο της δημόσιας διοίκησης; Και κατά πόσο αντιλαμβάνονται οι έχοντες την εξουσία τον ρόλο και την αξία του;
ΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΟΥΜΕ λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε ορισμένους μύθους και να δούμε κάποιες αλήθειες που αιωρούνται δύο χρόνια μετά.
ΜΥΘΟΣ Νο1: Ο Εσωτερικός Έλεγχος είναι αχρείαστος και περιττός. Προφανώς όλοι ξέρουμε να κάνουμε τη δουλειά μας σωστά και η λέξη «έλεγχος» ακούγεται κακή, αλλά μένοντας στις λέξεις χάνουμε την ουσία. Ο Εσωτερικός Έλεγχος είναι εδώ για να βοηθήσει τους υπαλλήλους, να τους ακούσει, να δει τα προβλήματα που υπάρχουν γύρω από μια συγκεκριμένη διαδικασία και να συμβουλεύσει τη διοίκηση, με απλό, τεκμηριωμένο, επιστημονικό και κατανοητό τρόπο.
ΜΥΘΟΣ Νο2: Ο Εσωτερικός Έλεγχος ήρθε για να τιμωρήσει τους «κακούς» υπαλλήλους. Μέγα σφάλμα. Ο εσωτερικός ελεγκτής δεν ελέγχει ανθρώπους και πρόσωπα. Ελέγχει διαδικασίες, ελέγχει αν μια διαδικασία παράγει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, ελέγχει αν μια διαδικασία εξυπηρετεί
τη στοχοθεσία του Φορέα κ.λπ. και σίγουρα δεν τιμωρεί τους υπαλλήλους.
ΜΥΘΟΣ Νο3: Ο Εσωτερικός Έλεγχος μπορεί να αναλάβει τη Διαχείριση Κινδύνων του Φορέα. Λάθος ξανά. Ο Εσωτερικός Έλεγχος είναι η δραστηριότητα εκείνη που μπορεί και οφείλει να αξιολογήσει τους κινδύνους μέσα στο Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου ενός Φορέα. Το να διαχειρίζεται αυτούς οδηγεί αυτομάτως σε έλλειψη της αντικειμενικότητας του εσωτερικού ελεγκτή και σε ξεκάθαρη σύγκρουση συμφερόντων.
ΜΥΘΟΣ Νο4: Ο εσωτερικός ελεγκτής είναι ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές. Ο μεγαλύτερος μύθος απ’ όλους! Ο εσωτερικός ελεγκτής δεν είναι ο «φωτεινός παντογνώστης» μέσα σε έναν Φορέα, δυστυχώς. Δεν τα ξέρει όλα, δεν είναι παντού, δεν μπορεί να τα κάνει όλα. Οφείλει όμως, μέσα από
τη δουλειά του, μέσα από τις καταρτισμένες και τεκμηριωμένες εκθέσεις του και υπό το πρίσμα της ανεξαρτησίας και της αντικειμενικότητάς του, να είναι αυτός στον οποίο θα στηριχθεί η διοίκηση για να αντιμετωπίσει τα εμφανιζόμενα προβλήματα και προκλήσεις.
ΑΛΗΘΕΙΑ Νο1: Ο Εσωτερικός Έλεγχος προσδίδει αξία στον Φορέα. Το αποτέλεσμα της δουλειάς του Εσωτερικού Ελέγχου, όταν μπορεί και λειτουργεί με ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα, μόνο θετικό πρόσημο μπορεί να έχει. Ως σύμβουλος της διοίκησης οφείλει να βλέπει τη μεγαλύτερη εικόνα, να σκύβει πάνω από τα προβλήματα του προσωπικού, να προσπαθεί να απαλλάξει τον Φορέα από παρωχημένες αντιλήψεις και νοοτροπίες περασμένων δεκαετιών, μα κυρίως πρέπει να ΑΚΟΥΕΙ. Άλλωστε αυτό σημαίνει Auditor. Και φυσικά όλα αυτά επιτυγχάνονται μέσα από το τρίπτυχο Εκπαίδευση-Κατάρτιση-Επιμόρφωση.
ΑΛΗΘΕΙΑ Νο2: Ο Εσωτερικός Έλεγχος είναι αναγκαίο καλό. Οι διοικήσεις οφείλουν να προστατεύσουν τον εσωτερικό ελεγκτή, οφείλουν να τον δουν ως σύμβουλο υψηλής επιστημονικής
κατάρτισης, ως σημαντικότατο γρανάζι στη μηχανή του Φορέα, ως τον άνθρωπο που θα βοηθήσει και θα προστατεύσει (όταν πρέπει) τη διοίκηση. Ο Εσωτερικός Έλεγχος στον ελληνικό δημόσιο τομέα δεν είναι ένα ακόμα πυροτέχνημα, μία ακόμα ξενόφερτη δραστηριότητα, ένα ακόμα νομοθετικό «καπρίτσιο».
Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ Έλεγχος είναι εδώ και ήρθε για να μείνει.
