Δεδομένα ραντάρ από το Mars Express του ΕΟΔ (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος – ESA) υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός όγκου νερού σε υγρή μορφή, θαμμένου κάτω από στρώματα πάγου και σκόνης στον νότιο πόλο του Άρη.
Τα στοιχεία περί ύπαρξης νερού σε υγρή μορφή στον Κόκκινο Πλανήτη είναι πολλά και εμφανή στην επιφάνειά του, υπό τη μορφή μεγάλων καναλιών και δικτύων ποταμών που έχουν εντοπιστεί και φωτογραφηθεί από διαστημόπλοια σε τροχιά. Ωστόσο, πέρα από αυτά, έχουν ανακαλυφθεί και ορυκτά που μπορούν να σχηματιστούν μόνο παρουσία νερού σε υγρή μορφή.
Παρόλα αυτά, το κλίμα έχει αλλάξει σημαντικά μέσα στα 4,6 δισ. χρόνια της ιστορίας του πλανήτη, και η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια είναι αδύνατη σήμερα, οπότε και οι επιστήμονες αναζητούν κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Έρευνες του Mars Express έχουν δείξει πως πάγος υπάρχει όντως στους πόλους του πλανήτη, και ότι βρίσκεται θαμμένος σε στρώματα αναμεμειγμένος με σκόνη.
Οι επιστήμονες υποψιάζονταν εδώ και καιρό πως νερό σε υγρή μορφή μπορεί να υπήρχε στη βάση των πολικών παγετώνων- ωστόσο μέχρι τώρα τα δεδομένα από το MARSIS (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) δεν επαρκούσαν για να αποδείξουν κάτι τέτοιο. Εν τέλει, χρειάστηκε η ανάπτυξη νέων τεχνικών για να συλλεγούν όσο πιο πολλά δεδομένα υψηλής ανάλυσης ήταν δυνατόν, προκειμένου να επιβεβαιωθεί το ιδιαίτερα σημαντικό τελικό συμπέρασμα.
Το ραντάρ διείσδυσης εδάφους στέλνει παλμούς ραντάρ προς την επιφάνεια και μετρά πόσος χρόνος απαιτείται για να ανακλαστούν πίσω στο σκάφος, και με τι ισχύ. Οι ιδιότητες των υλικών που βρίσκονται ενδιάμεσα επηρεάζουν το επιστρεφόμενο σήμα, και αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χαρτογράφηση της υπόγειας τοπογραφίας.
Οι έρευνες με το ραντάρ έδειξαν πως ο νότιος πόλος του Άρη αποτελείται από πολλά στρώματα πάγου και σκόνης, σε βάθος περίπου 1,5 χλμ, σε μια περιοχή πλάτους 200 χλμ που αναλύθηκε στο πλαίσιο της συγκεκριμένης μελέτης- και μάλιστα διαπιστώθηκε μια ιδιαίτερα έντονη αντανάκλαση ραντάρ κάτω από τα στρώματα αυτά.
Αναλύοντας τα χαρακτηριστικά των ανακλώμενων σημάτων ραντάρ, και λαμβάνοντας υπόψιν τη σύνθεση των στρωμάτων και τις εκτιμώμενες θερμοκρασίες κάτω από την επιφάνεια, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω φαινόμενο οφείλεται στην ύπαρξη ενός σταθερού όγκου νερού σε υγρή μορφή. Μάλιστα, για να μπορέσει το MARSIS να εντοπίσει έναν τέτοιο όγκο, θα πρέπει να είναι πάχους αρκετών δεκάρων εκατοστών.
«Αυτή η υπόγεια ανωμαλία στον Άρη έχει ιδιότητες ραντάρ που αντιστοιχούν σε νερό ή σε πλούσια σε νερό ιζήματα» είπε ο Ρομπέρο Οροσέι, επικεφαλής ερευνητής του MARSIS και επικεφαλής συντάκτης του σχετικού paper, που δημοσιεύτηκε στο Science. «Αυτή είναι μόνο μια μικρή περιοχή έρευνας- είναι συναρπαστική προοπτική να σκέφτεται κανείς που θα μπορούσαν να υπάρχουν περισσότεροι τέτοιοι υπόγειοι θύλακες νερού αλλού, που περιμένουν να ανακαλυφθούν».
Σημειώνεται ότι η ανακάλυψη αυτή θυμίζει κάπως την περίπτωση της Λίμνης Βοστόκ, 4 χλμ κάτω από τον πάγο στην Ανταρκτική. Κάποια είδη μικροβιακής ζωής καταφέρνουν να επιβιώνουν σε περιβάλλοντα κάτω από παγετώνες, οπότε και τίθεται το ερώτημα εάν θα μπορούσε κάτι τέτοιο να συμβαίνει και στην περίπτωση αυτών των αρειανών θυλάκων νερού, τώρα ή στο μακρινό παρελθόν.
