Skip to main content

Προς νέες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή

Από την έντυπη έκδοση

Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Πρέπει να χαίρεται ή να προβληματίζεται σοβαρά ο Κινέζος πρόεδρος Σ. Τζινπίνγκ με τη μάλλον ταπεινωτική αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν και την αισθητή πλέον μικρότερη παρουσία τους στη Μέση Ανατολή; Τελικά, δε, το γεγονός αυτό τι σηματοδοτεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία όπως όλα δείχνουν ξεπερνιέται από τα συμβαίνοντα; Ποια στάση θα κρατήσει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαδίμηρος Πούτιν έναντι των Ταλιμπάν, όταν οι τελευταίοι γνωρίζουν πολύ καλά ποια πλήγματα κατάφερε στους Τσετσένους «αδελφούς» τους;

Τις τελευταίες ώρες οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις δίνουν και παίρνουν για το μέλλον του Αφγανιστάν, πάντα όμως σε θεωρητικό επίπεδο. Είναι δε εντυπωσιακό το γεγονός ότι στις διάφορες εκτιμήσεις, ελάχιστα γράφονται και λέγονται για το ποιοι είναι οι Ταλιμπάν, τι πιστεύουν, τι θέλουν, τι μπορούν να κάνουν, με ποιους, πώς και υπό ποιους όρους. Ευθύς εξαρχής θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι Ταλιμπάν πέρα από τα τακτικά τεχνάσματα που εφαρμόζουν τώρα για να ξεγελάσουν Κινέζους και Ρώσους και να κρατήσουν ό,τι μπορούν από την ξένη βοήθεια που δέχεται η χώρα τους, συνολικά δεν διαφέρουν σχεδόν σε τίποτε από τους Κόκκινους Χμερ της Καμπότζης.

Είναι δηλαδή συνειδητοί, φανατισμένοι και αδίστακτοι δολοφόνοι. Είναι νέοι κυρίως άνθρωποι που πριν απ’ όλα μισούν τον εαυτό τους. Παιδιά πολύ φτωχών αγροτικών περιοχών του Αφγανιστάν, της φυλής των Παστούν, οι Ταλιμπάν (φοιτητές Θρησκευτικών) από τα πρώτα τους βήματα μαθαίνουν να «θυσιάζουν» τον εαυτό τους και να τιναχτούν στον αέρα, προκειμένου να κερδίσουν μια θέση στον παράδεισο.

«Οι Ταλιμπάν», μας λέει ο Αλγερινός συνάδελφος Τ. Νουρεντίν, που τους γνώρισε όταν βρέθηκαν στην εξουσία πριν από 20 χρόνια στο Αφγανιστάν, «απεχθάνονται το μέλλον. Δεν υπάρχει γι’ αυτούς. Απεχθάνονται επίσης τις γυναίκες που υπάρχουν στη Γη. Υπό αυτή την έννοια ο άνθρωπος που αψηφά τον θάνατο -αφού τον περιμένει ο Παράδεισος- επιδίδεται σε βαρβαρότητες δίχως να φοβάται ή να νιώθει ενοχές. Έχει απομακρυνθεί εκ των πραγμάτων, τόσο από τη φύση όσο και από τον πολιτισμό. Είναι για μένα το τέλος του Ισλάμ. Είναι η απόληξή του βέβαια, αλλά και το τέλος του. Στο πνευμα τικό επίπεδο το Ισλάμ δεν έχει τίποτα να προσφέρει σήμερα. Ούτε όραμα αλλαγής του κόσμου, ούτε σκέψη, ούτε τέχνη, ούτε επιστήμη. Η επανάληψη των ίδιων και των ίδιων φράσεων σημα τοδοτεί και το τέλος του. Οι Ταλιμπάν και μαζί με αυτούς το Ισλαμικό Κράτος, δεν είναι μια νέα ανάγνωση του Ισλάμ, η οικοδόμηση ενός νέου πολιτισμού ή μιας νέας κουλτούρας. Είναι το τέλος του πολιτισμού, η άγνοια, το μίσος για τη γνώση, το μίσος για την ελευθερία. Και μάλιστα, ένα τέλος ταπεινωτικό…». Εκτίμηση έτσι αρκετών μελετητών του Ισλάμ είναι ότι οι μετριοπαθείς δηλώσεις των ηγετών των Ταλιμπάν είναι ένας πρόσκαιρος τακτικός ελιγμός για να αποφύγουν μια σύγκρουση με τη Δύση και τις ΗΠΑ στη σημερινή κρίσιμη φάση ανόδου τους στην εξουσία. Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή και συνεργασία τους με το παγκόσμιο οργανωμένο έγκλημα, τους απαγορεύει για την ώρα να χάσουν μια σοβαρή πηγή πλούτου. Στο εμπόριο του οπίου (από το οποίο παράγεται κοκαΐνη) ελέγχουν το 90% της διεθνούς διακίνησης και στην πόλη Πεσαβάρ του Πακιστάν οι άνθρωποί τους παράγουν το 100% των απομιμήσεων Καλάσνικοφ που κυκλοφορούν στον κόσμο. Η βιομηχανική αυτή πόλη είναι ζωτική για αστούς Ταλιμπάν, οι οποίοι σήμερα δεν έχουν κανένα λόγο να μπουν σε συγκρούσεις.

Αντίθετα, οι διάφορες φυλές των Αφγανών και των Πακιστάν Ταλιμπάν, έχουν κάθε λόγο προς ώρας να δοκιμάσουν τι μπορούν να κάνουν με Ρώσους και Κινέζους. Όπως αναφέρει το περιοδικό «Economist», «…η Κίνα έχοντας παρουσιαστεί ως εναλλακτική δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη και ασφάλεια στην περιοχή, μπορεί να προσφέρει βοήθεια, επενδύσεις και τεχνική υποστήριξη. Οι κινεζικοί κρατικοί εξορύκτες θα μπορούσαν να βοηθήσουν το Αφγανιστάν να εκμεταλλευτεί τα τεραστία αποθέματα ορυκτών του, ενώ οι κατασκευαστικές εταιρείες του θα μπορούσαν να φτιάξουν αυτοκινητόδρομους, σιδηρόδρομους και αγωγούς, γεμίζοντας αυτό που είναι σήμερα ένας τεράστιος κενός χώρος στον χάρτη του Δρόμου του Μεταξιού (Belt and RoadInitiative) του προέδρου Σι.

Από την άλλη πλευρά, οι Κινέζοι διπλωμάτες θα πιέσουν επίμονα τους ηγέτες των Ταλιμπάν που κατέλαβαν την εξουσία να συγκρατήσουν όποια επίθεση πέρα από τα κινεζικά σύνορα στην επαρχία Σιντζιάνγκ και να αποφύγουν ανάμιξη στα εσωτερικά της χώρας τους.

Αυτό όμως είναι κάτι για το οποίο δύσκολα οι Ταλιμπάν θα πείσουν όλα τα μέλη τους: η κινεζική κεντρική κυβέρνηση έχει περιορίσει πάνω από ένα εκατομμύριο Ουιγούρους και άλλες εθνοτικές μειονότητες σε καταυλισμούς, σύμφωνα με εκτιμήσεις που αναφέρονται από τα Ηνωμένα Έθνη. Πολλοί από αυτούς τους μουσουλμάνους έχουν φυλακιστεί για φαινομενικά μη ριζοσπαστικές πρακτικές. Η Κίνα λέει ότι τα στρατόπεδα αποτρέπουν την τρομοκρατία και παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση, αλλά αυτό είναι απίθανο να καταπνίξει οποιαδήποτε οργή…».

Στη Μ. Ανατολή, μια νέα πραγματικότητα μόλις αρχίζει….