Του Γιάννη Κλεώπα*
Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας που αναπόφευκτα κυριαρχεί στο προσκήνιο τα τελευταία τουλάχιστον 15 χρόνια, είναι συνέπεια της τεχνολογίας ειδικά στον τομέα της διακίνησης ανθρώπων και πληροφοριών. Οι συγκοινωνίες αεροπορικές και μη έχουν γίνει ταχύτερες, συχνότερες και φθηνότερες. Οι γενικού κι ειδικού ενδιαφέροντος ειδήσεις τρέχουν με αστραπιαίες ταχύτητες μέσω του διαδικτύου και οι ηλεκτρονικές συνομιλίες με ανταλλαγές των e-mails κάνουν την επικοινωνία απλή, εύκολη και χωρίς κατ’ ουσία κόστος.
Οι αγορές των επιχειρήσεων πλέον απλά δεν έχουν γεωγραφικά όρια. Απόρροια αυτού είναι να αντιμετωπίζουν φορολογικούς κινδύνους που δεν μπορούν να διαχειριστούν επαρκώς στα διάφορα κράτη που δραστηριοποιούνται. Το χειρότερο είναι πως οι κίνδυνοι αυτοί δεν είναι μετρήσιμοι πράγμα που αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για την επιβίωσή τους.
Τα κράτη επίσης εξαιτίας των ιδίων λόγων χάνουν φορολογικά έσοδα όχι πάντα εξαιτίας της ηθελημένης φοροδιαφυγής αλλά είτε από άγνοια νόμων των παγκοσμίως δραστηριοποιουμένων φορολογουμένων επιχειρήσεων είτε από κενά των δικών τους φορολογικών συστημάτων κι ελέγχων.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται συστηματικές προσπάθειες από τις κυβερνήσεις, κυρίως των ανεπτυγμένων χωρών, να ελέγξουν την κατάσταση και ειδικά των πολυεθνικών ομίλων μέσω ελέγχων των πολιτικών μεταφοράς κερδών, γνωστό κι ως ΤΡ, (Transfer Pricing), με την δημιουργία ειδικών φακέλων ανά όμιλο. Στο πλαίσιο αυτό έρχεται να προστεθεί ένα ακόμη εργαλείο για τις κυβερνήσεις. Είναι αυτό του ΟΟΣΑ που επιβάλλει συγκεκριμένες δράσεις για την πρόληψη της μεταφοράς κερδών από την διάβρωσης της φορολογικής βάσης, το επονομαζόμενο BEPS, (Base Erosion Profit Shifting).
Διάφορα ζητήματα γεννώνται στην χρήση κι από τα δύο αυτά εργαλεία ελέγχου ομίλων με κυρίως διασυνοριακές δραστηριότητες τα οποία είναι προς ζημία όλων των πλευρών, κρατών και επιχειρήσεων. Κανείς δεν μπορεί να δει και να κατονομάσει με ακρίβεια τα ζητήματα αυτά, τουλάχιστον ακόμη.
Μερικά από αυτά θα μπορούσαν να είναι, η έκθεση σε μεγαλύτερους φορολογικούς κινδύνους των επιχειρήσεων, η απώλεια φορολογικών εσόδων από τα κράτη, το υψηλό κόστος προετοιμασίας των σχετικών φακέλων, οι αυξανόμενες γραφειοκρατικές απαιτήσεις, κι η απώλεια της εμπιστευτικότητας εμπορικών και οικονομικών πληροφοριών. Πολλά ακόμη θα μπορούσαν να προστεθούν σε αυτά.
Τα ζητήματα αυτά είναι σχετικά καινούργια κι επομένως οι λύσεις μη ξεκάθαρα ορατές.
Ίσως θα έπρεπε να εξεταστεί σοβαρά η αναζήτηση της λύσης του ζητήματος στην ενιαία φορολόγηση των διεθνώς δραστηριοποιουμένων επιχειρήσεων ανεξαρτήτως κράτους προέλευσης, τόπων δραστηριότητας, τομέα, νομικής μορφής κλπ. Ο ενιαίος συντελεστής φόρου θα απλοποιούσε τα πράγματα και θα έκανε τις προσεγγίσεις TP και BEPS μη ελκυστικές.
Αποτέλεσμα, δικαιότερα φορολογικά έσοδα για τα κράτη, απλούστευση διαδικασιών και μικρότερα κόστη και γραφειοκρατία για όλους.
*Ο Γιάννης Κλέωπας είναι διευθύνων σύμβουλος της Kleopas Alliott Business Consultants
