Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Τα δραματικά γεγονότα στο Χονγκ Κονγκ και η κρίση που γνωρίζει η πόλη τους τελευταίους μήνες είναι η κορυφή του παγόβουνου. Αν πάει κανείς όμως πιο κάτω από την επιφάνεια θα διαπιστώσει ότι για την Κίνα και το Κομμουνιστικό Κόμμα που κυβερνά από το 1949, η κατάσταση είναι πολύ πιο σύνθετη. Σίγουρα δε όχι κατά τύχη.
Φέτος συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από τότε που ο Μάο Τσε Τουνγκ πήρε την εξουσία στην αχανή αυτή χώρα, αλλά και 30 χρόνια από τη σφαγή πολιτών στην πλατεία Τιεν Αν Μεν, τον Ιούνιο 1989. Εκείνη την περίοδο πολλοί νέοι Κινέζοι πίστευαν ότι το μεταμαοϊκό καθεστώς του Ντενγκ Χσιάο Πινγκ ήταν πιο ήπιο και ανεκτικό απέναντι σε δημοκρατικές διεκδικήσεις και θέλησαν να το δοκιμάσουν καταλαμβάνοντας τη διάσημη και ιστορική πλατεία του Πεκίνου. Λάθος τραγικό.
Το καθεστώς αντέδρασε βίαια για μιαν ακόμη φορά και στα 63 εκατομμύρια νεκρών της περιόδου 1949-1989, προστέθηκαν άλλες 8.000.
Από τότε όμως, η Κίνα, βλέποντας την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των κομμουνιστικών καθεστώτων σε Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, κατάλαβε ότι η επιβίωση του Κ.Κ. Κίνας στην εξουσία ήταν θέμα ανοίγματός του στην οικονομία. Μετά τα γεγονότα του 1989 εντείνονται έτσι οι κινεζικές προσπάθειες σύζευξης της οικονομίας της αγοράς μ’ ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Και η σύζευξη αυτή έγινε ακόμα πιο προφανής όταν το 1997, η πόλη του Χονγκ Κονγκ επεστράφη από τους Βρετανούς στην Κίνα υπό την ειδική αρχή «μια χώρα, δύο συστήματα».
Σήμερα, λοιπόν, από οικονομικής σκοπιάς, η πόλη του Χονγκ Κονγκ, ως ανεξάρτητη διοικητική αρχή, είναι μια από τις πλουσιότερες στον κόσμο, αλλά με μεγάλες ανισότητες.
Υπό αυτές τις συνθήκες κάθε άλλο παρά έκπληξη αποτελεί το γεγονός ότι η Κίνα και το καθεστώς της, πάντα προσπάθησαν να φέρουν την πόλη πιο κοντά στον κινεζικό κομμουνισμό, ώστε το πλαίσιο «μια χώρα, δύο συστήματα» να εγκαταλειφθεί πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία του 2047. Ένας λοιπόν τρόπος για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, είναι η διάβρωση της οικονομίας του Χονγκ Κονγκ, πράγμα όμως όχι ιδιαίτερα εύκολο, με δεδομένο το επίπεδο ανάπτυξης της περιοχής.
Ας μη μας διαφεύγει ότι σύμφωνα με το ειδικό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό στάτους της πόλης, το Χονγκ Κονγκ είναι κρίσιμος συνδετικός κρίκος της Κίνας με τον υπόλοιπο κόσμο.
Σχεδόν 2/3 των ξένων επενδύσεων που κινούνται από και προς την Κίνα περνούν από το Χονγκ Κονγκ. Στην πραγματικότητα η σημασία της πόλης ως κέντρου επανεξαγωγής υπό ειδικό καθεστώς σε ό,τι αφορά τους δασμούς έχει αναμφισβήτητα αυξηθεί εξαιτίας της εμπορικής διαμάχης Κίνας – ΗΠΑ. Η πόλη φιλοξενεί το 70% των αρχικών δημόσιων εγγραφών εταιρειών της ενδοχώρας, το 60% των υπερπόντιων ομολόγων και είναι βασική θεματοφύλακας των offshore γουάν (σήμερα διακρατεί τα 2/3 όλων των offshore γουάν).
Καθώς, όμως, η αναλογία της πόλης στο συνολικό ΑΕΠ της Κίνας μειώνεται, Πεκίνο, Σαγκάη αλλά και η γειτονική Σενζέν έχουν ξεκινήσει να επισκιάζουν οικονομικά το Χονγκ Κόνγκ. Στο πλαίσιο αυτό, η κεντρική κυβέρνηση μοιάζει περισσότερο πρόθυμη να αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο στην πόλη, κάτι που έγινε εξόχως ορατό τους τελευταίους μήνες και πυροδότησε τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.
Επιπλέον των αυξανόμενων φόβων για τις προθέσεις του Πεκίνου, η επιθετική επιρροή που ασκεί η κεντρική κυβέρνηση έχει επίσης προκαλέσει τον ανταγωνισμό των πολιτών με τους νεοαφιχθέντες από την Κίνα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι τελευταίοι απειλούν τις βασικές αξίες της πόλης και συμβάλλουν στις αυξανόμενες τιμές ακινήτων και τη διευρυνόμενη ανισότητα. Αυτοί οι παράγοντες έχουν τονώσει την αίσθηση του επείγοντος του κινήματος των ντόπιων, μιας ανόμοιας ομάδας, κυρίως νέων, που μεγάλωσαν με πολύ μικρότερη «σύνδεση» με την Κίνα και προσπαθούν να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και την ελευθερία στην πόλη με κάθε κόστος.
Αυτή η προσπάθεια όμως, πέρα από το ότι οδηγεί προς σκληρή καταστολή, σε κάποιο βαθμό εξυπηρετεί και το Πεκίνο.
Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα της παρούσας κρίσης, πιθανότατα το Χονγκ Κονγκ θα αλλάξει σημαντικά. Ακόμα και πριν από την κρίση η πόλη υπέφερε εξαιτίας της επιβραδυνόμενης οικονομίας και του εμπορικού πολέμου. Από τότε που ξεκίνησαν οι αναταραχές, η πόλη βιώνει τεράστια πτώση στον σημαντικό για την οικονομία της τουρισμό και στον τομέα των υπηρεσιών. Μια σκληρή καταστολή θα πλήξει την πόλη ακόμα περισσότερο.
Άρα θα ενισχύσει τη Σαγκάη και την εμπορική ζώνη της Σενζέν, σίγουρα όμως πολιτικά θα αμαυρώσει την εικόνα του Πεκίνου. Μήπως όμως πίσω από κάτι τέτοιο κρύβεται μια νέα ιστορική στροφή του Κ.Κ. Κίνας; Ίδωμεν.
Ας μη μας διαφεύγει ότι σύμφωνα με το ειδικό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό στάτους της πόλης, το Χονγκ Κονγκ είναι κρίσιμος συνδετικός κρίκος της Κίνας με τον υπόλοιπο κόσμο. Σχεδόν 2/3 των ξένων επενδύσεων που κινούνται από και προς την Κίνα περνούν από το Χονγκ Κονγκ.
