Της Βάσως Μιχοπούλου
«Τα εμβόλια είναι ασφαλή και οι γονείς πρέπει να εμβολιάζουν τα παιδιά τους! Ο μη εμβολιασμός εμπεριέχει μεγαλύτερο κίνδυνο (μπορεί να επιφέρει ακόμη και το θάνατο) από αυτούς που προκαλούνται από τυχόν παρενέργειες των εμβολίων». Αυτό μου λέει με απόλυτη βεβαιότητα ο Γερμανός Νομπελίστας Harald zur Hausen καθισμένος στο γραφείο του στο δεύτερο όροφο του κτιρίου όπου στεγάζεται το Deutsches Krebsforschungszentrum (DKFZ) δηλ. το κορυφαίο Γερμανικό Κέντρο Ερευνών για τον καρκίνο στη Χαιδελβέργη. Κι όταν στο λέει αυτό ο επιστήμονας που το 2008 τιμήθηκε με το Nobel Ιατρικής και Φυσιολογίας για την ανακάλυψη του ρόλου του Ιού των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV) που βασίζεται στο DNA, η οποία οδήγησε στο πρώτο εμβόλιο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, πώς να το αμφισβητήσεις;
Ο καθηγητής θεωρεί πως το αντιεμβολιαστικό κίνημα που έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας και στη χώρα μας και που μοιραία θα οδηγήσει στην επανεμφάνιση επιδημιών είναι το αποτέλεσμα κακής προπαγάνδας και λαϊκισμού. «Δυστυχώς τα ”fake news” (ψευδείς ειδήσεις) απειλούν στις μέρες μας και την Επιστήμη σε κάθε επίπεδο, καθώς η διάχυσή τους τείνει να λάβει σκανδαλώδεις διαστάσεις», συμπληρώνει. Απόδειξη των όσων ισχυρίζεται είναι το ότι η εφαρμογή στρατηγικών εμβολιασμού τα προηγούμενα 30 έτη οδήγησε στο να ανακηρυχθεί η Ευρώπη ελεύθερη πολιομυελίτιδας το 2002, ενώ την περασμένη δεκαετία τα κρούσματα ιλαράς στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο μειώθηκαν πάνω από 90% (πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ). Σε διεθνές επίπεδο, μόνο το εμβόλιο της ιλαράς έχει σώσει 17,1 εκατομμύρια ζωές μέσα σε μια δεκαετία (από το 2000 έως το 2015), σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Δυστυχώς, σήμερα παγκοσμίως, κατ’ εκτίμηση 22 εκατομμύρια βρέφη, για διάφορους λόγους (π.χ. εμπόλεμες ζώνες, φτώχεια, κ. ά) δεν εμβολιάζονται πλήρως με τα προτεινόμενα εμβόλια, ενώ πάνω από 1,5 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών, πεθαίνουν από νοσήματα τα οποία θα προλαμβάνονταν με εμβολιασμό (πηγή:UNICEF).
Ο γητευτής των…ιών
Ο διαπρεπής ερευνητής τα τελευταία χρόνια ηγείται μιας εκστρατείας υπέρ του εμβολιασμού για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, όχι μόνο σε κορίτσια, αλλά και στα αγόρια. Είναι πεπεισμένος πως το 21% των καρκίνων οφείλεται σε λοιμώξεις, τα 2/3 των οποίων προκαλούνται από ιούς, για τους οποίους υπάρχουν και εμβόλια. Οι ανθρώπινοι καρκίνοι που σχετίζονται με τον ιό του θηλώματος, τον ιό της ηπατίτιδας Β, τον ιό Epstein-Barr (με πιο συχνή κλινική εκδήλωση την οξεία λοιμώδη μονοπυρήνωση), και τις λοιμώξεις από τον ιό της λευχαιμίας-λεμφώματος των ανθρώπινων Τ κυττάρων φτάνουν το 15% περίπου των περιστατικών παγκοσμίως. Ο καρκίνος του τραχήλου και του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος αντιπροσωπεύει περίπου το 80% των καρκίνων που συνδέονται με τον ιό. Επειδή τα πειραματικά και επιδημιολογικά δεδομένα υποδηλώνουν έναν αιτιολογικό ρόλο για τους ιούς, ιδιαίτερα στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του ήπατος, οι ιοί θεωρούνται ως ο δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου στον άνθρωπο. Ο Νομπελίστας υποστηρίζει πως τώρα είναι η ευκαιρία να «εξαλειφθούν» οι ιοί HPV εντελώς εάν ο κόσμος αναπτύξει παγκόσμια προγράμματα εμβολιασμού για όλα τα παιδιά. «Από το 2008, το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε δωρεάν εμβολιασμούς κατά του HPV σε κορίτσια ηλικίας 12 έως 13 ετών – ένα πρόγραμμα που είχε σχεδόν εφαρμογή κατά 87% μέσα στο χρονικό διάστημα από το 2013 έως το 2014 και οδήγησε σε μείωση του αριθμού των προκαρκινικών ανωμαλιών του τράχηλου της μήτρας. Στο πρόγραμμα εντάχθηκε και ο εμβολιασμός των αγοριών», συμπληρώνει.
Ο καθηγητής zur Hausen υποστηρίζει πως ο εμβολιασμός και των αγοριών είναι «ύψιστης σημασίας», όχι μόνο επειδή αυτά μπορούν επίσης να εκδηλώσουν καρκίνους στο φάρυγγα ή στο πέος, αλλά επειδή η προστασία τους είναι το “κλειδί” για να σταματήσει η μετάδοση του ιού. “Κατά τη γνώμη μου, ο εμβολιασμός των αγοριών είναι εξαιρετικά σημαντικός επειδή η μετάδοση του ιού οφείλεται σε άνδρες συντρόφους”, υποστηρίζει ο ίδιος. Από το 2015 η βρετανική Αρχή εμβολιασμού, δηλ. η μεικτή επιτροπή για τον εμβολιασμό και την ανοσοποίηση (Joint Committee on Vaccination and Immunisation, JCVI), συνέστησε στο Ηνωμένο Βασίλειο να εισαγάγει πρόγραμμα εμβολιασμού και για ομοφυλόφιλους άνδρες, το οποίο θα εφαρμόζεται μέσω κλινικών σεξουαλικής υγείας. Το σκεπτικό πίσω από τη σύσταση ήταν ότι οι ετερόφυλοι άνδρες προστατεύονται από τη λοίμωξη από τον ιό HPV, επειδή οι περισσότερες γυναίκες έχουν εμβολιαστεί, αλλά οι άνδρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρες παραμένουν χωρίς προστασία[1]. «Νομίζω πως ένα πλήρες πρόγραμμα εμβολιασμού μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος για την πρόληψη της «ωρολογιακής βόμβας» που αναμένεται να σκάσει από τις μεταβαλλόμενες σεξουαλικές συμπεριφορές των ατόμων», καταλήγει ο καθηγητής.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει εγκρίνει πάντως τον εμβολιασμό των αγοριών-ανδρών ηλικίας 9-26 ετών, προκειμένου να προστατεύονται από τον ιό που προκαλεί κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων και ορισμένους σπάνιους τύπους καρκίνου του πέους και του πρωκτού. Μέχρι στιγμής αυτός εφαρμόζεται σε χώρες εκτός Ευρώπης (Αυστραλία, ΗΠΑ) και αναμένεται να ξεκινήσει, αν δεν έχει ήδη, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος συνηθέστερος καρκίνος στις γυναίκες, με περίπου 530.000 νέες περιπτώσεις και 270.000 θανάτους το 2012, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Υπάρχουν περισσότεροι από 200 γονότυποι HPV, λέει ο zur Hausen, εκ των οποίων 13 – 50 τύποι προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Προς το παρόν, τα εμβόλια για HPV στοχεύουν στους εννέα τύπους που καλύπτουν περισσότερο από το 90% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο καθηγητής συμπληρώνει πως 1% – 5% των γυναικών που έχουν μολυνθεί από HPV θα εκδηλώσουν τελικά καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ένοχο ή όχι το κόκκινο κρέας για ορισμένες μορφές καρκίνου;
Το ερευνητικό Ίδρυμα μέσα στο οποίο εργάζεται σήμερα ο Καθηγητής Harald zur Hausen αποτελεί ένα από τα κορυφαία Ινστιτούτα Βιοϊατρικών Ερευνών στον κόσμο και έχει ως αποστολή τον εντοπισμό και τη μελέτη των παραγόντων καρκινογένεσης, την εξάλειψη των μηχανισμών ανάπτυξής του καρκίνου, αλλά και την ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία της πολυπαραγοντικής αυτής νόσου. Διαθέτει 54 επιστημονικά τμήματα, 25 κατώτερες ερευνητικές ομάδες και βρίσκεται σε στενή συνεργασία με 12 κλινικές. Απασχολεί 2800 εργαζόμενους, διαθέτει 1244 άτομα μόνιμο επιστημονικό προσωπικό από 74 χώρες, ανάμεσά τους και αρκετούς Έλληνες, και 388 διδακτορικούς και μεταδιδακτορικούς φοιτητές. Ο Νομπελίστας Harald zur Hausen έχει διατελέσει πρόεδρος του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών για τον Καρκίνο (DKFZ) από το 1983 έως το 2003. Αυτή τη στιγμή είναι επικεφαλής του τμήματος “Division of Episomal-Persistent DNA in Cancer- and Chronic Diseases”, όπου διερευνάται ο ρόλος DNA-αλληλουχιών και γονιδιακών τους προϊόντων ως μολυσματικών παραγόντων σε τρόφιμα, καθώς και ο συσχετισμός τους με συγκεκριμένες μορφές καρκίνου και νευροεκφυλιστικές νόσους.
Ο Καθηγητής Harald zur Hausen που πρώτος σύνδεσε τον ιό HPV με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, προσπαθεί τώρα να αποδείξει τη σχέση μεταξύ ενός μολυσματικού παράγοντα προερχόμενου από τις αγελάδες (infectious bovine agent) και του καρκίνου του παχέος εντέρου, κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε κάθε φορά που γευόμαστε ένα ζουμερό μπιφτέκι, αν αυτό εμπεριέχει το συγκεκριμένο ιό. Ο Νομπελίστας το υποψιάζεται, αν και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν διαθέσιμα αρκετά σαφή στοιχεία για να το αποδείξει. Προς το παρόν, η ιδέα μπορεί να φαίνεται ως ένα μακρινό σενάριο, όμως έτσι μακρινή φάνταζε το 1976 και η θεωρία του ότι ο ανθρώπινος ιός θηλώματος (HPV) ήταν μία από τις βασικές αιτίες του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Θεωρία που τελικά τον οδήγησε στο Nobel.
Αυτή την υπόθεση για τον παράγοντα της αγελάδας ο 80χρονος Γερμανός ιολόγος και ομότιμος καθηγητής του DKFZ την εξέθεσε κατά τη διάλεξή του για το Nobel το Δεκέμβριο του 2008 στο Karolinska Institutet στη Στοκχόλμη. Το 2012, η εργασία του, όπου εξηγούσε τους λόγους για τους οποίους υποψιάζεται τη σύνδεση του παράγοντα των βοοειδών με τον καρκίνο του παχέος εντέρου δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Cancer [2]. «Τα διαθέσιμα δεδομένα είναι συμβατά με την ερμηνεία ότι ένας συγκεκριμένος παράγοντας βοείου κρέατος (bovine agent), για τον οποίο υπάρχει υποψία ότι είναι ένας ή περισσότεροι θερμοανθεκτικά δυνητικά ογκογονικοί ιοί βοοειδών (π.χ. ιοί πολυώματος, θηλώματος ή μονόκλωνου DΝΑ) μπορεί να μολύνει τα παρασκευάσματα βοδινού και να οδηγήσει σε λανθάνουσες λοιμώξεις στον ορθοκολικό σωλήνα (έντερο)”, εξηγεί ο ερευνητής. Ένας αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του παχέος εντέρου έχει αναφερθεί επανειλημμένα ως συνέπεια της μακροχρόνιας κατανάλωσης μαγειρεμένου και επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος, ο οποίος οφείλεται συχνά στις χημικές καρκινογόνες ουσίες που προκύπτουν κατά τη διαδικασία μαγειρέματός του. Αντίθετα, η μακρόχρονη κατανάλωση ψαριών ή πουλερικών προφανώς δεν αυξάνει τον κίνδυνο, παρόλο που παρόμοιες ή υψηλότερες συγκεντρώσεις χημικών καρκινογόνων καταγράφηκαν κατά την παρασκευή τους προς κατανάλωση. Η γεωγραφική επιδημιολογία του καρκίνου του παχέος εντέρου φαίνεται να αντιστοιχεί σε περιοχές με υψηλό ποσοστό κατανάλωσης βοδινού κρέατος. Χώρες με πραγματική απουσία βοείου κρέατος στη διατροφή (Ινδία) ή με κατανάλωση κατά προτίμηση αρνίσιου ή κατσικίσιου κρέατος (αρκετές αραβικές χώρες) παρουσιάζουν χαμηλά ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου. Στην Κίνα, η κατανάλωση χοιρινού κρέατος έχει μακρά παράδοση, με ένα μέσο ποσοστό καρκίνου του παχέος εντέρου. Στην Ιαπωνία και την Κορέα, οι εισαγωγές βοδινού και χοιρινού κρέατος μεγάλης κλίμακας που ξεκίνησαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ή μετά τον πόλεμο της Κορέας, σχετίζονται με μια απότομη αύξηση περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου, κυρίως μετά το 1970 στην Ιαπωνία και μετά το 1990 στην Κορέα.
Η ομάδα του καθηγητή, η οποία περιλαμβάνει και την Ελληνίδα διδακτορική ερευνήτρια Κωνσταντίνα Φαλίδα, έχει τώρα απομονώσει και μελετά αντίστοιχους παράγοντες (DNA agents) από γάλα και υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα, από ορρό αίματος αγελάδας και από εγκεφαλικό ιστό ατόμων που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας, τους οποίους υποπτεύεται ως ενόχους όχι μόνο για καρκίνο του εντέρου, αλλά και για καρκίνους στο στήθος, το λάρυγγα και τον προστάτη, καθώς και για την ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών νόσων και αυτοάνοσων νοσημάτων. «Απομονώσαμε και αλληλουχίσαμε περισσότερα από 30 μονοκλωνικά κυκλικά DNA, αποτελούμενα από ~ 1.000 έως ~ 3.000 νουκλεοτίδια σε μήκος. Αυτά κατατάχθηκαν σε τέσσερις διαφορετικές οικογένειες, οι δύο από τις οποίες ονομάστηκαν παράγοντες βοδινού κρέατος και γάλακτος (Bovine Meat and Milk Factors, BMMFs) λόγω της βοδινής προέλευσής τους. Εκτός από μία ομάδα, τα άλλα στελέχη αποκάλυψαν αξιοσημείωτες ομολογίες (ομοιότητες) νουκλεϊκού οξέος με πλασμίδια βακτηρίων Acinetobacter και Psychrobacter (πρόκειται για δίκλωνα, κυκλικά μόρια DNA, το μέγεθος των οποίων ποικίλλει, που εντοπίζονται σε πολλά βακτήρια και περιέχουν μικρό ποσοστό της γενετικής πληροφορίας του κυττάρου, δηλ.1 -2 %). Μετά τη διαμόλυνση των ανθρώπινων κυττάρων, όλα αυτά που ελέγχθηκαν ήταν μεταγραφικά και μεταφραστικά ενεργά. Σε μερικά ανθρώπινα κύτταρα παρατηρήθηκε η αντιγραφή και η σύνθεση μολυσματικών απογόνων. Αυτό συνεχίζουμε να διερευνούμε», εξηγεί ο Νομπελίστας. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι αυτοί οι παράγοντες προσβάλουν συστηματικά τον ανθρώπινο οργανισμό όταν βρίσκεται σε πολύ μικρή ηλικία (2-3 έτη) και παραμένουν σε ληθαργική κατάσταση ως τη στιγμή που κάτι τους “ξυπνάει”. Αυτόν τον παράγοντα αφύπνισης αναζητεί τώρα η ερευνητική ομάδα του Νομπελίστα.
Ένα παιδί του πολέμου…
Γεννημένος το 1936, ο Καθηγητής zur Hausen βίωσε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως παιδί στην πόλη Gelsenkirchen-Buer. Αυτή η περιοχή καταστράφηκε τελείως από βομβαρδισμό, αλλά ευτυχώς όλα τα μέλη της οικογένειάς του επέζησαν από τον πόλεμο. Με μια μητέρα που είχε έντονο ενδιαφέρον για την Ιατρική και έναν πατέρα γεωπόνο μοιραία αγάπησε τη φύση, τη βιολογία, τα πουλιά, τα ζώα και αποφάσισε σε νεαρή ηλικία ότι ήθελε να γίνει επιστήμονας. «Δεδομένου ότι τα σχολεία έκλεισαν λόγω των βομβιστικών επιδρομών το 1943, η στοιχειώδης εκπαίδευσή μου ήταν γεμάτη κενά. Μπήκα στο Γυμνάσιο στην ηλικία των 10 ετών το 1946, και δυσκολεύτηκα πολύ. Το 1950 οι γονείς μου μετακόμισαν στη Βόρεια Γερμανία όπου ολοκλήρωσα το σχολείο το 1955».
Ένα βιβλιαράκι για τον Ρόμπερτ Κόχ- τον άνθρωπο που απάλλαξε τον κόσμο από τη φυματίωση και θεμελίωσε τη μικροβιολογία και τη βακτηριολογία-που έπεσε στα χέρια του καθηγητή στα τέλη του 1945 στάθηκε ικανό να καθορίσει τη μετέπειτα πορεία του. Στο δίλημμα να σπουδάσει Βιολογία ή Ιατρική επικράτησε το δεύτερο κι έτσι σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Βόννης. Συνέχισε τις σπουδές του στο Αμβούργο και στην Ιατρική Ακαδημία στο Ντίσελντορφ, όπου ολοκλήρωσε και τη διδακτορική του διατριβή το 1960. Στα δύο χρόνια ως ασκούμενος ιατρός ανέπτυξε ενδιαφέρον για τη γυναικολογία και τη μαιευτική και προσχώρησε στο Πανεπιστήμιο του Ντίσελντορφ ως εργαστηριακός βοηθός, εξερευνώντας χρωμοσωμικές τροποποιήσεις που οφείλονταν σε ιούς. Ανήσυχο πνεύμα, ο zur Hausen μετακινήθηκε στις ΗΠΑ το 1965 για να εργαστεί στο Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας κοντά στους Γερμανούς ιολόγους Werner και Gertrude Henle (στο εργαστήριο των οποίων ανακαλύφθηκε ο ιός Epstein-Barr). Εκεί ο zur Hausen απέδειξε με την έρευνά του ότι ένας αδενοϊός όπως ο EBV μπορεί να μετασχηματίσει υγιή κύτταρα (λεμφοκύτταρα) σε καρκινικά κύτταρα. Και από ξεκίνησαν όλα. Το 1977 ανέλαβε πρόεδρος του Ινστιτούτου Ιολογίας του Πανεπιστημίου του Freiburg και το 1979 μαζί με την ομάδα του απομόνωσαν το πρώτο DNA ιού από κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, τον τύπο HPV-6. Μέχρι το 1983 είχαν φτάσει στον HPV-16, για τον οποίον ανακάλυψαν ότι ήταν παρών στις μισές περίπου περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Τον επόμενο χρόνο απομόνωσαν τον HPV-18, ο οποίος αντιπροσώπευε το 1/5 των περιπτώσεων. Είναι απίστευτο το γεγονός πως οι φαρμακευτικές εταιρείες απέρριψαν καταρχάς την πρόταση του zur Hausen για την ανάπτυξη ενός εμβολίου για τον καρκίνο του τραχήλου, λέγοντάς του πως δεν θα βρισκόταν μια «φιλική αγορά» για αυτό. Φυσικά τα αποτελέσματα τους διέψευσαν όλους και το HPV εμβόλιο κυκλοφόρησε το 2006.
Νομπελίστας με ανησυχίες
Η απονομή του Νομπέλ δεν εξέπληξε τον Καθηγητή, γιατί περνούσε ως ιδέα από το μυαλό του κατά καιρούς, ωστόσο όχι μόνο τον χαροποίησε, αλλά του άλλαξε και την καθημερινότητά του. «Ξαφνικά άρχισαν να χτυπούν τα τηλέφωνα, να δέχομαι προσκλήσεις από παντού, να μιλάω σε Μέσα και γενικά απέκτησα δύο πρόσωπα, ένα του επιστήμονα ερευνητή και ένα του δημοσιοσχεσίτη. Στην αρχή δεν μπορούσα να το διαχειριστώ όλο αυτό με τον καλύτερο τρόπο και χανόμουν. Τώρα δεν ανταποκρίνομαι σε όλα και έχω μειώσει τις εμφανίσεις μου. Λέω όμως πάντα ναι στις προσκλήσεις μαθητών και φοιτητών γιατί έχουμε χρέος να μιλάμε στη νέα γενιά. Έχουμε επίσης χρέος να εκπαιδεύσουμε την κοινωνία, να μιλήσουμε ανοικτά για Επιστήμη, να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει το ρόλο μας, γιατί δυστυχώς δεν τον έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει», λέει χαρακτηριστικά ο επιστήμονας, ο οποίος ανησυχεί για πολλά από αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο καθημερινά, όπως είναι η κλιματική αλλαγή ή η παραφροσύνη της κόντρας του αμερικανού προέδρου με τον Κορεάτη ηγέτη που δε γνωρίζει την έκφανσή της.
Η επίσκεψή μου στο Γερμανικό Κέντρο Ερευνών για τον Καρκίνο συνέπεσε με τις γερμανικές εκλογές και έτσι ήταν αδύνατο να μη ζητήσω από τον καθηγητή να σχολιάσει το αγνώριστο πολιτικό σκηνικό, μετά την ιστορική επιτυχία που κατέγραψε η εθνικιστική άκρα δεξιά. «Γνωρίζω τη Καγκελάριο Μέρκελ προσωπικά και τη θαυμάζω. Θα σας την περιέγραφα ως έναν άνθρωπο ταπεινό, συνετό και χαμηλών τόνων που απεχθάνεται τη διαφθορά. Εκτιμώ ότι δέχτηκε πολύ μεγάλη κριτική τόσο για τη στάση της απέναντι σε ευρωπαϊκά θέματα όσο και για τον τρόπο που διαχειρίστηκε το μεταναστευτικό ζήτημα. Νομίζω πως αυτό πληρώνει άλλωστε. Η άνοδος του AfD είναι το αποτέλεσμα μιας επιθετικής ξενοφοβικής εκστρατείας. Οι πρόσφυγες που εισήλθαν στην Ευρώπη παρουσιάστηκαν ως τρομοκράτες ή δυνάμει εγκληματίες και αυτό ενισχύθηκε από τα τρομοκρατικά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε διάφορα σημεία της Ευρώπης. Η καγκελάριος ωστόσο βρίσκεται στην εξουσία από το 2005 και αυτή είναι η τέταρτη συναπτή νίκη της. Ας ελπίσουμε για το καλύτερο».
Για τη σχέση του με τους Έλληνες δε χρειάζεται να ρωτήσουμε τον Καθηγητή γιατί έχει δηλώσει επανειλημμένα, όχι μόνο με τα λόγια αλλά και με τις πράξεις του πως είναι βαθιά φιλέλληνας. Ποιος δε θυμάται την πρωτοβουλία που ανέλαβε το 2012 να συντάξει μια ανοιχτή επιστολή με τίτλο «Support for Greece» (την οποία υπέγραψαν 20 Νομπελίστες και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science») και να την αποστείλει στους τότε προέδρους του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι. Και αυτό γιατί πίστευε και εξακολουθεί να πιστεύει πως «το ζήτημα της Ελλάδας έχει ευρωπαϊκές διαστάσεις και πρέπει όλη η Ευρώπη να σταθεί στο πλάι μας». Αυτό είχε υποστηρίξει και δημόσια εξάλλου από το βήμα των ομιλητών κατά τη διάρκεια της ημερίδας τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα με θέμα «Towards an Athens Comprehensive Cancer Center», όπου είχε γίνει η επίσημη ανακοίνωση για τη δημιουργία ενός Κέντρου Έρευνας για τον Καρκίνο στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσα, το οποίο θα μπορούσε να ξαναφέρει πίσω ερευνητές, να συμβάλλει δραστικά στο “brain return”.
[1] https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/477954/JCVI_HPV.pdf
[2] http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ijc.27413/full
(Ο Καθηγητής Harald zur Hausen θα βρεθεί στην Αθήνα στις 6 και 7 Οκτωβρίου στο Metropolitan Hotel, στο πλαίσιο του «3rd Workshop on Paediatric Virology»,όπου θα δώσει διάλεξη με θέμα: “Diet, Cancer, Neurodegenerative Diseases and Viruses” και θα τιμηθεί για τη συνεισφορά του στην Επιστήμη).
