Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Ακατάσχετο ράλι, απίστευτη φρενίτιδα, επική φούσκα. Μερικές φράσεις που χαρακτηρίζουν το σημερινό χρηματοοικονομικό περιβάλλον. Κάποιοι είπαν ότι πίσω από όλο αυτό που συμβαίνει στις αγορές, με επίκεντρο μετοχές τύπου GameStop, βρίσκεται ο άνθρωπος. Φυσικά και άνθρωποι με τις κατάλληλες γνώσεις μπορούν να καθοδηγήσουν ένα κίνημα και να δημιουργήσουν μία τάση, αλλά για να συμβεί όλο αυτό χρειάζεται πρωτίστως χρήμα. Και αυτές τις μέρες ρέει άφθονο, αφού κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες έχουν ανοίξει την κάνουλα της ρευστότητας που αυτή τη στιγμή μετριέται στα 14 τρισ. δολάρια.
Το φθηνό χρήμα έχει διογκώσει σχεδόν κάθε κατηγορία ενεργητικού αναδιαμορφώνοντας τον τρόπο που αποταμιεύουμε, επενδύουμε και δαπανούμε. Και αυτό δεν φαίνεται να έχει τέλος, καθώς οι διαμορφωτές πολιτικής το έχουν πει ξεκάθαρα ότι θα συνεχιστεί και μετά την πανδημία, έως ότου επιστρέψει πλήρως η ανάκαμψη.
Η στρατηγική είναι ξεκάθαρη και στοχευμένη: εξάλειψη μεταβλητότητας από τις αγορές ομολόγων, καθιστώντας το χρέος το φθηνότερο έως σήμερα με σκοπό να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις και να περιοριστεί η αποταμίευση. Προσδοκία, επενδύσεις και προσλήψεις από επιχειρήσεις, καθώς οι αυξανόμενες τιμές ενεργητικού δίνουν εμπιστοσύνη στους καταναλωτές και τους κάνουν να δαπανούν. Το αναπόφευκτο, μεγαλύτερη μεταβλητότητα σε όλες τις κατηγορίες ενεργητικού, εξαιρουμένων των ομολόγων, καθώς οι επενδυτές κυνηγούν το κέρδος. Και φυσικά ρίσκο, με τις τιμές ενεργητικού να διογκώνονται, υπονομεύοντας τη χρηματοοικονομική σταθερότητα προτού η πραγματική οικονομία μπορέσει να ωφεληθεί από όλο αυτό το χρήμα.
Και τώρα τα σημάδια φούσκας είναι εμφανή παντού, από τις τιμές μετοχών έως τις αρχικές δημόσιες εγγραφές, τα κρυπτονομίσματα και τα εμπορεύματα. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν δημιουργήσει φούσκες και στο παρελθόν και γνωρίζουν καλά ότι μειώνοντας την απόδοση του ασφαλούς ενεργητικού αυξάνουν αυτομάτως τη ζήτηση για το πιο ριψοκίνδυνο. Και κάθε φορά που γίνεται αυτό εμφανίζεται συνήθως και μία φούσκα, αλλά, όπως εξηγούν οικονομολόγοι, το κόστος του να μην κάνεις τίποτε είναι ίσως πολύ μεγαλύτερο.
Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος προέρχεται από τις αγορές κεφαλαίου που οι κεντρικές τράπεζες δεν ελέγχουν και οι οποίες αρχίζουν να παρουσιάζουν παράλογες συμπεριφορές. Και φυσικά είναι και η έκρηξη του χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού, το οποίο θα είναι δύσκολο να αποπληρωθεί ακόμη και με τα χαμηλά επιτόκια, καθώς μειώνονται τα έσοδα των κυβερνήσεων. Οι κεντρικές τράπεζες, ειδικά στις ανεπτυγμένες οικονομίες, βρίσκονται σε μία «παγίδα» ρευστότητας, όπως αναφέρουν κάποιοι οικονομολόγοι. Τα μπαζούκας ρευστότητας κερδίζουν χρόνο και ωθούν σε άνοδο τις τιμές ενεργητικού, αλλά πόσο ουσιαστικό αντίκτυπο έχουν στη βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης της οικονομίας; Όταν πέσεις σε μία μαύρη τρύπα είναι δύσκολο να βγεις. Σε αυτό είμαστε τώρα, σε μία «μαύρη τρύπα ρευστότητας».
