Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Για πρώτη φορά η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ μίλησε ανοικτά για μία Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων παραδεχόμενη, εμμέσως πλην σαφώς, ότι τα λόγια περί ολοκλήρωσης καθώς και οι αναφορές στις κοινές ευρωπαϊκές αξίες δεν βοηθούν σε καιρούς Brexit και έξαρσης του λαϊκισμού. Κάτι που φαίνεται ότι αρχίζουν να κατανοούν και άλλοι Ευρωπαίοι πολιτικοί, καθώς τον τελευταίο καιρό απουσιάζουν στομφώδεις δηλώσεις περί αλληλεγγύης και ευρωπαϊκών αξιών.
Όταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα οι oικονομίες της Ευρώπης προσκόπτει στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και τα υπερτροφικά τους σκέλη. Το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με είκοσι οκτώ μέλη σήμερα, είναι ότι πρόκειται για ένα ένδυμα που για κάποιους είναι πολύ φαρδύ, ενώ για κάποιους άλλους πολύ στενό, είπε πρόσφατα ο Ιταλός υφυπουργός αρμόδιος για ευρωπαϊκά θέματα Σάντρο Γκότζι. «Γι’ αυτό πρέπει να ξαναφτιαχτεί, ραμμένο ακριβώς στα μέτρα των αναγκών των Ευρωπαίων πολιτών».
Αυτό θα είναι η Ευρώπη των πολλαπλών ταχυτήτων; Κατά τα λεγόμενα της κας Μέρκελ, σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να συμμετέχουν όλες οι χώρες μέλη στα ίδια στάδια ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ήδη, τα τελευταία έτη, η Ευρώπη κινείται με διαφορετικές ταχύτητες. Παράδειγμα μονομερούς ολοκλήρωσης η Ευρωζώνη, με το χάσμα Βορρά-Νότου ή η ελευθερία της μετακίνησης στο πλαίσιο της Συνθήκης Σένγκεν, που με το προσφυγικό δεν εφαρμόζεται. Άλλωστε, ποτέ μέχρι σήμερα η Ε.Ε. δεν έχει φθάσει στον επιθυμητό βαθμό κάποιας ενοποίησης -πολιτικής, οικονομικής, τραπεζικής- δεδομένου ότι δεν συγκρότησε μία ενιαία συμπαγή ευρωπαϊκή πολιτική στον διεθνή χώρο. Αναμφισβήτητα η γερμανική πλευρά σπεύδει να προλάβει τις εξελίξεις διαβλέποντας τη δυναμική που διαμορφώνεται κατά της Ευρωζώνης και πιθανές ανατροπές στις ευρωπαϊκές ισορροπίες, χωρίς ωστόσο και να ανοίγει πλήρως τα χαρτιά της.
Ένα σχέδιο για να μπορέσει να επιτύχει χρειάζεται σαφές πλάνο με συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Προτού λοιπόν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα προχωρήσει στο σχέδιο των «πολλών ταχυτήτων», θα μπορούσαν να υπάρξουν απλούστερες και ενδιάμεσες λύσεις, όπως μία χαλάρωση των αυστηρών και άκαμπτων κανονισμών στις δημοσιονομικά φτωχότερες χώρες για να μπορέσει να κινηθεί και πάλι η οικονομία. Γιατί μέσα σε ένα τέλμα τίποτε δεν μπορεί να λειτουργήσει. Ας μην ξεχάσουμε το δίδαγμα του Γάλλου φιλοσόφου Αλέν Μπαντιού: «Πρέπει να δράσουμε. Οι ενέργειές μας δεν χρειάζεται να εμπίπτουν στο εφικτό. Αντίθετα, η δράση από μόνη της μπορεί να ανοίξει ένα νέο χώρο δυνατοτήτων». Δράση, όμως, για το κοινό καλό…
