Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ο πρώτος με υποχρέωση πρωτογενούς πλεονάσματος στο 3,5% του ΑΕΠ. Ο πάλαι ποτέ δυσθεώρητος αυτός στόχος μονοπωλούσε επί μακρόν την αντιπαράθεση του οικονομικού επιτελείου και της κυβέρνησης με τους Ευρωπαίους πιστωτές, οι οποίοι επέμεναν σε «θηριώδη πλεονάσματα» τα επόμενα χρόνια.
Επρόκειτο μάλλον για προσωρινή διαφωνία της ελληνικής πλευράς, αν κρίνει κανείς από το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού το οποίο κατέθεσε στη Βουλή το υπουργείο Οικονομικών και ανέβασε τον πήχη για το πρωτογενές πλεόνασμα ακόμη πιο ψηλά και από την υποχρέωση του μνημονίου· στο 3,82% του ΑΕΠ.
Δεν έφτανε το 3,5% του ΑΕΠ; Δεν έφτανε. Προφανώς, ήταν ο μοναδικός τρόπος η κυβέρνηση να διασφαλίσει περίσσευμα και να μοιράσει «κοινωνικό μέρισμα» το 2018· πιο κοντά από ποτέ στις επόμενες εκλογές.
Έχει ειπωθεί πολλές φορές. Η κυβέρνηση παρουσιάζει ιδιαίτερα θετικές επιδόσεις, οι οποίες ικανοποιούν εξόχως τους πιστωτές του ελληνικού δημοσίου. Δεν είναι επειδή εφαρμόζει δομικές μεταρρυθμίσεις που αναβαθμίζουν τη δημόσια διοίκηση, την απονομή δικαιοσύνης, τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, πόσο μάλλον το εκπαιδευτικό σύστημα. Είναι επειδή πολύ απλά εισπράττει φορολογικά έσοδα.
Και δεν εισπράττει φορολογικά έσοδα επειδή, για παράδειγμα, βελτιώνει τεχνικά τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Εισπράττει επειδή υπερφορολογεί, περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματα.
Όμως μπορείς να φορολογείς πολλούς για λίγο ή λίγους για πολύ, αλλά δεν μπορείς να φορολογείς όλους για πάντα. Εξ ου και η κάμψη η οποία καταγράφεται στο σκέλος των εσόδων φέτος, που σε ταμειακή βάση αγγίζει σχεδόν τα 3 δισ. ευρώ.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι κατά πόσο οι φορολογούμενοι θα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους με δεδομένα τα σωρευμένα βάρη των προηγούμενων ετών σε ένα περιβάλλον αρχικά ύφεσης και πλέον οριακής ανάπτυξης.
Είναι ίσως η μοναδική, αλλά όχι αμελητέα, απειλή για την ευόδωση του σεναρίου που θέλει ένα χολιγουντιανό «happy end» στο ελληνικό ζήτημα, με ανάλογη φιέστα τον Αύγουστο του 2018.
Πολλώ δε μάλλον αν η κυβέρνηση εξακολουθεί να ενστερνίζεται τη διαχρονικά δική της άποψη, για έξοδο από τα μνημόνια και ανάπτυξη, «με την κοινωνία όρθια».
Ο υπερβάλλων ζήλος στον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, έστω σε συμβολικό επίπεδο, κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Σημειωτέον, η Ελλάδα ξεπέρασε κατά τουλάχιστον 8 φορές τον δημοσιονομικό στόχο του μνημονίου για το 2016, πετυχαίνοντας το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο έχει καταγραφεί τα τελευταία 22 χρόνια.
