Της Ανθής Αγγελοπούλου
Μειωτικές τάσεις δείχνουν τα ποσοστά νέων διαγνώσεων για τον HIV στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (Ε.Ε.Μ.Α.Α) με αφορμή το 31ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS και την Παγκόσμια Ημέρα (1η Δεκεμβρίου).
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης & Αντιμετώπισης του AIDS κ. Μάριος Λαζανάς, στην Ελλάδα, μετά από μια σταθεροποιητική τάση την τελευταία τριετία, παρατηρήθηκε μετά από μια δεκαετία (4,8-9,2 ανά 100.00 πληθυσμού), ο μικρότερος αριθμός νέων διαγνώσεων της HIV λοίμωξης (4,4 άτομα ανά 100.00 πληθυσμού).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση είναι ακόμα μεγαλύτερη (266 σε σχέση με 378-749 νέες διαγνώσεις την τελευταία δεκαετία), αν λάβουμε υπόψη μόνο τα άτομα Ελληνικής προέλευσης. Κυρίαρχος τρόπος μετάδοσης παραμένει η σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη μεταξύ ανδρών (ΑΣΑ) (41,9%), ενώ ακολουθεί η ετεροφυλοφιλική σεξουαλική επαφή (28,6%) και οι χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (ΧΕΝ) (8,3%).
Πάνω από 37 εκατομμύρια άνθρωποι διαγνώσθηκαν με AIDS το 2018
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2018 ζούσαν με τον HIV περίπου 37,9 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως ενώ τον ίδιο χρόνο διαγνώσθηκαν 1,7 εκατομμύρια νέες μολύνσεις, αριθμός που απέχει σημαντικά από τους στόχους που έχουν τεθεί για τον έλεγχο της πανδημίας του AIDS μέχρι το 2030.
Ωστόσο, η μεγάλη αύξηση της πρόσβασης των ατόμων στην αντιρετροϊκή θεραπεία τα τελευταία χρόνια απέφερε καρπούς καθώς, είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των θανάτων σε όλο τον κόσμο αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πασχόντων.
Παρόλα αυτά, ανησυχία προκαλεί η αύξηση των περιστατικών σε ετερεοφυλόφιλους και τα υψηλά ποσοστά (>50%) καθυστερημένης διάγνωσης της HIV λοίμωξης (CD4+Τ-λεμφοκύτταρα<350 cells/mm3).
Αν και ο αριθμός των νέων διαγνώσεων στους χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών έχει μειωθεί σημαντικά συγκριτικά με την περίοδο της επιδημίας του 2011-2013, ωστόσο δεν έχει προσεγγίσει τα προ της επιδημίας επίπεδα.
Επίσης, το ποσοστό των νέων διαγνώσεων ατόμων αλλοδαπής εθνικότητας τείνει να αυξάνεται σταθερά μετά το 2015, φθάνοντας το 2019 το 43%, με άτομα κυρίως από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής και της Κεντρικής Ευρώπης.
Τα αποτελέσματα ελληνικών μελετών
Σε μια πολυκεντρική μελέτη που έγινε στη χώρα μας, εκτιμήθηκε το διάστημα μεταξύ μετάδοσης του HIV και διάγνωσης στα 1,88 έτη για το σύνολο των ατόμων που ζουν με HIV, ενώ για το 28,7% εξ’ αυτών εκτιμήθηκε σε <1 έτος. Για τους ετεροφυλόφιλους εκτιμήθηκε στα 2,82 έτη, για τους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες στα 1,87 έτη και για τους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών στα 0,80 έτη.
Σύμφωνα με τον κ. Λαζανά, οι ετεροφυλόφιλοι και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία PLHIV διαγιγνώσκονται καθυστερημένα, ενώ ο χρόνος διάγνωσης για τους ΧΕΝ ήταν βραχύτερος, πιθανόν λόγω των παρεμβάσεων κατά τη διάρκεια της HIV επιδημίας μεταξύ των ΧΕΝ στην Αθήνα.
Επίσης, τα αποτελέσματα από τα προγράμματα παρέμβασης σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ΧΕΝ («ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ», 2012-2013 και «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HCV-HIV», 2018-2019) κατέδειξαν ότι επίπτωση της HIV λοίμωξης την περίοδο 2013-2019 (1,9 μεταδόσεις/100 ανθρωποέτη) παραμένει σε παρόμοια επίπεδα με το 2013 (1,7/100 ανθρωποέτη) και υπογραμμίζει τον ενδημικό χαρακτήρα της HIV λοίμωξης στον πληθυσμό αυτό.
Το 2012-2013, το 10,8% των οροθετικών ΧΕΝ αναφέρει ότι είναι σε αντιρετροϊκή θεραπεία κατά την πρώτη τους επίσκεψη στο πρόγραμμα, ενώ το 2018-2019, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 45,4%.
Ενώ, σε δυο διαφορετικές εργασίες των Μονάδων Λοιμώξεων στα νοσοκομεία Λαϊκό, Π.Γ.Ν. και «Αττικόν» καταγράφεται και για τη χώρα μας ένα νέο ανησυχητικό φαινόμενο, αυτό των υψηλών ποσοστών χρήσης chemsex (χρήση ψυχοδραστικών ουσιών μεθαμφεταμίνης, μεφεδρόνης, GHB/GBL, κοκαΐνης και κεταμίνης με σκοπό το σεξ) μεταξύ οροθετικών ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ).
Παράλληλα από το νοσοκομείο «Α. Συγγρός» παρουσιάστηκε μια μελέτη η οποία δείχνει μεγάλη αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και ιδιαίτερα της σύφιλης και της γονόρροιας, που αποτελεί και ένα διεθνές φαινόμενο επιβεβαιώνοντας έτσι, την εξελισσόμενη σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου στον πληθυσμό των HIV οροθετικών ατόμων.
Λύση η έγκαιρη χορήγηση αντιρετροϊκής θεραπείας
Στην Ελλάδα, βάσει των ευρωπαϊκών και διεθνών κατευθυντηρίων οδηγιών, χορηγείται αντιρετροϊκή θεραπεία σε όλα τα άτομα με HIV λοίμωξη το ταχύτερο δυνατόν μετά τη διάγνωση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έγκαιρη χορήγησή της συνδέεται, σε ατομικό επίπεδο, με τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας της νόσου και, σε επίπεδο δημόσιας υγείας, με την ελάττωση της μεταδοτικότητας και την συνακόλουθη αναχαίτιση της επιδημίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για το 2019, έλαβαν έγκριση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη καινούρια αντιρετροϊκά σκευάσματα, τα οποία αναμένεται να κυκλοφορήσουν σύντομα και στη χώρα μας. Οι νέες θεραπευτικές στρατηγικές και οι συνδυασμοί αντιρετροϊκών παρατεταμένης δράσης σε ενέσιμη μορφή είναι όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, μια θετική προοπτική για το μέλλον της αντιρετροϊκής θεραπείας.
