Από την έντυπη έκδοση
Με τέσσερις ταχύτητες θα τρέχει η αγορά εργασίας το επόμενο 3μηνο και έως το τέλος του έτους. Καθώς η δυναμική επιστροφή της πανδημίας του κορωνοϊού επιβάλλει τους δικούς της κανόνες στην αγορά και τα περιφερειακά μέτρα πολλαπλασιάζονται με στόχο την αποφυγή ενός νέου -έστω και τοπικού χαρακτήρα- lockdown, η αγορά εργασίας μετατρέπεται σε… Βαβέλ.
Αναστολές συμβάσεων και «Συν-Εργασία» συγκατοικούν με τηλεργασία και «παραδοσιακή» πλήρη ή μερική απασχόληση ακόμη και εντός της ίδιας επιχείρησης.
Στο δυσμενές περιβάλλον που διαμορφώνει η αύξηση της ανεργίας, η οποία έφτασε στο 18,3% τον Ιούνιο, τα πλέγματα προστασίας που θέτει η πολιτεία για την αποφυγή διασποράς του Covid-19 οριοθετούν τουλάχιστον τέσσερις ταχύτητες εργαζομένων με διαφορετικό καθεστώς συμβάσεων.
Υπό αναστολή συμβάσεις
Στην πρώτη ταχύτητα ανήκουν όσοι βρίσκονται ήδη ή θα μπουν σε αναστολή. Το εισόδημά τους θα είναι 534 ευρώ τον μήνα, ενώ ανάλογα θα επηρεαστεί το Δώρο Χριστουγέννων. Οι αναστολές επεκτάθηκαν ήδη και για τον Οκτώβριο σε επιχειρήσεις τουρισμού, μεταφορών, επισιτισμού, πολιτισμού, αθλητισμού. Πρόθεση του οικονομικού επιτελείου είναι το εν λόγω μέτρο να αξιολογείται μήνα – μήνα, ώστε εφόσον χρειαστεί κι ανάλογα με την πορεία της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης να επεκταθεί εκ νέου. Αρμόδιοι αξιωματούχοι ήδη έχουν αφήσει να εννοηθεί πως το πιθανότερο είναι οι αναστολές να καλύψουν όλο το 3μηνο έως το τέλος του έτους.
Όσοι εργαζόμενοι τεθούν σε αναστολή ολόκληρο τον Οκτώβριο, θα δικαιούνται 534 ευρώ. Διαφορετικά θα λάβουν 17,8 ευρώ ανά ημέρα αναστολής. Η ασφαλιστική κάλυψη μετακυλίεται εξ ολοκλήρου στο κράτος και το ασφάλιστρο όλων των υποχρεωτικών κλάδων υπολογίζεται στο ύψος του ονομαστικού μισθού του εργαζόμενου, πριν από την αναστολή.
Πρόσφατα με ΠΝΠ οι αναστολές επεκτάθηκαν ώστε να καλύψουν Αύγουστο και Σεπτέμβριο επιχειρήσεις επισιτισμού, πολιτισμού, αθλητισμού καθώς και κάθε άλλου κλάδου που πλήττεται σημαντικά βάσει ΚΑΔ. Υπενθυμίζεται, μάλιστα, πως οι δηλώσεις εργαζομένων και εργοδοτών για τον μήνα Αύγουστο λήγουν έως τα τέλη της εβδομάδας και ειδικότερα την ερχόμενη Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου για τους εργοδότες και την Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου για τους εργαζόμενους. Την ίδια προθεσμία έχουν οι επαναλειτουργούσες επιχειρήσεις, εποχικής λειτουργίας, κύριων και μη κύριων ξενοδοχειακών ή τουριστικών καταλυμάτων και τουριστικών λεωφορείων.
«Συν-Εργασία»
Στη δεύτερη ταχύτητα ανήκουν όσοι εργαζόμενοι μπήκαν ή θα μπαίνουν στον μηχανισμό «Συν-Εργασία» και θα έχουν μείωση καθαρού μισθού έως 20%. Το πρόγραμμα παρατάθηκε έως 31 Δεκεμβρίου και πλέον:
* επιδοτεί το 100% των ασφαλιστικών εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη για τον χρόνο εργασίας που χάνεται, ενώ
* έχει δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους μισθωτούς που έχουν προσληφθεί έως 10 Αυγούστου να ενταχθούν.
Στην περίπτωση μείωσης 50% του χρόνου εργασίας, ο εργοδότης πληρώνει το 50% του καθαρού μισθού και το 50% των ασφαλιστικών εισφορών. Το κράτος πληρώνει το 60% του μισού καθαρού μισθού και το υπόλοιπο 50% των ασφαλιστικών εισφορών. Για παράδειγμα: Μισθωτός με μικτό μισθό 1.000 ευρώ και μείωση ωραρίου 50%. Ο καθαρός μισθός του είναι 846,7 ευρώ. Ο εργοδότης καταβάλλει 423,4 ευρώ καθαρό μισθό και 198,3 ευρώ σε εισφορές. Το κράτος καταβάλλει 254 ευρώ οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας και 198,3 ευρώ εισφορές. Ο εργαζόμενος εισπράττει καθαρό μισθό προ φόρου 677, δηλαδή χάνει 20%.
Οι εργοδότες που ενέταξαν μισθωτούς στο «Συν-Εργασία» τον Αύγουστο έχουν περιθώριο έως την Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου για να υποβάλουν τη δήλωση της Β Φάσης στην «Εργάνη», η οποία είναι απαραίτητη για να πληρωθούν οι εργαζόμενοι την αποζημίωση ειδικού σκοπού βραχυχρόνιας εργασίας.
Τηλεργασία
Στην τρίτη ταχύτητα ανήκουν οι μισθωτοί που τίθενται ή θα τεθούν σε τηλεργασία, δηλαδή σε εξ αποστάσεως απασχόληση. Ειδικά στην Περιφέρεια Αττικής οι επιχειρήσεις πρέπει να δηλώσουν το 40% των εργαζομένων τους, που μπορούν να δουλέψουν από απόσταση, σε υποχρεωτική τηλεργασία. Η υποχρέωση υφίσταται μόνο εφόσον η φύση της παρεχόμενης εργασίας είναι συμβατή με την τηλεργασία. Ενδεικτικά εξαιρούνται σχολεία, διαγνωστικά κέντρα, ιδιωτικά νοσοκομεία, Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας, φαρμακαποθήκες, επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων, ταχυμεταφορές. Οι εργοδότες έχουν περιθώριο ένα 24ωρο από τη δημοσίευση της ρύθμισης σε ΦΕΚ για να προαναγγείλουν στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», τους μισθωτούς που θα τεθούν σε υποχρεωτική τηλεργασία. Η προαναγγελία των εργαζομένων που θα μπουν υποχρεωτικά σε τηλεργασία θα γίνει με το Έντυπο Ειδικού Σκοπού 4.1 «Δήλωση εξ αποστάσεως εργασία». Η υποχρέωση αφορά όλες τις επιχειρήσεις της Περιφέρειας Αττικής, ανεξαρτήτως ΚΑΔ, μεγέθους και λειτουργίας. Ανάλογα με την πορεία της υγειονομικής κρίσης μπορεί με ΚΥΑ να παρατείνεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα η χρονική ισχύς του μέτρου ή να επεκτείνεται γεωγραφικά το μέτρο σε άλλες Περιφέρειες της χώρας εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο ή να αυξηθεί ή να μειωθεί το ποσοστό της υποχρεωτικής τηλεργασίας που ορίστηκε στο 40%.
Η τηλεργασία δεν συνεπάγεται αλλαγή της σύμβασης εργασίας ή του μισθού. Τον Οκτώβριο με το μεγάλο εργασιακό νομοσχέδιο αναμένεται να οριοθετηθεί και το νέο πλαίσιο για την εξ αποστάσεως εργασία. Σύμφωνα µε τις διατάξεις που προωθούνται, η τηλεργασία θα μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, όπως επίσης αυτοτελώς ή ακόμη και σε συνδυασμό µε απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει το κόστος του εξοπλισμού και τη συντήρησή του. Αν ο εξοπλισμός ανήκει στον εργαζόμενο, στη σύμβαση πρέπει να προσδιορίζεται ο τρόπος αποκατάστασης του κόστους χρήσης του για την τηλεργασία. Εγγράφως πρέπει να προσδιορίζεται επίσης το μηνιαίο πρόσθετο κόστος για τον εξοπλισμό. Ο εργοδότης υποχρεούται επίσης να τηρεί το ωράριο εργασίας, το οποίο πρέπει να προσδιορίζεται εγγράφως. Εγγράφως πρέπει να προσδιορίζεται και τυχόν συμφωνία µε τον εργαζόμενο για τα χρονικά όρια της τηλε- ετοιμότητας και τις προθεσμίες ανταπόκρισης, ενώ απαγορεύεται ρητά η χρήση κάμερας για τον έλεγχο του εργαζομένου. Υπενθυμίζεται πως με πρόσφατη υπουργική απόφαση παρατάθηκε έως την 31η Δεκεμβρίου η δυνατότητα του εργοδότη να επιβάλλει μονομερώς καθεστώς τηλεργασίας στους μισθωτούς του.
Σταθερές συμβάσεις
Στην τέταρτη ταχύτητα εντάσσονται όλοι οι μισθωτοί που εργάζονται και θα συνεχίσουν να εργάζονται στον τόπο εργασίας, με συμβάσεις αορίστου ή ορισμένου χρόνου, με πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση. Υπενθυμίζεται πως η σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου είναι απαραίτητη για να μετατραπεί η σύμβαση από πλήρη σε μερικής απασχόλησης. Αν ο εργαζόμενος δεν συμφωνήσει η αλλαγή δεν είναι δυνατή, ούτε νόμιμη.
Οι αποδοχές των εργαζομένων με μερική απασχόληση υπολογίζονται όπως και οι αποδοχές του συγκρίσιμου εργαζόμενου πλήρους απασχόλησης και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχόλησης. Η αμοιβή, δηλαδή, για τους μισθωτούς που υποαπασχολούνται είναι συνάρτηση του ύψους του μηνιαίου μισθού που αντιστοιχεί στην πλήρη μηνιαία απασχόληση του αντίστοιχου εργαζόμενου.
Εφόσον ο συγκρίσιμος εργαζόμενος αμείβεται με τον κατώτατο των 650 ευρώ -όπως συμβαίνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων των μερικώς απασχολούμενων- τότε το ωρομίσθιο του μερικώς απασχολούμενου διαμορφώνεται στα 3,9 ευρώ. Για κάθε ώρα πρόσθετης εργασίας, πέραν των συμφωνημένων ωρών, ο εργαζόμενος δικαιούται προσαύξηση 12% με αποτέλεσμα το ωρομίσθιο να προκύπτει στα 4,36 ευρώ για κάθε ώρα εργασίας επιπλέον των συμφωνημένων. Για παράδειγμα κάποιος που εργάζεται μία επιπλέον ώρα κάθε ημέρα για όλο τον μήνα, ενώ έχει συμφωνήσει σε 20 ώρες εργασίας (5ήμερο 4ωρο), δικαιούται 87,2 ευρώ επιπλέον τον μήνα.
Απόλυση του μισθωτού επειδή δεν συμφώνησε σε σύστημα μερικής απασχόλησης είναι παράνομη και άκυρη. Η συμφωνία για τη μετατροπή της σύμβασης πρέπει να γνωστοποιηθεί μέσα σε 8 ημέρες από την κατάρτισή της στην οικεία επιθεώρηση εργασίας. Η παροχή της συμφωνημένης εργασίας των μερικώς απασχολούμενων πρέπει να είναι συνεχόμενη και να παρέχεται μια φορά την ημέρα. Δεν είναι δηλαδή νόμιμο το 4ωρο να είναι σπαστό σε δυο 2ωρα μέσα στην ημέρα κ.ο.κ. Οι μερικώς απασχολούμενοι έχουν δικαίωμα ετήσιας άδειας με αποδοχές και επίδομα αδείας.
Εκ περιτροπής εργασία
Η εκ περιτροπής εργασία -που κερδίζει έδαφος λόγω και του κορωνοϊού- είναι η μόνη μορφή ευέλικτης απασχόλησης που μπορεί να επιβληθεί από τον εργοδότη χωρίς συμφωνία με τον εργαζόμενο. Η μονομερής επιβολή δεν μπορεί να υπερβαίνει σε διάρκεια τους 9 μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις και έχει τηρηθεί η διαδικασία που προβλέπει ο νόμος. Ενδεικτικά αναφέρεται πως τον Ιούλιο του 2019 κατεγράφησαν 724 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη και 58 με μονομερή. Αντίστοιχα τον Ιούλιο του 2020 καταγράφηκαν 1.099 μετατροπές συμβάσεων από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση -αύξηση 52%- και 182 μετατροπές με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
