Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Κατώτατοι μισθοί τριών εντελώς διαφορετικών μεταξύ τους ταχυτήτων και με μεγάλες αποκλίσεις αναδεικνύονται μέσα από τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, από τα οποία προκύπτει ότι για το 2016 οι κατώτατοι μισθοί στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. κυμαίνονταν από 235,62 ευρώ (Βουλγαρία) έως 1.998,59 ευρώ (Λουξεμβούργο) τον μήνα.
Με βάση το επίπεδο των κατώτατων μισθών, οι χώρες χωρίζονται σε τρεις διακριτές ομάδες, μεταξύ των οποίων υπάρχουν «μισθολογικά χάσματα», τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις διευρύνθηκαν τα τελευταία οκτώ έτη με αποτέλεσμα να παραμένει μεγάλη η «ψαλίδα» της διαφοράς, κυρίως ανάμεσα στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά από τη μία πλευρά και στις χώρες του Νότου και της Ανατολικής Ευρώπης από την άλλη.
Ενδεικτικά, επισημαίνεται ότι -σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat- το 2009 ο κατώτατος μισθός στο Λουξεμβούργο ήταν 1.642 ευρώ, ενώ το 2016 ανήλθε στα 1.998,59 ευρώ. Στην Ιρλανδία από τα 1.462 ευρώ που ήταν το 2009 αυξήθηκε στα 1.563,25 ευρώ. Στην Ισπανία για τα αντίστοιχα έτη οι κατώτατοι μισθοί ήταν στα 728 ευρώ και στα 825 ευρώ, στην Πορτογαλία 525 και 649,83, ενώ η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα στην οποία υπήρξε καθίζηση των κατώτατων μισθών, από τα 818 ευρώ του 2009 στα 683,76 ευρώ του 2017. Επισημαίνεται πως όταν ο κατώτατος μισθός καταβάλλεται για περισσότερους από 12 μήνες ανά έτος (όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όπου καταβάλλεται για 14 μήνες τον χρόνο), τα δεδομένα έχουν αναπροσαρμοστεί ώστε να λαμβάνονται υπ’ όψιν αυτές οι πληρωμές σε δωδεκάμηνη βάση.
Μισθολογική τριχοτόμηση
Η σύγκριση των απόλυτων τιμών των κατώτατων μισθών διεθνώς σε ευρώ είναι μεν χρήσιμη, αλλά μόνο ενδεικτικά, καθώς συγκρίνει την κατώτατη αμοιβή εργαζομένων ανεξάρτητα από το γενικό επίπεδο αμοιβών, το επίπεδο παραγωγικότητας, το κόστος διαβίωσης κ.λπ. Συνεπώς μια τέτοια σύγκριση έχει περισσότερο νόημα όταν αφορά «παρόμοιες» χώρες (ως προς το επίπεδο παραγωγικότητας, την ανταγωνιστικότητα ή τη θέση στον διεθνή καταμερισμό εργασίας). Επίσης, δεν υπάρχει σε όλες τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. ενιαίος τρόπος καθορισμού των κατώτατων μισθών. Οι μισθοί που αναφέρονται στον σχετικό πίνακα της Eurostat είναι μικτοί, δηλαδή δεν έχουν αφαιρεθεί οι φόροι που τους αναλογούν καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων.
Σύμφωνα με τη Eurostat, από τα στοιχεία που αποστέλλουν οι εθνικές κυβερνήσεις προκύπτει ότι από την 1η Ιανουαρίου 2016 δεν υπάρχουν εθνικοί κατώτατοι μισθοί στη Δανία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Κύπρο, στην Αυστρία, στη Φινλανδία και τη Σουηδία, όπως επίσης και στην Ισλανδία, στη Νορβηγία και την Ελβετία. Αυτό ίσχυε και για την Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Στην Κύπρο οι κατώτατοι μισθοί καθορίζονται από την κυβέρνηση για συγκεκριμένα επαγγέλματα. Στη Δανία, την Ιταλία, την Αυστρία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία, όπως επίσης στην Ισλανδία, στη Νορβηγία και την Ελβετία, οι κατώτατοι μισθοί καθορίζονται από συλλογικές συμβάσεις σε συγκεκριμένους κλάδους.
Όπως επισημαίνει η Eurostat, τον Ιανουάριο του 2016 τα 22 από τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Δανία, Ιταλία, Κύπρος, Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία αποτελούσαν εξαίρεση) διέθεταν εθνικούς κατώτατους μισθούς. Τα στοιχεία για τους εθνικούς κατώτατους μισθούς υποβάλλονται στη Eurostat στο εθνικό νόμισμα. Για τις χώρες που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ οι κατώτατοι μισθοί στα εθνικά τους νομίσματα μετατρέπονται σε ευρώ χρησιμοποιώντας τη μηνιαία συναλλαγματική ισοτιμία του προηγούμενου μήνα (π.χ. η ισοτιμία του Δεκεμβρίου του 2015 χρησιμοποιήθηκε για να υπολογιστούν σε ευρώ οι κατώτατοι μισθοί της 1ης Ιανουαρίου 2016).
Η πρώτη ομάδα των χωρών με τους υψηλότερους κατώτατους μισθούς περιλαμβάνει επτά κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία και Λουξεμβούργο) όπου οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί είναι υψηλότεροι των 1.300 ευρώ μηνιαίως.
Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει πέντε κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Πορτογαλία, Ελλάδα, Μάλτα, Ισπανία και Σλοβενία) που εντάσσονται στην κατηγορία των μισθών που κυμαίνονται από τα 500 ευρώ έως και τα 1.000 ευρώ. Επισημαίνεται ότι και στα πέντε εν λόγω κράτη-μέλη ο ελάχιστος μισθός ήταν στην πράξη χαμηλότερος από 800 ευρώ τον μήνα.
Τέλος, η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει χώρες των οποίων οι κατώτατοι μισθοί ήταν χαμηλότεροι από 500 ευρώ τον μήνα και αποτελείται από δέκα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Βουλγαρία, Ρουμανία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Τσεχία, Λετονία, Σλοβακία, Κροατία, Εσθονία και Πολωνία).
