Του Κώστα Ιωαννίδη
Προσοχή όσα συμβαίνουν στις αγορές ομολόγων σήμερα ειδικά είναι σημαντικά: Οι αναλυτές της BofA εκτιμούν ότι η τελευταία τάση φυγής από το ρίσκο έχει εξατμίσει σε εννέα ημέρες 9 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αξία μετοχών παγκόσμια. Ενώ η μέση απόδοση 10ετούς ομολόγου στον ανεπτυγμένο κόσμο έπιασε τις 16 μονάδες βάσης, ήτοι 0,16% το χαμηλότερο επίπεδο σε 120 χρόνια. «Το πιο ξεκάθαρο αποτέλεσμα του εξωγενούς σοκ COVID-19 είναι η κατάρρευση των αποδόσεων των ομολόγων, οι οποίες μετά την εκτόνωση του πανικού μπορούν να προκαλέσουν τεράστια περιστροφή με απότομη εισροή κεφαλαίων σε μετοχές». Ανέφεραν σήμερα στο Reuters με βάση το τελευταίο σημείωμα προς τους πελάτες της.
Οι αποδόσεις στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα των 10 ετών έπεσαν σε ένα απίστευτο 0,48%, αφού μειώθηκαν κατά το ήμισυ σε μόλις τρεις συνεδρίες. Οι αποδόσεις του 30ετούς ομολόγου μόνο την Παρασκευή υποχώρησαν 35 μονάδες βάσης, τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από το κραχ του 1987, και υποχώρησαν κάτω από το 1% σήμερα για να φθάσουν το 0,96%.
Ο COVID19 θα προσβάλει ένα περιορισμένο αριθμό ατόμων τελικά και θα θανατώσει ένα ποσοστό μικρότερο ίσως από του SARS, αλλά έχει προσβάλλει ψυχολογικά όλες της κοινωνίες των αναπτυγμένων χωρών του πλανήτη. Αυτό σημαίνει πως θα υπάρξει χωρίς αμφιβολία επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη. Οι αγορές, αρχικά, φάνηκε πως θεώρησαν εύκολη την αντιμετώπιση της απειλής από “μαύρο κύκνο”. Καθώς αυτό ίσχυσε στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά μετά την εμφάνιση των αμέσως προηγούμενων “μαύρων κύκνων”. Πρόσφατα, εμφάνισαν κινήσεις πανικού αφού πλέον η ζημιά στην παγκόσμια ανάπτυξη είναι δεδομένη και ακόμα ανυπολόγιστη. Ακόμα και οι εμπειρίες και τα δεδομένα από τον SARS, δεν αντιστοιχούν στην ίδια φάση για την παγκόσμια οικονομία.
Ο COVID19 έρχεται μετά από μια σκληρή διαμάχη ΗΠΑ Κίνας με δασμούς και αναταράξεις στις εμπορικές συναλλαγές, και χτυπάει κυρίως μια ΕΕ με αδύναμο ρυθμό ανάπτυξης, που έχει τον πονοκέφαλο του Brexit και της ανάπτυξης λαϊκισμών σχετικά με την αξία της ύπαρξής της. Όσο για την επίδρασή της στη χώρα και στο τουριστικό βραχίονα της οικονομίας μας, το βάθος είναι άγνωστο. Αλλά δεν είναι αυτό μόνο πλέον για την Ελλάδα. Διεθνώς στα δελτία ειδήσεων πληθαίνουν οι αναφορές για τα προβλήματα στα σύνορά μας. Γενικότερα, η διεθνοποίηση των προβλημάτων μας αλλάζει και το προφίλ της χώρας συνολικά και μάλλον, άρχισε η μέτρηση του country risk, με αποτέλεσμα τη γνωστή επιτάχυνση της πτώσης την Πέμπτη και την Παρασκευή.
Η πτώση των μετοχικών αξιών σε παγκόσμια κλίμακα συνεχίστηκε σήμερα και μάλιστα οι απώλειες στην τιμή του πετρελαίου ήταν εντυπωσιακές. Ο επενδυτικός πανικός έχει αναγκάσει τους επενδυτές να τρέχουν προς τις αγορές ομολόγων για να αντισταθμίσουν το σοκ που έχει προκαλέσει η εξάπλωση του COVID19. Το πετρέλαιο βούλιαξε πάνω από -20% μετά τη μείωση της επίσημης τιμής πώλησης από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας ενώ ο χρυσός πέρασε τα 1700 δολάρια η ουγκιά για πρώτη φορά μετά από 7 χρόνια. Την Κυριακή τα futures του S&P500 έφθασαν να χάνουν -4%.
Το ιαπωνικό γιεν σημείωσε άνοδο φθάνοντας ψηλότερα από το ανώτερο 3 ετών σε σχέση με το δολάριο, ενώ οι αποδόσεις 10ετούς αμερικανικού ομόλογου αναφοράς των ΗΠΑ μειώθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ χαμηλών. Η οικονομία της Ιαπωνίας συρρικνώθηκε το τέταρτο τρίμηνο ταχύτερα από ότι εκτιμάτο αρχικά από μια μεγαλύτερη μείωση των επιχειρηματικών δαπανών, όπως έδειξαν τα στοιχεία, απλώνοντας μια βαθύτερη σκιά στις προοπτικές καθώς ο ιός έπληξε την παραγωγή και αύξησε τους κινδύνους ύφεσης.
Μετά την πτώση για τρίτη εβδομάδα στη σειρά οι εγχώριοι αναλυτές τολμούν να εμφανίζουν αισιόδοξες προσδοκίες κυρίως γιατί οι εκτιμήσεις τους συγκλίνουν υπέρ της ύπαρξης στήριξης στο επίπεδο των 680 μονάδων.
Η Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ αναφέρει: “Η Παγκόσμια αύξηση των κρουσμάτων λόγω κορωνοϊού, επιβαρύνει την επενδυτική ψυχολογία προκαλώντας αναταραχή σε όλες τις Αγορές του Πλανήτη. Η ανοδική αντίδραση στο Χ.Α. είναι πιθανή, στο βαθμό που οι Επενδυτές θεωρήσουν ότι υφίσταται θέμα αρνητικής υπερβολής”.
Η Leon Depolas Sec σημειώνει: “Με τον αριθμό των κρουσμάτων Παγκοσμίως να ανέρχεται περίπου στις 100.000 και να βαίνει αυξανόμενος, δεν αναμένουμε ουσιαστική αλλαγή στην εικόνα της Αγοράς. Ωστόσο, εκτιμούμε ότι στο εξής θα υπάρχουν μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις στα πρόσημα κατά περίπτωση και κλάδο. Κομβικής σημασίας θεωρούνται τα επίπεδα των 720 – 680 μονάδων και 780 – 790 μονάδων”.
Ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Sec αναφέρει: Τεχνικά το διάγραμμα του Γενικού Δείκτη δεν προσφέρεται για Επενδυτές με ευαίσθητη κράση. Ημερήσια σώματα μεγάλων διακυμάνσεων με έντονες κλίσεις και διαδοχικά ανοδικά και καθοδικά “χάσματα” συνθέτουν μια βραχυπρόθεσμη εικόνα διαγραμματικού δέους.
Η εικόνα της σφοδρής υποτίμησης έχει περιοριστεί οριακά, ενώ υπάρχουν, πλέον, ανοδικές αποκλίσεις σε όλες τις χρονικές περιόδους (ώρα, ημέρα εβδομάδα), η λεγόμενη “άρνηση” του RSI να προσχωρήσει σε νέα χαμηλά, παρά τα νέα χαμηλότερα επίπεδα διαπραγμάτευσης του Γενικού Δείκτη. Σε σφοδρή υποτίμηση παραμένει και ο MACD, ο οποίος βρίσκεται στην ζώνη από την οποία ορίζονται παραδοσιακά τοπικοί πυθμένες.
Η αντίδραση είναι θέμα χρόνου, καθώς όλα συναινούν στην επανάληψη μιας συνεδρίασης ανάλογη με αυτή που σημειώθηκε την περασμένη Τρίτη, με ζητούμενο όμως όχι τόσο το πόσο ψηλά θα φθάσει ο Γενικός Δείκτης, αλλά το τι θα ακολουθήσει μετά. Οι άμεσοι στόχοι είναι οι 720 και 750 μονάδες και τα επίπεδα εκκίνησης θα μπορούσαν να θεωρηθούν, με πολύ μεγάλες πιθανότητες, τα χαμηλά της συνεδρίασης της Παρασκευής (684).
Το απόγευμα σήμερα η Διοίκηση της Ελλάκτωρ έχει προγραμματίσει τηλεδιάσκεψη, η οποία θα έχει ενημερωτικό χαρακτήρα. Την ίδια ημέρα η Trastor θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα χρήσης του 2019. Αύριο θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση οι 5.000.000 κοινές ονομαστικές μετοχές της Entersoft. H Τετάρτη είναι η τελευταία ημέρα συμμετοχής στην Αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της Audiovisual. Την Πέμπτη η Eurobank ανακοινώνει αποτελέσματα χρήσης και παράλληλα θα επικοινωνήσει το επικαιροποιημένο επιχειρηματικό πλάνο για το 2022, έχοντας συμπεριλάβει την τιτλοποίηση του “Cairo” (7,5 δισ. ευρώ) στις υποθέσεις της κερδοφορίας της.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ Κόσμος
Ο COVID19 αποκαλύπτει τις ανασφάλειες της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας
Οι επικεφαλίδες στα πρωτοσέλιδα και οι ειδήσεις στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, παρέχουν σε ζωντανή εξέλιξη την εξάπλωση του κοροναϊού και ενώ στην αρχή αυτού του εφιάλτη, οι αναλυτές των αγορών δήλωναν άγνοια για θέματα σχετικά με τις λοιμώξεις, τώρα δείχνουν πως πιστεύουν ακριβώς το αντίθετο. Όλοι καθημερινά… ερμηνεύουν τα δεδομένα. Έτσι αποφασίζουν με σιγουριά τη μια μέρα να ρισκάρουν κεφάλαια σε τοποθετήσεις επί μετοχικών αξιών και με την ίδια σιγουριά την επόμενη, αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από τα χρηματιστήρια και αναζητούν ασφαλή επενδυτικά καταφύγια.
Αυτό το αλαλούμ είναι αποτέλεσμα της αντίληψης των οικονομολόγων πως και οι λοιμωξιολόγοι δεν ξέρουν πολλά για τον νέο τύπο κοροναϊού. Εμφανίστηκε στο τέλος του 2019 στην Κίνα και πλέον έχει απλωθεί σε περισσότερες από 100 χώρες θανατώνοντας πάνω από 3500 ανθρώπους. Η δύναμη των εντυπώσεων από την εμφάνιση ενός κλασικού τύπου “μαύρου κύκνου” αποτυπώθηκε την Παρασκευή, στον φάρο της παγκόσμιας επενδυτικής βιομηχανίας. Όταν η αύξηση του πλήθους των κρουσμάτων τα ανέβασε πάνω από 100.000 και επισκίασε τα δεδομένα από την αγορά εργασίας που έδειξαν ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ διατηρεί την υγεία και την ευρωστία της.
Τα αίτια των πιέσεων
Οι επενδυτές για άλλη μια Παρασκευή από το τέλος Ιανουαρίου και μετά, προτίμησαν να ρευστοποιήσουν θέσεις σε assets υψηλού κινδύνου, για να έχουν μικρότερη έκθεση σε αυτά το Σαββατοκύριακο. Ο S&P 500 κατέγραψε την 10η πτωτική σε 12 συνεδρίες, αφού κινήσεις για τη συγκράτηση της εξάπλωσης του ιού έφεραν διαταραχές των αλυσίδων εφοδιασμού και οδήγησαν σε απότομη περικοπή των προβλέψεων για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη για το 2020. Από το κλείσιμο του ρεκόρ υψηλών στις 19 Φεβρουαρίου, ο δείκτης αναφοράς έχει χάσει πάνω από 12% , εξαλείφοντας 3,43 τρισεκατομμύρια δολάρια από την κεφαλαιοποίηση του.
Ακόμα κι έτσι όμως, οι S&P 500, Dow Jones Ind. Av και Nasdaq για την εβδομάδα, σημείωσαν μέτριο κέρδος, καθώς την Παρασκευή μειώθηκαν σημαντικά οι απώλειες αργά στη σύνοδο. Σχόλια από αξιωματούχους της Federal Reserve σχετικά με τη δυνατότητα χρήσης άλλων εργαλείων εκτός από τις περικοπές των επιτοκίων για να αμβλυνθούν οι οικονομικές επιπτώσεις του κορωναϊού βοήθησαν τα χρηματιστήρια να μειώσουν τις μέγιστες στη μέρα απώλειες. Είχαν φθάσει στο -4% και ίσχυαν μια ώρα προ του τέλους.
Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και το κλείσιμο εργοστασίων που αποσκοπούν στον περιορισμό του ιού αναμένεται να πιέσουν την παγκόσμια ανάπτυξη, αλλά ο βαθμός επιβράδυνσης είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Για παράδειγμα η απαγόρευση της κυκλοφορίας σε συγκεκριμένες περιοχές στην Ιταλία και νέα μέτρα στην Ευρώπη που θα ισχύσουν από σήμερα. Αυτό που θεωρούν ευκολότερο οι διαχειριστές είναι ο υπολογισμός του βάθους των μέτρων που θα λάβει η Fed και οι υπόλοιπες Κεντρικές Τράπεζες για να αντιμετωπίσουν την επιβράδυνση των οικονομιών που εποπτεύουν από τον COVID19.
Η Fed τα ομόλογα και τα νομίσματα
Η εικόνα στα ομόλογα ήταν ακόμα περισσότερο ασυνήθιστη. Επηρέασε αμέσως έμμεσα και τα χρηματιστήρια. Στην Ευρώπη, ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600 υποχώρησε -3,67% την Παρασκευή. Οι μετοχές πετρελαίου και φυσικού αερίου κατέληξαν πάνω από -5% χαμηλότερα, στη χειρότερη μέρα τους σε περισσότερα από τρία χρόνια, αφού η Ρωσία απέρριψε μια απότομη περικοπή της παραγωγής από τον ΟΠΕΚ και το δολάριο εξασθένισε. Η πτώση των αποδόσεων των ομολόγων επιβάρυνε τις μετοχές των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών εταιρειών, οι οποίες υποχώρησαν -3,3% ενώ ο δείκτης S & P 500 Banks μειώθηκε κατά -4,7%.
Η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού κρατικού ομολόγου υποχώρησε σε χαμηλά επίπεδα βίου ως το 0,69%. Η αμερικανική αγορά ομολόγων αυτή την εβδομάδα παρουσίασε κάποιες από τις μεγαλύτερες κινήσεις της ιστορίας της. Η εξάπλωση των ιώσεων εκτός Κίνας και τα πρώτα μέτρα έφεραν νέα ορόσημα στα ομόλογα ΗΠΑ. Θυμίζουμε πως είχαμε την ξαφνική παρέμβαση της Fed για να μειώσει κατά 50 μονάδες βάσης προληπτικά τα βασικά επιτόκια, σαν μέτρο ανάσχεσης της προβλεπόμενης επιβράδυνσης που θα προκληθεί από τον κοροναϊό. Οι τιμές του χρυσού αυξήθηκαν περισσότερο από 1% και σημείωσαν το μεγαλύτερο εβδομαδιαίο κέρδος από τον Οκτώβριο του 2011.
Οι traders στα Futures επί των επιτοκίων στοιχηματίζουν ότι η Federal Reserve θα μειώσει τα επιτόκια των ΗΠΑ σχεδόν στο μηδέν μέχρι τον Απρίλιο. Η ισχυρή έκθεση επί της μισθοδοσίας εκτός αγροτικού τομέα των ΗΠΑ ανέβασε την απόδοση ελαφρώς από τα χαμηλότερα επίπεδα. Η απόδοση των 10ετών ομολόγων αναφοράς ΗΠΑ αυξήθηκε ώστε να αποδώσει 0,7923%, ενώ το 30ετές ομόλογο απόκτησε απόδοση 1,3167%.
Η απόδοση του γερμανικού 10ετούς Bund άγγιξε ένα χαμηλό στο 0,746%. Αλλά η υποχώρηση των αποδόσεων στα ομόλογα των ΗΠΑ κατέστρεψε το πλεονέκτημα απόδοσης που είχε τροφοδοτήσει ένα δημοφιλές “carry trade” σε νομίσματα. Όπου για σίγουρα κέρδη δανειζόντουσαν με αρνητικά επιτόκια στο ευρώ και το γιεν, για να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία σταθερού εισοδήματος στις Η.Π.Α. Οι μειούμενες αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ αποδυνάμωσαν το δολάριο, καθώς σημείωσε τη χειρότερη εβδομάδα από το 2016, μειωμένο κατά περισσότερο από 2%.
Η εικόνα της εβδομάδας με αριθμούς
Η πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου, έφερε στο 61,11% των δεικτών που παρακολουθούμε απώλειες, δηλαδή στους 11 από τους 18, ενώ όλοι εμφάνισαν απώλειες στο 2020. Ο S&P 500 είχε μεταβολή +0,61% στη βδομάδα, και στο 2020 αποδίδει -8,00%. Ο Dow, με άνοδο +1,79%, αποδίδει στο 2020 -9,37%. Ο S&P400 με μεταβολή -0,89%, εμφάνισε επίδοση στο 2020 -12,86%, ενώ ο Russell 2000 υποχωρώντας -1,84%, έχει τις μεγαλύτερες απώλειες -13,14% στο 2020. Ο δε Nasdaq, είχε άνοδο +0,10%, αλλά στο 2020 χάνει -4,42%.
Ο FTSE100 του Λονδίνου υποχώρησε κατά -1,79% στη βδομάδα, έτσι στο 2020 χάνει -14,32%. Ο DAX έπεσε -2,93%, και στο 2020 αποδίδει -12,89%, ο CAC είχε μεταβολή -3,22%, αλλά στο 2020 αποδίδει -14,03%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας είχε πτώση -3,98%, και στο έτος επίδοση -12,29%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία με μεταβολή -5,39%, στο έτος πέφτει -11,51%. Ο πανευρωπαϊκός StoxxEurope 600 έπεσε κατά -2,36%, και στο 2020 υποχωρεί -11,79%.
Ο Bovespa της Βραζιλίας βούλιαξε κατά -5,93%, και στο 2020 -15,26%, ενώ ο IPC του Μεξικού με μεταβολή +0,14%, χάνει φέτος -4,94%. Ο χρυσός με άνοδο +5,47%, βρέθηκε στα 1674,20 δολάρια η ουγκιά, με επίδοση έτους +9,92%. Σημειώθηκε πτώση -8,15%, για το πετρέλαιο Crude που έκλεισε στα 41,57 δολάρια το βαρέλι. Στο 2020 εμφανίζει απώλειες -31,92%.
Ο Nikkei, με εβδομαδιαία μεταβολή -1,86%, στο 2020 χάνει -12,29%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα είχε μεταβολή +2,68%, έχει επίδοση στο έτος -7,16%. Ο δείκτης Sensex στην Ινδία βρέθηκε χαμηλότερα -1,88%, και στο 2020 κατά -8,91%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, ο Hang Seng ενισχύθηκε οριακά +0,06%, και στο 2020 υποχωρεί -7,25%. Με εβδομαδιαία μεταβολή 5,35% ο δείκτης SSE Comp. της Σαγκάης λόγω κινήτρων από το Πεκίνο, αποδίδει στο 2020 -0,51%.
Το άμεσο μέλλον
Η παγκόσμια επενδυτική βιομηχανία μπορεί να χτυπηθεί περισσότερο και από την τουριστική από τον κοροναϊό. Οι διασυνδέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στα διαφορετικά τμήματά της, προκαλούν φαινόμενα που γίνονται μήτρες ανατροπών, στην όποια κανονικότητα επέβαλε η σχέση των αγορών με τις Κεντρικές Τράπεζες. Η κίνηση της Fed επέτρεψε στους δείκτες της Wall Street να μην συντονιστούν με την βουτιά των ευρωπαϊκών, αλλά παράλληλα έδειξε πως επιλέγει το ίδιο φάρμακο για πάσα νόσο. Κάτι που κάνει τις υπόλοιπες Κεντρικές Τράπεζες να μη δείχνουν, αυτή τη φορά, το ίδιο πρόθυμες να την ακολουθήσουν.
Είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν πολιτικές αντιδράσεις σε σχέση με την εξάπλωση του ιού. Η ταχεία εξάπλωση του COVID-19 έχει επιδεινώσει σημαντικά τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας πέρα από την Κίνα και για διάστημα μεγαλύτερο από το 1ο τρίμηνο. Οι προβλέψεις των μεγάλων επενδυτικών εταιριών περιλαμβάνουν ύφεση στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο. Οι πολιτικές αντιδράσεις διαμορφώνονται, χωρίς συντονισμό, αντανακλώντας τη διττή φύση του σοκ και την έλλειψη χώρου για άσκηση πολιτικών ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας, σε ορισμένες κατά τόπους περιπτώσεις. Η ζώνη του ευρώ περιμένει την ΕΚΤ για την καταπολέμηση της βραχυχρόνιας ύφεσης, ενώ από την Barclays εκτιμούν ότι το ΑΕΠ της φέτος θα φθάσει μόλις το 0,3%.
«Ποτέ μην αφήνετε μια γερή κρίση να πάει χαμένη». Ήταν μια εκτός κλίματος προφητική έκφραση του Rahm Emanuel. Τη διατύπωσε κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Χρηματοπιστωτικής Κρίσης λίγο πριν γίνει ο επικεφαλής του Προσωπικού του Λευκού Οίκου επί του Προέδρου Ομπάμα το 2009 2010. Θεώρησε την κρίση ως ευκαιρία να προωθήσει προγράμματα που διαφορετικά δεν θα είχαν υιοθετηθεί ποτέ.
Μπορεί και σήμερα να διαβλέψουμε την εφαρμογή του “Κανόνα του Rahm” σύμφωνα με τη φωτισμένη προσέγγιση των πραγμάτων από τον Dr Ed Yardeni: Η συνεχιζόμενη παγκόσμια εξάπλωση του ιού COVID-19 δίνει στους επιστήμονες τους πόρους για γρήγορες εξελίξεις στον τομέα της βιοτεχνολογίας, που ελπίζουμε ότι θα προστατεύσουν τους ανθρώπους από τον ιό, θα αναγνωρίσουν ταχύτερα την παρουσία του και θα βοηθήσουν στην ταχύτερη θεραπεία των ασθενών. Οι γνώσεις από αυτή την εμπειρία, μπορούν να αξιοποιηθούν για να μετριάσουν τις βλάβες από την επόμενη πανδημία ή, ίσως ακόμη και να εμποδίσουν την επόμενη.
ΧΑ
Εβδομάδα αναζήτησης πυθμένα λόγω αύξησης των επενδυτικών κινδύνων
Στην Αθηναϊκή αγορά η επιβάρυνση του κλίματος στις δυο από τις τέσσερις συνεδρίες της πρώτης εβδομάδας του Μαρτίου, προήλθε από την εμφάνιση διαφορετικής ποιότητας παραγόντων που αυξάνουν τον επενδυτικό κίνδυνο. Κεντρικό ρόλο έπαιξε η εντυπωσιακή αύξηση των κρουσμάτων του COVID-19 εκτός Κίνας. Στην Ευρώπη μέτρησε η διαπίστωση πως υπάρχει επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης και προβλήματα από το Brexit που επιβάρυναν την ατμόσφαιρα συναλλαγών στην ευρωζώνη. Υπήρξε παράλληλα η διεθνοποίηση των εντάσεων που σημειώθηκαν στα ελληνικά σύνορα, μαζί με τις δηλώσεις των γειτόνων και τους ισχυρισμούς τους, που προσέθεσε στην ανησυχία των ξένων θεσμικών ένα ακόμα παράγοντα κινδύνου. Το αποτέλεσμα ήταν με πτώση -4,94% για τον ΓΔ, η κεφαλαιοποίηση της αγοράς να υποχωρήσει στα 49 δις ευρώ έχοντας πλησιάσει τα 63 στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του προηγούμενου μήνα.
Η επιδείνωση της στατιστικής εικόνας μέσα με μικρό πλήθος συνεδριάσεων, ειδικά στην τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου με απώλειες του μέσου όρου -19,34% και η εγγραφή νέων χαμηλών έτους και τελευταίων 12 μηνών για τους βασικούς δείκτες, υπογραμμίζουν πως έχουμε περάσει σε κατάσταση bear market. Ήταν απολύτως καθοριστικής σημασίας το πέρασμά τους κάτω από τους ΚΜΟ200 ημερών και το σημαντικότερο είναι, πως τα σημάδια εκτόνωσης των πιέσεων είναι λιγοστά και αφορούν ελάχιστα blue chip. Ωστόσο μια αντίδραση τεχνικής φύσης δεν αποκλείεται αυτή τη βδομάδα, λόγω της ταχύτητας με την οποία εξελίχθηκε η καθοδική κίνηση της Αθηναϊκής αγοράς.
Η αργία της καθαρής Δευτέρας δεν λειτούργησε αρνητικά για την πρώτη σύνοδο του Μαρτίου, με υπολογίσιμων διαστάσεων διάθεση των θεσμικών στην Αθήνα για τοποθετήσεις μετά το -20% των απωλειών στον Φεβρουάριο. Έτσι σε πλήρη συντονισμό με την τάση στην Ευρώπη και θετική επίδραση από τις μεταβολές για τις Τράπεζες (+11,24%), ο ΓΔ με μεταβολή +6,38% οδηγήθηκε στις 766,32 από 720,35 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1944,62 από 1823,29 με μεταβολή +6,65%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 152,195 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 29,935 εκατ.
Την Τετάρτη άρχισαν τα παραστρατήματα στην παρακολούθηση της τάσης στην Ευρώπη, με τις Τράπεζες να επηρεάζουν αρνητικά (-1,88%), τον τζίρο να πέφτει στα 103,348 εκατ. ευρώ όταν τα πακέτα εμφάνισαν αξία 9,919 εκατ. Ο ΓΔ με μεταβολή +0,55% οδηγήθηκε στις 770,54 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1952,41 με άνοδο +0,40%. Το ανώτερο εβδομάδας σημειώθηκε τότε και ήταν οι 780 χονδρικά, για να ακολουθήσουν δυο ισοδύναμα καθοδικές συνεδριάσεις, που τις σφράγισε η κυριαρχία του επενδυτικού πανικού σε παγκόσμια κλίμακα.
Την Πέμπτη οι δείκτες κινήθηκαν σε θετικό πεδίο το πρώτο 20λεπτο και κατόπιν άρχισε η αναζήτηση πυθμένα με τις Τράπεζες να οδηγούν, εμφανίζοντας στο κλείσιμο πτώση -7,93%. Ο ΓΔ με μεταβολή -5,50% οδηγήθηκε στις 728,17 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1853,60 με απώλειες -5,06%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 113,524 εκατ. ευρώ, με πακέτα αξίας 13,401 εκατ. Επίσης τότε η απόδοση του ελληνικού 10ετους ομολόγου αναφοράς από το 1,21% άρχισε να σκαρφαλώνει, φθάνοντας στο 1,29%. Υπογραμμίζοντας έμμεσα την επιστροφή του country risk.
Την Παρασκευή το ξεπούλημα μετοχικών αξιών παγκοσμίως συνεχίστηκε και το καθοδικό βήμα στην Αθήνα μεγάλωσε. Το ανώτερο μέρας ήταν το άνοιγμα, με καθοδικό χάσμα 7,5 μονάδων και το κατώτερο ήταν οι τιμές στο κλείσιμο. Βlue chip που ώθησαν ανοδικά, δεν υπήρξαν. Ο ΓΔ με μεταβολή -5,96% οδηγήθηκε στις 687,74 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1738,29 βουλιάζοντας -6,22%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 122,402 εκατ. ευρώ, με πακέτα αξίας 8,071 εκατ. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ κατέληξε στα 48,990 δις ευρώ, όταν στις 24 Ιανουαρίου είχε φθάσει στα 63,899 δις! Η απόδοση του ελληνικού 10ετους ομολόγου αναφοράς σταμάτησε στο 1,44%.
Ο ΓΔ υποχώρησε στη βδομάδα και στην μήνα (Μάρτιο)-4,94%, ο 25άρης -4,66%, αν και στον Φεβρουάριο έπεσαν αντίστοιχα -20,92% και -20,22%. Παράλληλα ο FTSEM, δείκτης της μεσαίας κεφαλαιοποίησης, υπογραμμίζει με τη μεταβολή του (-5,95% εβδομαδιαία και στο μήνα) τη διάθεση για γενίκευση των πιέσεων από τους επενδυτές για να προσδώσουν ισοδύναμες απώλειες στο έτος, έχοντας χάσει το Φλεβάρη φέτος -19,68%. Στο 2020 ο ΓΔ χάνει -25,3%, ο 25άρης -24,36% και ο FTSEM -22,25% περνώντας όλοι σε κατάσταση bear market.
Η εικόνα των blue chip σφραγίστηκε από την μετατροπή του κατώτερου εβδομάδας σε κατώτερο τελευταίων 3 μηνών σε 20 από αυτά, ενώ για 11 έγινε χαμηλό τελευταίων 12 μηνών. Ωστόσο η εβδομαδιαία μεταβολή αποκαλύπτει πως κατάφεραν αρκετά να εμφανίσουν άνοδο, μετά από άγρια πτώση στο τέλος του Φεβρουαρίου. Ήτοι ΟΛΠ με κέρδη +5,01%, ΤΕΝΕΡΓ +4,11%, ΜΠΕΛΑ +3,02%, ΑΔΜΗΕ +1,40%, ΜΥΤΙΛ +1,03% και ΕΧΑΕ +0,28%. Με απώλειες μικρότερες των βασικών δεικτών εμφανίστηκαν οι ΕΕΕ -0,77%, ΟΠΑΠ -0,98%, ΜΟΗ -2,03%, ΕΥΔΑΠ -2,34%, ΣΑΡ -2,36%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ -2,65%, ΒΙΟ -3,42% και ΕΛΠΕ -3,68%. Μεταβολή ισοδύναμη των δεικτών είχε η TITC -4,54%. Δέκα blue chip έπεσαν περισσότερο από τον μέσο όρο και τα οκτώ είχαν υπερδιπλάσια πτώση και ήταν: ΕΛΛΑΚΤΩΡ -33,55%, ΑΛΦΑ -16,71%, ΦΡΛΚ -16,53%, ΑΡΑΙΓ -11,11%, ΕΤΕ -10,85%, ΔΕΗ -10,63%, ΠΕΙΡ -10,18%, ΛΑΜΔΑ -10,18%. Ακολουθούν οι ΕΥΡΩΒ με απώλειες -8,22% και ΟΤΕ -7,25%.
Τεχνική ανάλυση Παράγωγα
Η αναζήτηση του επιπέδου που θα εκτονώσει τις πιέσεις φαίνεται στα options
Στην τελευταία σύνοδο της πρώτης εβδομάδας του Μαρτίου, οι επενδυτές κίνησαν τον FTSE25 σε αρνητικό πεδίο αποκλειστικά. Τον έκλεισαν δε, 115,31 μονάδες χαμηλότερα. Το μέγιστο οι 1834,55 μονάδες, εμφανίστηκε στο άνοιγμα. Το ελάχιστο σημειώθηκε στις 17:13 και ήταν οι 1738,29 μονάδες ενώ στις 17:01 τον είχαν οδηγήσει στις 1750,15. Το κλείσιμο στις 1738,29 από 1853,60 μονάδες αντιστοιχεί σε μεταβολή -6,22% για τον 25άρη. Ο τζίρος στα παράγωγα διαμορφώθηκε στα 23,048 από 24,590 εκατ. ευρώ.
Στα ΣΜΕ του 25άρη ο όγκος για τη σειρά Μαρτίου διαμορφώθηκε στα 2285 συμβόλαια με ανώτερο τις 1825,00 και κατώτερο τις 1731,00 μονάδες, ενώ οι τελευταίες πράξεις έγιναν στις 1742,25 από 1858,00 μονάδες με κατάληξη το σχηματισμό 7057 από 7044 ανοικτών θέσεων. Για την σειρά Απριλίου διακινήθηκαν 497 συμβόλαια με ανώτερο τις 1802,00 και κατώτερο τις 1740,25 μονάδες, με τελευταίες πράξεις στις 1740,25 από 1845,00 μονάδες για να εμφανιστούν 304 από 466 ανοικτά ΣΜΕ σε αυτή.
Στα δικαιώματα προαίρεσης του ίδιου δείκτη το ενδιαφέρον υποχώρησε σημαντικά. Στα calls του 25άρη λήξης Μαρτίου, ο όγκος ήταν 75 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 1750 ως τις 1950 μονάδες. Στα δικαιώματα αγοράς της επόμενης σειράς Απριλίου διακινήθηκαν 11 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης στις 1750 και τις 1800 μονάδες. Στα δικαιώματα πώλησης της σειράς Μαρτίου ο όγκος ήταν 20 για τιμές εξάσκησης από τις 1750 ως τις 1900 μονάδες. Άλλαξαν επίσης χέρια 24 συμβόλαια λήξης Απριλίου για τιμή εξάσκησης τις 1750 μονάδες.
Σχόλια εγχώριων αναλυτών
Ο Κώστας Φέγγος της Prelium Investment Services
“Ούτε σε εκπτώσεις δεν θα βρίσκαμε τέτοιες τιμές. Όμως στα Χρηματιστήρια οι εκπτώσεις πολλές φορές, φέρνουν και άλλες εκπτώσεις.
Προσωρινά τα δεδομένα είναι, ότι η κρίση του κορωνοϊού είναι Παγκόσμια και επηρεάζει τα Διεθνή Χρηματιστήρια, οπότε η Ελλάδα δεν έχει ελπίδες, αν δεν κοπάσει το διεθνές κύμα πωλήσεων. Επίσης η Ελλάδα βρέθηκε στην κρίση με πρόσθετα προβλήματα, καθώς το Μεταναστευτικό απειλεί ευθέως τα Σύνορα της Χώρας, ενώ η επιθετικότητα της Τουρκίας βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Τέλος η ξαφνική εμφάνιση όλων των παραπάνω με μεγάλη ένταση, βρήκε τη Χώρα σε μια διαδικασία σταθεροποίησης, που τα περισσότερα μέτωπα της Οικονομίας είναι ακόμη ανοικτά.
Νομοσχέδια είναι προς ψήφιση, ο “Ηρακλής” ακόμα αρχίζει, οι επενδύσεις έρχονται και οι Τουρίστες αναμένονται. Η πτώση συνεπώς είναι εξαντλητική και οι διακυμάνσεις τρομακτικές.
Κάθε μέρα διαβάζουμε σενάρια Αρμαγεδώνα λόγω του κορωνοϊού, ενώ ψύχραιμες εκτιμήσεις λένε ότι όπως αντιμετωπίσαμε τον H1N1, τον SARS και τον MERS, θα αντιμετωπίσουμε και αυτόν. Όμως ο πανικός είναι κακός σύμβουλος. Η Κυβέρνηση κερδίζει πόντους από την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού, όμως η ένταση μεγαλώνει και μόνο όταν παρίστανται Διεθνείς Παρατηρητές μειώνεται. Η ένταση αυξάνει τις πιθανότητες να γίνουν λάθη και προβοκάτσιες.
Προσωρινά η επιθετικότητα των πωλήσεων και οι τζίροι που γίνονται, δείχνουν πως κάποιοι πιστεύουν πως οι Επιχειρήσεις της Χώρας δεν έχουν αύριο. Όταν καταγράφουν κάθε μέρα νέα χαμηλά μετοχές που μέχρι τώρα κρατούσαν του δείκτες, όπως ο Τιτάνας, η Motor Oil, ο ΟΠΑΠ και άλλες και Εταιρείες πυλώνες της Ελληνικής Οικονομίας, όπως η Ελλάκτωρ, δεν βρίσκουν στήριξη στο limit down (καιρό είχα να το γράψω), οι τεχνικές αναλύσεις δεν επαρκούν.
Στο μυαλό έρχεται, ένα παλιό χρηματιστηριακό ρητό: “Όταν τα βουβάλια τρέχουν σαν τρελά στα χωράφια, τα βατράχια καλά θα κάνουν να κρύβονται στους βάλτους”. Οι Θεσμοί της Χώρας συνιστούν ψυχραιμία και σύνεση και αυτό είναι η μόνη λογική σύσταση”.
Ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Sec
“Με πανικό τα Χρηματιστήρια στέκονται απέναντι στην εξέλιξη της επιδημίας του κορωνοϊού, συνεχίζοντας με ακούραστο τρόπο το σερί των ρευστοποιήσεων. Το κλίμα, πλέον, είναι τοξικό και φορτισμένο από έντονη μεταβλητότητα και οι ταλαντώσεις σε ημερήσια βάση καθιστούν την ενασχόληση με το ταμπλό ιδιαίτερα ανθυγιεινή, για όσους δεν έχουν την εμπειρία και την υπομονή να αντιμετωπίσουν τέτοιες ακραίες καταστάσεις. Η διάρκεια των έντονων διακυμάνσεων συμπληρώνει δύο εβδομάδες, οι οποίες για όσους έχουν καθημερινή επαφή με τις ημερήσιες τιμές μοιάζουν με κινήσεις μηνών.
Η έξαρση του φαινομένου στην Ευρωπαϊκή Επικράτεια και η μείωση της δραστηριότητας όπου διαπιστώνονται κρούσματα, αρχίζει και ποσοτικοποιείται με αρνητικές αναθεωρήσεις για την ανάπτυξη των Οικονομιών και των Επιχειρήσεων. Ως είθισται οι Αγορές θα προεξοφλήσουν τα χειρότερα και θα αλλάξουν στάση μόνο όταν θα υπάρξει αναίρεση από την πραγματικότητα, των εκτιμώμενων αρνητικών συνεπειών. Στο εσωτερικό η φορτισμένη από πωλήσεις ατμόσφαιρα, επιβαρύνθηκε και από την ένταση στα Ελληνοτουρκικά Σύνορα. Το ενδεχόμενο ενός “ατυχήματος” αποτιμήθηκε με νέες εκροές, καθώς στις ημέρες που η Ευρώπη είχε την ανοδική της αντίδραση, η Εγχώρια Αγορά έμεινε σε “χαμηλή πτήση”. Το γεγονός αυτό ερμηνεύεται περισσότερο ως αναστολή στην ανάληψη ρίσκου και συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με τις εξελίξεις στο Προσφυγικό.
Ο συνδυασμός των δύο παραγόντων φαίνεται να στερεί, επί του παρόντος, κάθε δυνατότητα ψύχραιμης ανάγνωσης των θεμελιωδών δεδομένων και να οδηγεί σε μαζικές συστημικές πωλήσεις, χωρίς ποιοτικές διακρίσεις. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό το φαινόμενο στην Ελλάδα. Όπως έχει επανειλημμένα αναφερθεί, το Ελληνικό Χρηματιστήριο, λόγω του χαμηλού συναλλακτικού βάθους, έχει την τάση να υπερθεματίζει και πλέον οι απώλειες στις πρώτες 44 συνεδριάσεις της χρονιάς έφθασαν το 25,3% κατατάσσοντάς το στην κορυφή των Χρηματιστηρίων με τις μεγαλύτερες απώλειες το 2020.
Το μόνο θετικό της υπόθεσης είναι η αύξηση των συναλλαγών πάνω από τα 100 εκατ. ευρώ για 9 συνεχόμενες συνεδριάσεις, φαινόμενο το οποίο τελευταία φορά είχε παρατηρηθεί το Δεκέμβριο του 2015. Όλα τα παραπάνω περιγράφουν μια άκρως επιβαρυμένη αρνητική κατάσταση, ένα “τραινάκι τρόμου” που σε κάθε νέα “λούπα” αναιρεί τις προηγούμενες εκτιμήσεις. Η Ελληνική Αγορά με αποτίμηση 49 δισ. ευρώ και σχέση με το ΑΕΠ 26% είναι στην ζώνη της ευκαιρίας.
Όμως αυτό, επί του παρόντος, αποδεικνύεται μια προσέγγιση επόμενης ημέρας, ένας δείκτης που έχει νόημα όταν εκλείψουν, ή περιοριστούν οι συνθήκες που προκαλούν το ψυχολογικό άγχος στους Επενδυτές. Οι Ελληνικές μετοχές είναι φθηνές στα τρέχοντα επίπεδα και η υποτιμητική υπερβολή είναι μια ευκαιρία ανάλογη με την στρέβλωση που σημειώθηκε το 2015, μετά το κλείσιμο της Αγοράς λόγω των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.
Όχι τυχαία, ο Γενικός Δείκτης έχει βρεθεί και πάλι στην ίδια περιοχή τιμών. Τεχνικά το διάγραμμα του Γενικού Δείκτη δεν προσφέρεται για Επενδυτές με ευαίσθητη κράση. Ημερήσια σώματα μεγάλων διακυμάνσεων με έντονες κλίσεις και διαδοχικά ανοδικά και καθοδικά “χάσματα” συνθέτουν μια βραχυπρόθεσμη εικόνα διαγραμματικού δέους.
Η εικόνα της σφοδρής υποτίμησης έχει περιοριστεί οριακά, ενώ υπάρχουν, πλέον, ανοδικές αποκλίσεις σε όλες τις χρονικές περιόδους (ώρα, ημέρα εβδομάδα), η λεγόμενη “άρνηση” του RSI να προσχωρήσει σε νέα χαμηλά, παρά τα νέα χαμηλότερα επίπεδα διαπραγμάτευσης του Γενικού Δείκτη. Σε σφοδρή υποτίμηση παραμένει και ο MACD, ο οποίος βρίσκεται στην ζώνη από στην οποία ορίζονται παραδοσιακά τοπικοί πυθμένες.
Η αντίδραση είναι θέμα χρόνου, καθώς όλα συναινούν στην επανάληψη μιας συνεδρίασης ανάλογη με αυτή που σημειώθηκε την περασμένη Τρίτη, με ζητούμενο όμως όχι τόσο το πόσο ψηλά θα φθάσει ο Γενικός Δείκτης, αλλά το τι θα ακολουθήσει μετά. Οι άμεσοι στόχοι είναι οι 720 και 750 μονάδες και τα επίπεδα εκκίνησης θα μπορούσαν να θεωρηθούν, με πολύ μεγάλες πιθανότητες, τα χαμηλά της συνεδρίασης της Παρασκευής (684).
Οτιδήποτε άλλο ειπωθεί επί του παρόντος, θεωρείται εκτίμηση με υψηλό βαθμό αβεβαιότητας”.
Σήμερα
Ο φόβος από τον COVID19 διογκώνει το χάος στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά με τεράστιες διαταράξεις στην αγορά ομολόγων και εμπορευμάτων μετά τις δραματικές εξελίξεις στην αγορά νομισμάτων. Οι αναλυτές της BofA εκτιμούν ότι η τελευταία τάση φυγής από το ρίσκο έχει εξατμίσει σε εννέα ημέρες 9 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αξία μετοχών παγκόσμια. Ενώ η μέση απόδοση 10ετούς ομολόγου στον ανεπτυγμένο κόσμο έπιασε τις 16 μονάδες βάσης, ήτοι 0,16% το χαμηλότερο επίπεδο σε 120 χρόνια. Οι αποδόσεις στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα των 10 ετών έπεσαν σε ένα απίστευτο 0,48%, αφού μειώθηκαν κατά το ήμισυ σε μόλις τρεις συνεδρίες. Οι αποδόσεις του 30ετούς ομολόγου μόνο την Παρασκευή υποχώρησαν 35 μονάδες βάσης, τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από το κραχ του 1987, και υποχώρησαν κάτω από το 1% σήμερα για να φθάσουν το 0,96%.
Οι μετοχές των εταιριών ενέργειας μετά από τη βουτιά στην τιμή του πετρελαίου θα παρασύρουν καθοδικά τους δείκτες στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Η εξασθένιση του δολαρίου λόγω της απότομης πτώσης των αποδόσεων στα ομόλογα ΗΠΑ φέρνει άνοδο του γιεν σε υψηλά τριετίας και πτώση του ΝΙΚΚΕΙ πάνω από -5%. Ο δείκτης των μετοχών της Ασίας εκτός Ιαπωνίας με απώλειες -4,47% στις 8:30 δική μας ώρα έπεσε στις 490 – 491 μονάδες ενώ στις 17/1/20 ήταν πάνω από τις 572. Τα ΣΜΕ επί των δεικτών στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ ειδοποιούν για ανοίγματα με σοβαρά καθοδικά χάσματα. Ο Χανγκ Σενγκ στο Χονγκ Κονγκ πέφτει -3,64% ο ΚΟSPI στην Κορέα χάνει -4,20% και στα ΣΜΕ του Dow Jones η μεταβολή είναι -4,80%.Μια άγρια τάση φυγής από το ρίσκο που πιθανά προκαλείται από τα μέτρα που γεννούν “νεκρές μεγαλουπόλεις” η οποία προκαλεί ασυνήθιστες για το μέγεθός τους κινήσεις εντός μιας και μόνο μέρας.
