Μία μεγάλη επιγραφή στην αρχαία ελληνική γλώσσα έφεραν στο φως αρχαιολόγοι σε ανασκαφή που πραγματοποιείται στο εθνικό αρχαιολογικό πάρκο της Καισάρειας.
Η ανασκαφή αποτελεί μέρος των εργασιών ανακατασκευής της εισόδου των Σταυροφόρων προς την πόλη του λιμανιού, όπως αναφέρει σε ανακοίνωση της η Αρχαιολογική Υπηρεσία του Ισραήλ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο συντήρησης και ανακατασκευής που πραγματοποιήθηκε ποτέ στο Ισραήλ με προϋπολογισμό που ξεπερνάει τα 28.500.000 δολάρια.
Μέρος της επιγραφής έχει καταστραφεί λόγω της κατασκευής ενός βυζαντινού κτίσματος από πάνω του, όμως τώρα βρίσκεται υπό τη μελέτη του επιγραφολόγου Δρ. Leah Di Segni από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου. Ο Δρ. Peter Gendelman, διευθυντής της ανασκαφής από την Αρχή Ισραηλινών Αρχαιοτήτων, χαιρέτισε το εύρημα που βρέθηκε στο εθνικό αρχαιολογικό πάρκο της Καισάρειας, ως «εξαιρετικής σημασίας».
«Δυστυχώς, η επιγραφή έχει υποστεί μεγάλη ζημιά (από την κατασκευή από πάνω της)», ανέφερε ο Gendelman. Παρόλο που η ομάδα αρχαιολόγων περιμένει ακόμη την πραγματογνωμοσύνη του Δρα Di Segni για την αποκρυπτογράφηση του αρχαίου ελληνικού κειμένου, ο Gendelman ανέφερε ότι υπάρχουν αρκετά ορατά γράμματα και απ’ ό,τι φαίνεται είναι μία πολύ μεγάλη και σύνθετη επιγραφή. Από την πλευρά του, ο δρ. Di Segni δήλωσε: «Είναι πολύ δύσκολο να διαβάσουμε την επιγραφή εξαιτίας του γεγονότος ότι πολλά από τα γράμματα λείπουν και αρκετά από αυτά που υπάρχουν δεν είναι ευδιάκριτα».
Ταυτόχρονα με την ελληνική επιγραφή, ανακαλύφθηκε και ένα σπάνιο πολύχρωμο ψηφιδωτό, το οποίο χρονολογείται από τον 2ο ή 3ο αιώνα. Είναι ένα από τα λίγα σωζόμενα δείγματα ψηφιδωτών από τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στο Ισραήλ και η χειροτεχνία του συγκρίνεται από τους αρχαιολόγους με την τεχνική που συναντάται στην Αντιόχεια. Το ψηφιδωτό χρονολογείται από την εποχή που η περιοχή αποτελούσε το διοικητικό κέντρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην επαρχία της Ιουδαίας.
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην πολυεπίπεδη παράκτια πόλη, οι αρχαιολόγοι έχουν φέρει στο φως αρκετά στοιχεία από τις περιόδους της Ηρωδιανής Δυναστείας και των Σταυροφόρων. «Αυτή η περίοδος δεν συναντάται συχνά στο Ισραήλ» ανέφερε ο Gendelman στους The Times of Israel .
Κατά τη διάρκεια των εργασιών για την επέκταση του Εθνικού Πάρκου της Καισάρειας, το ψηφιδωτό ανακαλύφθηκε κάτω από ένα πολυτελές εμπορικό κτίσμα της βυζαντινής περιόδου. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους Δρ. Peter Gendelman και Δρ. Uzi Ad, διευθυντές της ανασκαφής, το ψηφιδωτό προηγήθηκε του εμπορικού κτίσματος κατά περίπου 300 χρόνια και υπήρξε κάποτε τμήμα ενός ακόμη παλαιότερου κτηρίου, το οποίο χρονολογείται περίπου 1.800 χρόνια πριν.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το ψηφιδωτό έχει μέγεθος 3,5 x 8 μέτρα και είναι σπάνιας υψηλής ποιότητας. Στο ακάλυπτο τμήμα του απεικονίζονται τρεις φιγούρες, καθώς και πολύχρωμα γεωμετρικά μοτίβα, τα οποία σχηματίστηκαν με τη χρήση μικρών ψηφίδων, πυκνά τοποθετημένων σε περίπου 12.000 πέτρες ανά τετραγωνικό μέτρο.
