Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
[email protected]
Σημαντικό διαπιστώνεται το «πολυεθνικό» αποτύπωμα στον χώρο του φαρμάκου σε σχέση με τη συνολική δραστηριότητα των ξένων εταιρειών στην ελληνική αγορά. Ειδικότερα, 1 στα 10 ευρώ που τζιράρουν οι θυγατρικές πολυεθνικών στην ελληνική αγορά αφορά τον φαρμακευτικό κλάδο, με τις ξένες φαρμακευτικές να εκτιμάται ότι έχουν συνολικές πωλήσεις της τάξης των 3,2 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή όμως το μέλλον προοιωνίζεται πτωτικό, λόγω των προσκομμάτων που θεσμοθετούνται για την είσοδο νέων φαρμάκων στην ελληνική αγορά και τα οποία αποτελούν μοχλό ανάπτυξης και ενίσχυσης των πωλήσεων φαρμακευτικών εταιρειών.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που ανακοίνωσε για πρώτη φορά η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) για τη «Διάρθρωση των Συνδεόμενων Επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Ελλάδα και ελέγχονται από κάποιο αλλοδαπό μέτοχο», για το έτος 2015 δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα 2.437 επιχειρήσεις στους τομείς της βιομηχανίας, των κατασκευών, του εμπορίου και των υπηρεσιών (εκτός των προσωπικών) στις οποίες συμμετέχουν με πάνω από 50% στο μετοχικό τους κεφάλαιο εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα από το εξωτερικό. Ο δε συνολικός κύκλος εργασιών των αλλοδαπών επιχειρήσεων ανήλθε στα 31,7 δισ. ευρώ.
Με βάση τώρα τα στοιχεία που αντλήσαμε από τους δημοσιευμένους ισολογισμούς για το 2015, από 48 φαρμακευτικές εταιρείες οι οποίες έχουν ξένο βασικό μέτοχο, οι συνολικές πωλήσεις αυτών προσέγγισαν τα περίπου 3,4 δισ. ευρώ, ήτοι το 10,72% των συνολικών. Βέβαια, ο κύκλος εργασιών για το 2016 με βάση τα στοιχεία από τις 31 εταιρείες που έχουν δημοσιεύσει μεγέθη και αντιπροσωπεύουν όμως το 80% του «πολυεθνικού» φαρμακευτικού κλάδου, δείχνουν κάμψη της τάξης του 5,5%, στα περίπου 3,2 δισ. ευρώ.
Έτσι, κατά μέσο όρο και με βάση τα στοιχεία του 2016 και του 2015, εκτιμάται ότι το φάρμακο αποτελεί τουλάχιστον το 10% του συνόλου των πολυεθνικών πωλήσεων στη χώρα μας.
Επίσης, κατά το έτος 2015, ο αριθμός των απασχολούμενων ατόμων στις επιχειρήσεις με ξένους μετόχους συνολικά ήταν 123,7 χιλιάδες άτομα, σημειώνει η ΕΛΣΤΑΤ, με τις φαρμακευτικές να υπολογίζεται ότι απασχολούν περίπου το 8-9%, με βάση τις σχετικές εκτιμήσεις από τον κλάδο.
Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ παρατηρείται ότι οι αλλοδαπές συνδεόμενες επιχειρήσεις, κατά το έτος 2015, αντιστοιχούν στο μόλις 0,3% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων, όμως την ίδια στιγμή καλύπτουν το 13,4% του συνολικού κύκλου εργασιών που εκτιμάται για το σύνολο των 789.975 εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στα 236.153.381.000 ευρώ.
Επίσης, από τις 2.437 αλλοδαπές συνδεόμενες επιχειρήσεις, το 2015, ο τομέας που παρουσίασε το μεγαλύτερο πλήθος επιχειρήσεων ήταν το εμπόριο με 837 επιχειρήσεις, ήτοι 34,3% του συνόλου. Στον κλάδο διαχείρισης ακίνητης περιουσίας δραστηριοποιήθηκαν 313 επιχειρήσεις, ήτοι 12,8%, και στον κλάδο των επαγγελματικών επιστημονικών και τεχνικών δραστηριοτήτων δραστηριοποιήθηκαν 270 επιχειρήσεις, ήτοι 11,1%, ενώ 209 ήταν στον τομέα της μεταποίησης. Αναφορικά με τον συνολικό κύκλο εργασιών που κατέγραψαν οι αλλοδαπές συνδεόμενες επιχειρήσεις το 2015, ο τομέας του εμπορίου κατείχε το μεγαλύτερο μερίδιο με 18,2 δισ. ευρώ, ήτοι 57,3%. Ακολουθούν ο τομέας της μεταποίησης και ο τομέας της πληροφόρησης και επικοινωνίας, με 6,7 δισ. ευρώ (21,1%) και 2,3 δισ. ευρώ (7,3%), αντίστοιχα.
Εδώ αξίζει λοιπόν να σημειώσουμε ότι κυρίως οι εταιρείες στον χώρο του φαρμάκου που ελέγχονται από ξένους μετόχους είναι εμπορικές. Στο σύνολο των 48 εταιρειών που αναφέραμε προηγουμένως περιλαμβάνονται βέβαια και οι παραγωγικές εταιρείες Boehringer, Specifar και Parmathen που έχουν ξένους βασικούς μετόχους. Αν αφαιρέσουμε τις σχετικές πωλήσεις από το δείγμα αυτό, τότε διαπιστώνουμε ότι ο τζίρος των εμπορικών εταιρειών είναι της τάξης των 2,9 δισ. ευρώ, ή το 16% των συνολικών πωλήσεων που πραγματοποιούν ξένες εμπορικές θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών το 2015.
Αναφορικά με τον αριθμό των απασχολουμένων, ο τομέας του εμπορίου κατείχε την πρώτη θέση με 52.865 απασχολούμενους, ήτοι 42,7% επί του συνόλου των απασχολουμένων στις αλλοδαπές συνδεόμενες επιχειρήσεις, και ακολουθεί ο τομέας της μεταποίησης με 24.276 άτομα, ήτοι 19,6%. Βλέπουμε ότι στον τομέα των εμποροβιομηχανικών εταιρειών οι εργαζόμενοι στον κλάδο του φαρμάκου αποτελούν το περίπου 12% του συνόλου των εργαζομένων.
Αντιδράσεις στο πολυνομοσχέδιο
Από τα παραπάνω διαπιστώνεται η δυναμική του κλάδου εισαγωγής φαρμάκων στην ελληνική αγορά, κάτι που σύμφωνα με στελέχη του εκτιμάται ότι θα πληγεί έντονα από τις νέες διατάξεις για την επικείμενη φαρμακευτική πολιτική, σε συνδυασμό βέβαια και με τα κλιμακούμενα rebate και clawback που ήδη επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις.
Το πολυνομοσχέδιο, που πλέον αποτελεί νόμο του κράτους, έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των εκπροσώπων της φαρμακευτικής βιομηχανίας, με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) να ζητά συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου και την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) να εκθέτει εγγράφως τις παρατηρήσεις της με επιστολή της προς την ηγεσία του υπουργείου.
Ο τρόπος αξιολόγησης των καινοτόμων φαρμάκων και η ένταξή τους στη Θετική Λίστα προκειμένου να αποζημιώνονται αποτελεί το σημαντικότερο «αγκάθι». Ο νόμος (πολυνομοσχέδιο) προβλέπει ως προϋπόθεση για την αποζημίωση κάθε φαρμάκου να κυκλοφορεί σε 9 κράτη, να αποζημιώνεται στα δύο τρίτα αυτών και στα μισά κράτη που αποζημιώνεται να λειτουργεί μηχανισμός αξιολόγησης τεχνολογίας υγείας.
Για το θέμα, ο ΣΦΕΕ ζήτησε η προϋπόθεση των 9 κρατών να εξετάζεται στο τελευταίο στάδιο της διαδικασίας, προκειμένου να κερδίζεται χρόνος προς όφελος των ασθενών, όμως κάτι τέτοιο δεν υιοθετήθηκε, ενώ δεν ορίστηκε και συνάντηση ώστε να εκτεθούν οι απόψεις του κλάδου.
