Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Τη δρομολόγηση πολιτικής φάσης τριών σταδίων για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στην τεχνητή νοημοσύνη (Τ.Ν.), μέσω κατευθυντήριων γραμμών δεοντολογίας, ανακοίνωσε η Κομισιόν, η οποία κάλεσε παράλληλα τον βιομηχανικό κλάδο, τα ερευνητικά ιδρύματα και τις δημόσιες αρχές να συνεργαστούν και να συμπληρώσουν το εγχείρημα.
Το σχέδιο που παρουσίασε η Επιτροπή είναι προϊόν εργασίας ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, η οποία συστάθηκε τον Ιούνιο του 2018, εντάσσεται στο πλαίσιο της κοινοτικής στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία αποσκοπεί στην αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων ώστε να ανέλθουν σε τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ ετησίως κατά την επόμενη δεκαετία, στη διάθεση περισσότερων δεδομένων, στην προώθηση ταλέντων και στη διασφάλιση εμπιστοσύνης.
Η Τ.Ν. μπορεί να ωφελήσει ευρύ φάσμα τομέων, όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η κατανάλωση ενέργειας, η ασφάλεια των αυτοκινήτων, η γεωργία, η κλιματική αλλαγή και η διαχείριση των χρηματοοικονομικών κινδύνων. Μπορεί επίσης να συμβάλει στον εντοπισμό περιπτώσεων απάτης και απειλών για την κυβερνοασφάλεια και βοηθά τις αρχές επιβολής του νόμου να καταπολεμούν αποτελεσματικότερα την εγκληματικότητα. Ωστόσο, από την άλλη, η Τ.Ν. συνεπάγεται επίσης νέες προκλήσεις για το μέλλον της εργασίας και εγείρει νομικά και δεοντολογικά ζητήματα.
Τα βήματα
Η Επιτροπή ακολουθεί μια προσέγγιση τριών σταδίων: καθορισμός των βασικών απαιτήσεων για αξιόπιστη Τ.Ν., δρομολόγηση πιλοτικής φάσης μεγάλης κλίμακας με σκοπό την αναπληροφόρηση από τα ενδιαφερόμενα μέρη και προσπάθεια οικοδόμησης διεθνούς συναίνεσης για ανθρωποκεντρική Τ.Ν.
Αναφορικά με το πρώτο στάδιο, όπως τονίζει, η αξιόπιστη Τ.Ν. θα πρέπει να τηρεί όλες τις εφαρμοστέες νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις, καθώς και τις εξής απαιτήσεις:
- Ανθρώπινη παρέμβαση και εποπτεία: Τα συστήματα Τ.Ν. θα πρέπει να διευκολύνουν την προαγωγή ισότιμων κοινωνιών, υποστηρίζοντας την ανθρώπινη παρέμβαση και τα θεμελιώδη δικαιώματα και να μη μειώνουν, περιορίζουν ή παραπλανούν την ανθρώπινη αυτονομία.
- Στιβαρότητα και ασφάλεια: Για την επίτευξη αξιόπιστης Τ.Ν. απαιτούνται αλγόριθμοι επαρκώς ασφαλείς, αξιόπιστοι και στιβαροί ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν σφάλματα ή ασυνέπειες σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής των συστημάτων Τ.Ν.
- Ιδιωτικότητα και διακυβέρνηση των δεδομένων: Οι πολίτες θα πρέπει να έχουν απόλυτο έλεγχο των προσωπικών τους δεδομένων, ενώ τα δεδομένα που τους αφορούν δεν θα χρησιμοποιούνται για να τους βλάψουν ή για να εισαγάγουν διακρίσεις εις βάρος τους.
- Διαφάνεια: Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητα των συστημάτων Τ.Ν.
- Διαφορετικότητα, απαγόρευση των διακρίσεων και δικαιοσύνη: Τα συστήματα Τ.Ν. θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλο το φάσμα των ανθρώπινων ικανοτήτων, δεξιοτήτων και αναγκών και να διασφαλίζουν την προσβασιμότητα.
- Κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία: Τα συστήματα Τ.Ν. θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση των θετικών κοινωνικών αλλαγών και την ενίσχυση της βιωσιμότητας και της οικολογικής ευθύνης.
- Λογοδοσία: Θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί μέσω των οποίων θα διασφαλίζεται η υπευθυνότητα και η λογοδοσία για τα συστήματα Τ.Ν. και τα αποτελέσματά τους.
Τους επόμενους μήνες, μέσα στο καλοκαίρι, η Κομισιόν θα δρομολογήσει μια πιλοτική φάση με τη συμμετοχή ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων μερών. Ήδη σήμερα, εταιρείες, δημόσιες διοικήσεις και οργανώσεις μπορούν να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή συμμαχία για την Τ.Ν., ώστε να λάβουν κοινοποίηση όταν ξεκινήσει η πιλοτική φάση. Επιπλέον, τα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για την Τ.Ν. θα συμβάλουν στην παρουσίαση και την επεξήγηση των κατευθυντήριων γραμμών σε σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη στα κράτη-μέλη.
Ανθρωποκεντρική
Σχετικά με το τρίτο στάδιο, της οικοδόμησης διεθνούς συναίνεσης για ανθρωποκεντρική Τ.Ν., η Επιτροπή επιθυμεί να προωθήσει αυτήν την προσέγγιση διότι, όπως αναφέρει, οι τεχνολογίες, τα δεδομένα και οι αλγόριθμοι δεν γνωρίζουν σύνορα. Για τον σκοπό αυτό θα ενισχύσει τη συνεργασία με εταίρους που συμμερίζονται τις ίδιες αρχές, όπως η Ιαπωνία, ο Καναδάς ή η Σιγκαπούρη, και θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στις διεθνείς συζητήσεις και πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των ομάδων G7 και G20. Στην πιλοτική φάση θα συμμετάσχουν επίσης εταιρείες από άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.
Μετά την πιλοτική φάση, στις αρχές του 2020, η ομάδα εμπειρογνωμόνων για την Τ.Ν. θα επανεξετάσει τους καταλόγους αξιολόγησης για τις βασικές απαιτήσεις, με βάση τις παρατηρήσεις που ελήφθησαν. Με βάση αυτήν την επανεξέταση, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα και θα προτείνει τυχόν επόμενα βήματα.
Το χρονοδιάγραμμα
Έως το φθινόπωρο του 2019 η Επιτροπή, για να διασφαλιστεί η δεοντολογική ανάπτυξη της Τ.Ν.: 1) θα δρομολογήσει ένα σύνολο δικτύων ερευνητικών κέντρων αριστείας στον τομέα της Τ.Ν., 2) θα εγκαινιάσει τη δημιουργία δικτύων κόμβων ψηφιακής καινοτομίας και 3) σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη θα ξεκινήσει συζητήσεις για την ανάπτυξη και την εφαρμογή μοντέλου για την ανταλλαγή δεδομένων και τη βέλτιστη χρήση κοινών χώρων δεδομένων.
Δεοντολογία
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο για την ψηφιακή ενιαία αγορά, Άντρους Άνσιπ, η δεοντολογική διάσταση της Τ.Ν. δεν είναι πολυτέλεια ή κάτι πρόσθετο και μόνο με την εμπιστοσύνη μπορεί η κοινωνία μας να επωφεληθεί πλήρως από την τεχνολογία. «Η δεοντολογική Τ.Ν. αποτελεί πρόταση επωφελή για όλους, η οποία μπορεί να αποτελέσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Ευρώπη, επειδή θα της επιτρέψει να αποκτήσει ηγετική θέση για μια ανθρωποκεντρική Τ.Ν. την οποία θα μπορούν να εμπιστεύονται οι πολίτες» κατέληξε.
Τριπλάσιες επενδύσεις
Η ΤΝ θα επιφέρει μία επαναστατική αλλαγή σε διάφορους τομείς και κλάδους, από τις βιομηχανικές γραμμές παραγωγής έως το λιανεμπόριο. Προκειμένου να χρησιμοποιηθούν αυτές οι πανίσχυρες τεχνολογίες, οι εταιρείες θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων να επενδύσουν μεγάλα ποσά. Πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη «ανέβει στο τρένο» της μεγάλης αλλαγής, με τις επενδύσεις για την ΤΝ συνεπακόλουθα να έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια. Η Forrester Research εκτιμά ότι η αξία των συστημάτων που χρησιμοποιούν ΤΝ ή Προηγμένες Τεχνολογίες Υπολογιστών θα ανέλθουν συνολικά στο 1,2 τρισ. δολ. μέχρι το 2020, ενώ ταυτόχρονα οι επενδύσεις αναμένεται να εκτοξευθούν στο τριπλάσιο ποσό. Κατά το επόμενο έτος οι έμποροι λιανικής αναμένεται να αυξήσουν τους προϋπολογισμούς για την ΤΝ 7%. Σε μια αγορά που έχει τεράστιες προοπτικές για την εφαρμογή της ΤΝ, το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων θα αφορά τα συστήματα για τον εξορθολογισμό της αποθήκευσης των προϊόντων και της ολοκλήρωσης της παραγγελίας.
Tα προϊόντα θα ταξινομούνται, θα αποθηκεύονται, θα επιλέγονται και θα συσκευάζονται για παραγγελία χωρίς ανθρώπινο παράγοντα. Σε αυτήν τη νέα εποχή υπάρχει κάποιος που προηγείται; Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ernst & Young μεταξύ 126 επαγγελματιών στον τομέα της ΤΝ, το 40% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να προηγούνται στον άτυπο αγώνα για την υιοθέτηση της ΤΝ, με την Κίνα να ακολουθεί (32%).
