Του Κώστα Δεληγιάννη
Το πιο πολυπληθές πλανητικό σύστημα, μετά το ηλιακό στο οποίο ανήκει η Γη, βρήκαν επιστήμονες. Όπως ανακοίνωσαν την Τετάρτη σε συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον, στα γραφεία της NASA, εντόπισαν επτά γήινους εξωπλανήτες που περιφέρονται γύρω από τον ίδιο αστέρα, σε απόσταση 40 ετών φωτός από τη Γη.
Η ανακάλυψη είναι σπάνια επειδή όλα τα ουράνια σώματα όχι μόνο έχουν παρόμοιο μέγεθος με τη Γη, αλλά θα μπορούσαν να διαθέτουν νερό σε υγρή μορφή – ένα συστατικό απαραίτητο για την ανάπτυξη ζωής. Προϋπόθεση για την ύπαρξη νερού είναι οι ευνοϊκές ατμοσφαιρικές συνθήκες, με τις περισσότερες πιθανότητες γι’ αυτό να συγκεντρώνουν οι τρεις από τους εξωπλανήτες.
«Πρόκειται για την πρώτη φορά που βρέθηκαν στον ίδιο αστέρα τόσο πολλοί πλανήτες με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά», σημείωσε στη συνέντευξη Τύπου ο Μικαέλ Γκιγιόν, επικεφαλής της ομάδας και αστρονόμος στο πανεπιστήμιο της Λιέγης στο Βέλγιο.
Οι εξωπλανήτες κινούνται γύρω από τον TRAPPIST-1, έναν αστέρα-νάνο σχετικά χαμηλής θερμοκρασίας. Με βάση τις εκτιμήσεις για τις μάζες τους, πρόκειται για βραχώδεις πλανήτες, και όχι για αέριους γίγαντες όπως ο Δίας. Μάλιστα, τρία σώματα (τα TRAPPIST-1e, f και g) μπορεί να διαθέτουν ακόμη και ωκεανούς στην επιφάνειά τους, καθώς οι τροχιές τους περιλαμβάνονται στη λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη.
Οι επιστήμονες θεωρούν ειδικότερα πως ο TRAPPIST-1f είναι ο καλύτερος «υποψήφιος» για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Κι αυτό γιατί, παρόλο που έχει ελαφρώς μικρότερη θερμοκρασία από τη Γη, φαίνεται πως οι ατμοσφαιρικές του συνθήκες είναι αρκετά ευνοϊκές, με την παρουσία αρκετά μεγάλης ποσότητας αερίων του θερμοκηπίου.
Ενδείξεις για την ύπαρξη τριών εξωπλανητών είχαν ανακοινωθεί τον περασμένο Μάιο, από τους ίδιους επιστήμονες. Στο διάστημα που μεσολάβησε, η ομάδα επιβεβαίωσε την ύπαρξη των δύο σωμάτων, εντοπίζοντας άλλους πέντε εξωπλανήτες γύρω από τον TRAPPIST-1.
«Νομίζω πως κάναμε ένα κρίσιμο βήμα για να απαντήσουμε στο ερώτημα αν υπάρχει ζωή “εκεί έξω”», τόνισε o Αμάουρι Τράιοντ, αστρονόμος από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και μέλος της ομάδας. «Δεν νομίζω πως ποτέ στο παρελθόν είχαμε ανακαλύψει τόσο κατάλληλους πλανήτες για να μελετήσουμε».
«Η ανακάλυψη ίσως αποδειχθεί σημαντικό κομμάτι για να συμπληρωθεί το παζλ εντοπισμού κατοικήσιμων περιβάλλοντων, τα οποία δηλαδή είναι ευνοϊκά στην ανάπτυξη ζωής», επισήμανε ο Τόμα Ζερμπούκεν, αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος Διαστημικών Αποστολών της NASA.
«Η απάντηση στο ερώτημα αν είμαστε μόνοι στο σύμπαν αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για την επιστήμη. Έτσι, εντοπίζοντας τόσο πολλούς πλανήτες με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, για πρώτη φορά στην κατοικήσιμη ζώνη, αποτελεί ένα εντυπωσιακό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».
Για την ανακάλυψη, οι επιστήμονες επιστράτευσαν σε πρώτη φάση το τηλεσκόπιο TRAPPIST (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope) στη Χιλή. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας άλλα επίγεια όργανα και το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer, υπολόγιζαν τις αποστάσεις των εξωπλανητών από τον αστέρα τους και τη μάζα τους.
Ο TRAPPIST-1 έχει περίπου 50% μικρότερη θερμοκρασία από τον Ήλιο και το 1/10 της μάζας του. Είναι αμυδρός, με κόκκινο χρώμα και λίγο μεγαλύτερος από τον πλανήτη Δία. Υπάρχουν πολλοί ανάλογοι αστέρες-νάνοι στον γαλαξία μας.
Οι εξωπλανήτες βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, αλλά και από τον αστέρα. Έτσι, παρόλο που το φως που φθάνει στην επιφάνειά τους από τον TRAPPIST-1 είναι 200 πιο ασθενές από το ηλιακό φως που καταλήγει στη Γη, λόγω της εγγύτητάς τους με τον αστέρα-νάνο, οι θερμοκρασίες τους είναι αρκετά ήπιες.
Μέσα στην επομένη δεκαετία, στόχος των ερευνητών είναι να προσδιορίσουν τη σύσταση της ατμόσφαιρας κάθε εξωπλανήτη. Επίσης, θέλουν να ελέγξουν κατά πόσο υπάρχει νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά τους, αναζητώντας παράλληλα ενδείξεις για την ύπαρξη ζωής.
