Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Από τις 17 Σεπτεμβρίου το δεξαμενόπλοιο Hapiness 1, που μεταφέρει πετρέλαιο από το Ιράν, είναι «εξαφανισμένο». Έχει κλείσει το σύστημα που επιτρέπει τον εντοπισμό του από τα δίκτυα εμπορίου. Όπως διαβάζουμε στους «Financial Times», είναι μάλλον ένα απ’ τα τουλάχιστον επτά τάνκερ- φαντάσματα, που περνούν τα Στενά του Ορμούζ, χωρίς να γνωρίζει κανείς επισήμως το δρομολόγιό τους, για να μεταφέρουν ιρανικό αργό, παρακάμπτοντας τις αμερικανικές κυρώσεις. Αυτές θα ενεργοποιηθούν επισήμως τον Νοέμβριο, αλλά καθώς χώρες και επιχειρήσεις σπεύδουν σε «δηλώσεις συμμόρφωσης» προς την Ουάσιγκτον, τα… φαντάσματα έχουν πιάσει από τώρα δουλειά.
Δεν ξέρουμε πόσο αποτελεσματική θα αποδειχτεί αυτή η στρατηγική. Σίγουρα ωστόσο στόχος των ΗΠΑ είναι να μετατρέψουν το τρίτο ισχυρότερο μέλος του ΟΠΕΚ σε οικονομία-φάντασμα.
H Τεχεράνη, έχοντας μάθει από τα παθήματα του παρελθόντος, έχει φροντίσει να περιορίσει την εξάρτηση των κρατικών εσόδων από το πετρέλαιο στο 30%. Το ποσοστό είναι χαμηλότερο από εκείνο που συναντάμε σε χώρες του Κόλπου, αλλά και πάλι αρκετά υψηλό, ώστε το εμπάργκο στις εξαγωγές του μαύρου χρυσού να βυθίζει απότομα τις προοπτικές της οικονομίας. Την κατάσταση, βέβαια, επιδεινώνει η μαζική έξοδος γερμανικών, γαλλικών και άλλων ξένων επιχειρήσεων, που είχαν σπεύσει να κλείσουν μεγάλα deals στη χώρα μετά την πολυμερή συμφωνία για τα πυρηνικά του 2015 και τώρα αναγκάζονται να διαλέξουν – αυτά ή τις όποιες συναλλαγές τους με τις ΗΠΑ.
Από τότε που ανακοινώθηκαν οι κυρώσεις το εθνικό νόμισμα ριάλ βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση στη μαύρη αγορά. Ιδιώτες και εταιρείες έτρεξαν να ανταλλάξουν τα χρήματά τους με δολάρια, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να επιβάλει capital controls. Η ραγδαία υποτίμηση φουσκώνει τον πληθωρισμό και μαζί με αυτόν τη λαϊκή δυσαρέσκεια και την κοινωνική αναταραχή. Εδώ και λίγο καιρό βλέπουμε τις πρώτες διαδηλώσεις -σποραδικές μέχρι στιγμής- κατά της κυβέρνησης στους δρόμους μεγάλων πόλεων.
«Η ιρανική οικονομία βουλιάζει» είπε η πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Νίκι Χέιλι, αλλά περιορίστηκε εκεί. Ο προσωπικός δικηγόρος του Αμερικανού προέδρου και πρώην δήμαρχος Νέας Υόρκης Ρούντι Τζουλιάνι ήταν πιο αποκαλυπτικός των αμερικανικών προσδοκιών.
Βλέπει κοινωνική αναταραχή, «επιτυχή επανάσταση» και τελικά ανατροπή καθεστώτος. Οι απόψεις του είναι προσωπικές, λέει ο Λευκός Οίκος και προσθέτει ότι στόχος είναι μία νέα, καλύτερη συμφωνία για τα πυρηνικά. Όσο όμως ο διάλογος ανάμεσα στις δύο χώρες δεν αρχίζει, τόσο το σενάριο Τζουλιάνι θα στοιχειώνει σαν φάντασμα το όποιο σχέδιο λύσης.
