Από την έντυπη έκδοση
Του Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου
[email protected]
Η επιστημονική έρευνα έχει καταδείξει ότι οι θεωρίες συνωμοσίας ανθούν σε περιόδους κρίσεων, μεγάλων αλλαγών και πανδημιών. Ως εκ τούτου θα πρέπει να μας λυπεί -αλλά όχι και να μας εντυπωσιάζει- το γεγονός ότι πολυάριθμοι άνθρωποι ανά τον κόσμο πιστεύουν σήμερα ότι η πανδημία εξαπλώνεται μέσω κεραιών 5G και ότι ο Covid-19 δημιουργήθηκε σε κάποιο κρυφό εργαστήριο.
Σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, όμως, η συζήτηση σχετικά με τον κίνδυνο εξάπλωσης των συνωμοσιολογικών αφηγήσεων αναπτύχθηκε κυρίως κατά την πρώτη φάση του κορονοϊού όταν ο πλανήτης ήρθε αντιμέτωπος με το άγνωστο. Στην Ελλάδα, αντίθετα, φαίνεται να φουντώνει τεχνητά στη δεύτερη φάση. Την ώρα, δηλαδή, που η επιστημονική κοινότητα αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για την πανδημία και τον τρόπο αντιμετώπισής της. Παρατηρούμε έτσι ότι ο δημόσιος διάλογος, αντί να επικεντρώνεται στην επιτακτική ανάγκη για τη βελτίωση των προωθούμενων πολιτικών, δείχνει να συρρικνώνεται σε έναν ηθικό πανικό όπου τα πάντα στηλιτεύονται ως «θεωρίες συνωμοσίας».
Πριν από λίγες ημέρες αρμόδιο κυβερνητικό στέλεχος υποστήριξε -παρά τα συντριπτικά στοιχεία που συνηγορούν περί του αντιθέτου- ότι ο εξωτερικός τουρισμός δεν ευθύνεται για την έξαρση της πανδημίας. Όσοι αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό κατηγορήθηκαν ως «ψεκασμένοι». Λίγες ώρες αργότερα ο ίδιος ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε, ως όφειλε, στο CNN ότι το άνοιγμα του τουρισμού αύξησε τα κρούσματα. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με το αίτημα για διανομή δωρεάν μάσκας στα σχολεία.
Όσοι το υποστήριξαν λοιδορήθηκαν ως επικίνδυνοι λαϊκιστές που υπονομεύουν την υποχρεωτική χρήση της μάσκας. Χθες ο πρωθυπουργός, πράττοντας σοφά, ανακοίνωσε ότι το κράτος θα χορηγήσει δωρεάν μάσκες. Ο μεγάλος εχθρός των απανταχού συνωμοσιολογιών είναι η επιστημονική αλήθεια, η διαφάνεια των κρατικών χειρισμών και ο πολιτικός διάλογος που εξοστρακίζει τις παράλογες θεωρίες. Αντίθετα, το να ταυτίζει κανείς την (έστω και υπερβολική) δημοκρατική κριτική με τη συνωμοσιολογία δεν απονομιμοποιεί απλώς την πρώτη, αλλά ξεπλένει και τη δεύτερη. Έκαστος εφ’ ω ετάχθη.
