Από την έντυπη έκδοση
Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Ωραία λοιπόν: Προτού καλά καλά ξεκινήσει η τρίτη αξιολόγηση του Μνημονίου-3, για την οποία ως ηχώ της διαβόητης δεύτερης (που τόσο μας ταλαιπώρησε πριν κλείσει και αφήσει διάφορες θετικές εντυπώσεις και μια δοκιμαστική «έξοδο στις αγορές») εκείνο που έχει μείνει πίσω είναι ότι περιλαμβάνει… 113 προαπαιτούμενα, με 95 να «αναμένονται» έως τέλος Δεκεμβρίου, έχουμε ανάμικτα σημάδια/mixed signals.
Πρώτα τα θετικά, μη γινόμαστε πρόωρα κριτικοί. Αποδεχόμενη ότι η κατάσταση στην Ελλάδα είναι «για πάρα πολλούς ανθρώπους πάρα πολύ δύσκολη», η καγκελάριος Μέρκελ -στην τελική ευθεία προς την κάλπη της 24ης Σεπτεμβρίου και μια βέβαιη τέταρτη θητεία της- εμφανίστηκε αισιόδοξη για την Ελλάδα και τις προοπτικές της. Εδώ, ακόμη και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, επίσης στη δική του προεκλογική τελική ευθεία (από την οποία κι αυτός θα βγει ασφαλώς νικητής, όχι όμως και σίγουρος να συνεχίσει στο ΥΠΟΙΚ, καθώς ο σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας θα απαιτήσει και θυσίες…) δείχνεται θετικός για την Ελλάδα – χωρίς βέβαια να αφίσταται από την άποψή του ότι «η χώρα δεν χρειάζεται μείωση του χρέους [που θα έστελνε λάθος μήνυμα στην Αθήνα «σε μια περίοδο που και η οικονομία πηγαίνει καλύτερα και ανακάμπτει»] αλλά να εξακολουθήσει να εργάζεται για την ανταγωνιστικότητά της». Απ’ αυτά τα διαρθρωτικά με στόχο την ανταγωνιστικότητα, η τρίτη αξιολόγηση βρίθει…
Πάμε τώρα λίγο προς τα δύσκολα: Ενώ η έναρξη των διαδικασιών της τρίτης αξιολόγησης -με όσα κουβαλάει μαζί της στα εργασιακά, στα συνδικαλιστικά, στα ενεργειακά και σχετικά με τη λειτουργία του δημόσιου τομέα- δεν έχει δρομολογηθεί ακόμη επισήμως, άρχισε να κυκλοφορεί μια βουή ότι το υπό κατάθεση «νομοσχέδιο Αχτσιόγλου» δημιουργεί ερωτηματικά στην τρόικα. Πώς αυτό; Τόσο οι ουσιαστικές του πρόνοιες για αντιμετώπιση της αδήλωτης (κυρίως δε της «υποδηλωμένης») εργασίας και εκείνες για τις καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών, όσο και η ομοβροντία υποχρεώσεων ηλεκτρονικής αναγγελίας των όρων εργασίας, των υπερωριών αλλά και των οικειοθελών αποχωρήσεων -στοιχεία που, σημειωτέον, συνάντησαν ευμενή αποδοχή από τους κοινωνικούς εταίρους, εν γένει- θεωρούνται (ή διακινείται ότι θεωρούνται) στοιχεία αντίθετα προς την επιδιωκόμενη χαλάρωση των ρυθμίσεων στην αγορά εργασίας. Εδώ χρειάζεται προσοχή. Η νομοθέτηση μέτρων για ένα ανθρώπινο πρόσωπο στην αγορά εργασίας -πιο αριστερή διατύπωση: στον κόσμο της εργασίας- και μάλιστα μετά τον σάλο που είχε προηγηθεί με τη νομοθετική απόκρουση της φρεσκαρισμένης νομολογίας του Αρείου Πάγου για τη «μονομερή βλαπτική μεταβολή» σε περίπτωση «αξιόλογης καθυστέρησης» στην καταβολή δεδουλευμένων, δεν πρέπει να εκληφθεί απλώς ως μια κίνηση προετοιμασίας για την άνοδο του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Είναι μια προσπάθεια να ξαναστηθεί όρθιος ο κόσμος της εργασίας, που όχι τόσο/όχι μόνο με θεσμικές παρεμβάσεις απορρύθμισης όσο με τη βίαια προσαρμογή των όρων εργασίας με την ανεργία του 25% (που τώρα θα θεωρηθεί κατάκτηση να μείνει στο 21,5% ή να πάει κάτω από το 20% το 2018…) έχει κυριολεκτικά γονατίσει. Θέλει λοιπόν μεγάλη προσοχή αυτό το μέτωπο! Και η σχετική διακίνηση πληροφοριών. Όμως, αν η τρόικα όντως έτσι ετοιμάζεται να προϋπαντήσει την τρίτη αξιολόγηση, δεν θα είναι εύκολος ούτε αυτός ο πλους.
Πάμε όμως σε μια τρίτη διάσταση: Ο πάντα προσεκτικός αλλά και ουσιώδης πρόεδρος του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, Παναγιώτης Λιαργκόβας, καταθέτοντας την άποψη ότι η τρίτη αξιολόγηση καλό θα ήταν να τρέξει πολύ γρήγορα -το περί διάρκειας ενός μηνός ας το κρατήσουμε ως ευσεβή πόθο- συνέδεσε αυτό το ορόσημο με την επιδιωκόμενη νέα, προ του τέλους του έτους, προσπάθεια εξόδου στις αγορές. Και επισήμανε ότι θα χρειαστούν άλλες δύο τουλάχιστον έξοδοι (θα λέγαμε: προς τρεις, και τούτο όχι μόνο για να υπάρξει χρηματικό απόθεμα) πριν από τη λήξη του προγράμματος. Αλλιώς θα χρειαστεί να υπάρχει ενεργό δίχτυ ασφαλείας, με τη μορφή προληπτικής πιστωτικής γραμμής -ίσον νέο Μνημόνιο (πέραν του Μνημονίου-3,5 ή -3+ που έχει ήδη συνομολογηθεί με την προνομοθέτηση μέτρων για το 2019/20: δική μας η παρένθεση).
Αν είναι λοιπόν να προχωρήσει το πράγμα ομαλά, θα χρειαστεί προσγείωση και ρεαλισμός και από τις δύο πλευρές. Και την ελληνική. Και την τροϊκανή. Όπως μας παρατηρούσε, με την εμπειρία των δικών του/των ενεργειακών ο Γιώργος Σταθάκης, ο αριθμός και οι χρονικοί όροι των προαπαιτούμενων σημαίνουν ότι μόνον σοβαρή δέσμευση για δρομολόγηση μπορεί να ισχύσει για αρκετά απ’ αυτά – όχι πλήρης εφαρμογή. Όμως κάτι τέτοιο απαιτεί -πώς το λέμε;- εμπιστοσύνη.
