Από την έντυπη έκδοση
Του Nίκου Xατζηαργυρίου,
Πρόεδρος του ΔΕΔΔΗΕ
Ο Διαχειριστής των Δικτύων Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) έχει την αποκλειστική ευθύνη ανάπτυξης, συντήρησης και λειτουργίας των Δικτύων Διανομής, τα πάγια των οποίων ανήκουν σήμερα στη ΔΕΗ. Ο ΔΕΔΔΗΕ παίζει επίσης πρωτεύοντα ρόλο στη λιανική αγορά ενέργειας, αφού είναι υπεύθυνος για τις συνδέσεις των καταναλωτών και παραγωγών διεσπαρμένων μονάδων ΑΠΕ στο δίκτυο, για τις αλλαγές προμηθευτών στο σύνολο των καταναλωτών, για την καταμέτρηση της κατανάλωσης, τις αποκοπές λόγω χρέους, τον εντοπισμό των ρευματοκλοπών, τον ενεργειακό συμψηφισμό (net metering) κ.λπ.
Επιπλέον, είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη λειτουργία της αγοράς και την ανάπτυξη και ασφάλεια λειτουργίας των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Ως εκ του ρόλου του, η λειτουργία του επηρεάζει όλους τους Έλληνες πολίτες και έχει εξαιρετική σημασία από οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής σκοπιάς. Οργανωτικά ο ΔΕΔΔΗΕ είναι εταιρεία 100% θυγατρική της ΔΕΗ, αλλά εκ του ιδρυτικού του νόμου πρέπει να έχει οργανωτική και λειτουργική ανεξαρτησία. Αυτό είναι απαραίτητο για να μπορέσει να αντεπεξέλθει με επιτυχία στον ρόλο του ως ανεξάρτητου και αμερόληπτου διαχειριστή της λιανικής αγοράς ενέργειας έναντι όλων των προμηθευτών, συμπεριλαμβανομένης της μητρικής του εταιρείας.
Η αποστολή των δικτύων διανομής είναι η αδιάλειπτη παροχή ρεύματος στους πολίτες με τη μεγαλύτερη αξιοπιστία, το χαμηλότερο δυνατό κόστος και τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Όσον αφορά την οικονομική τους δραστηριότητα, σε αντίθεση με τις δραστηριότητες της παραγωγής και της εμπορίας, δεν αποβλέπει στο κέρδος, αλλά στην αποδοτικότητα κόστους. Η έννοια του κόστους δεν αφορά μόνο τη λειτουργία, αλλά και τη συντήρηση και την ανάπτυξη των δικτύων μαζί με τις αναγκαίες σχετικές επενδύσεις. Αφού τα δίκτυα διανομής είναι φυσικά μονοπώλια και ο κύριος σκοπός τους είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και όχι η μεγιστοποίηση του κέρδους, αποτελούν στρατηγικές υποδομές και θα πρέπει να βρίσκονται υπό δημόσιο έλεγχο.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται διεθνώς μια δραστική αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας στα πλαίσια της γενικότερης πορείας μετάβασης σε οικονομίες χαμηλού άνθρακα. Μέσα σε αυτό το νέο περιβάλλον, τα Δίκτυα Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελούν τον βασικό πυλώνα της ενεργειακής στρατηγικής για την αξιοποίηση του δυναμικού των ΑΠΕ, με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας και αποδοτικότητας. Έτσι και στη χώρα μας ο ΔΕΔΔΗΕ καλείται να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο και να οδηγήσει την επιτυχημένη μετεξέλιξη της ελληνικής αγοράς ενέργειας και την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών με χαμηλό κόστος και υψηλές περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι αυτός που έρχεται σε επαφή με όλους τους πολίτες της χώρας και προφανώς μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά την ενεργοποίηση και συμμετοχή τους στον στόχο της ενεργειακής μετάβασης. Είναι αυτός που θα κληθεί να διαχειρισθεί στο άμεσο μέλλον διεσπαρμένες μονάδες αποθήκευσης και να υποστηρίξει την αγορά της ηλεκτροκίνησης. Η διαχείριση ενός τόσο πολύπλοκου συστήματος απαιτεί τη μετατροπή του δικτύου στο λεγόμενο «έξυπνο δίκτυο» που χαρακτηρίζεται από ευρεία χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και την εκμετάλλευση και διαχείριση ενός τεράστιου όγκου δεδομένων που θα συλλέγονται μέσω έξυπνων μετρητών και πλήθους αισθητήρων εγκατεστημένων στο δίκτυο.
Από τη δημιουργία του και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, ο ΔΕΔΔΗΕ έχει καταβάλει τεράστιες προσπάθειες προς την κατεύθυνση εκσυγχρονισμού του και βρισκόταν μέχρι τον Νοέμβριο 2018 σε μια πορεία μετασχηματισμού του σε μια σύγχρονη εταιρεία διανομής μέσω στοχευμένων τεχνολογικών και οργανωτικών αλλαγών. Το στρατηγικό του σχέδιο (περιόδου 2016-2021) προβλέπει επενδύσεις ύψους 1,25 δισ. ευρώ και έχει στον πυρήνα του 12+1 στρατηγικά έργα που αφορούν στον εκσυγχρονισμό των δικτύων και των υποδομών και στην πλειονότητά τους έχουν προχωρήσει σημαντικά και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός των στόχων τους παρά τις τεράστιες δυσκολίες που προκαλούσε η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, το δυσλειτουργικό πλαίσιο λειτουργίας του και οι εξόχως προβληματικές σχέσεις του με τη μητρική εταιρεία. Επιπλέον, πριν από έναν χρόνο ο ΔΕΔΔΗΕ είχε προβεί σε σχέδια διοικητικής αναδιοργάνωσης ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία του, παρά τις διαπιστωμένες ελλείψεις του σε προσωπικό, όπως η αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του με κατάργηση πολλών μικρών μονάδων, συγχώνευση κεντρικών υπηρεσιών, επαναπροσδιορισμό αρμοδιοτήτων, αλλαγή διαδικασιών, εισαγωγή συστημάτων ποιότητας κ.λπ.
Συμπερασματικά, οι σκοποί λειτουργίας του ΔΕΔΔΗΕ, ως μιας μονοπωλιακής επιχείρησης που έχει ως τελικό σκοπό την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου, είναι ασύμβατοι με τους σκοπούς της ΔΕΗ, μιας επιχείρησης που είναι εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό και έχει ως κύρια επιδίωξη τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας της. Είναι ανορθολογικό π.χ. οι επενδύσεις στα δίκτυα να εξαρτώνται από τον γενικότερο σχεδιασμό της ΔΕΗ, η οποία έχει ενδεχομένως άλλες προτεραιότητες. Το σημερινό πλαίσιο λειτουργίας του ΔΕΔΔΗΕ έχει αποτελέσει τροχοπέδη στην πορεία εκσυγχρονισμού του, έχει φτάσει στα όριά του και θα πρέπει να αλλάξει. Η μεταφορά των παγίων των δικτύων στον ΔΕΔΔΗΕ αποτελεί ένα σημαντικό βήμα που θα του επιτρέψει να εκπληρώσει πολύ πιο αποδοτικά το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του, αφού θα μπορεί να προχωρήσει σε ανεξάρτητο δανεισμό, δεδομένης και της ελκυστικότητας των σχετικών επενδύσεων στην αγορά. Η μεταφορά των παγίων δεν σημαίνει απαραίτητα και την απόσχιση του ΔΕΔΔΗΕ από τη ΔΕΗ χωρίς ενοποίηση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων. Έτσι, η πολύ καλύτερη αξιοποίηση των παγίων των δικτύων θα είναι προς όφελος των οικονομικών αποτελεσμάτων και όλου του Ομίλου της ΔΕΗ. Η είσοδος του κατάλληλου στρατηγικού επενδυτή με μειοψηφικό ποσοστό, εάν αποφασισθεί, μπορεί να ενδυναμώσει σημαντικά την τεχνογνωσία του και να ενισχύσει την ανεξαρτησία του. Το προηγούμενο επιτυχημένο παράδειγμα εισόδου στρατηγικού επενδυτή στον ΑΔΜΗΕ αποτελεί ενδεχομένως ένα πρόσφορο μοντέλο, η εφαρμογή του οποίου θα πρέπει να μελετηθεί και για την περίπτωση του ΔΕΔΔΗΕ.
