Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Όσες ραγδαίες αλλαγές κι αν είχαμε στις αγορές τα τελευταία 300 χρόνια, κάποια πράγματα δεν αλλάζουν: η γοητεία του ρίσκου και των μεγάλων στοιχημάτων, το δέλεαρ του γρήγορου κέρδους, η αφελής προσδοκία ότι η ευφορία του σήμερα θα κρατήσει για πάντα. H διάψευση των προσδοκιών έρχεται απότομα, με ένα «μπαμ», με το σπάσιμο μιας φούσκας.
Θύματα δεν είναι μόνο οι αδαείς και οι ανόητοι. Ο Ισαάκ Νεύτων ήταν αναμφίβολα ένας ευφυέστατος άνθρωπος. Όχι όμως και επενδυτής. Έχασε την περιουσία του σε μία από τις πρώτες μεγάλες φούσκες της χρηματιστηριακής ιστορίας: αυτή της South Sea Company το 1720. H βρετανική εταιρεία διαχείρισης χρέους έπεισε τη βρετανική κυβέρνηση για την ικανότητά της να πετύχει μία ανταλλαγή τοξικού ενεργητικού και την αγορά για τις τεράστιες προοπτικές της. Η μετοχή «φούσκωσε» εντυπωσιακά μέσα σε λίγους μήνες και έσκασε εν μια νυκτί, αναγκάζοντας τον σερ Νεύτωνα να παραδεχθεί: «Μπορώ να υπολογίσω τις κινήσεις των άστρων, αλλά όχι την τρέλα των ανθρώπων».
Η ιστορία παραμένει πάντα διδακτική, πόσο μάλλον σε εποχές όπως η σημερινή, κατά την οποία οι φωνές για νέα μεγάλη «φούσκα» πληθαίνουν. Ορισμένοι φοβούνται ότι η νέα South Sea είναι οι τεχνολογικές μετοχές, καθώς οι αποτιμήσεις τους έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Θα μπορούσαμε να έχουμε την επανάληψη της φούσκας του dot.com; Η διόρθωση είναι πιθανή, το κραχ όχι, επισημαίνει ο πολύπειρος Άλαν Γκρίνσπαν. Κολοσσοί όπως οι Apple, Αmazon, Alphabet, με καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, έσοδα και κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, σε τίποτα δεν θυμίζουν τις εταιρείες φαντάσματα που έκαψαν το 1999 – 2000 τους επενδυτές.
Ο κίνδυνος, σύμφωνα με τον πρώην κεντρικό τραπεζίτη, βρίσκεται αλλού: στο χρέος. Οι τιμές των ομολόγων κινούνται σε αδικαιολόγητα υψηλά επίπεδα και οι αποδόσεις σε υπερβολικά χαμηλά, αποκλειστικά χάρη στη χαλαρή νομισματική πολιτική. Όταν αυτό αλλάξει, η αγορά των ομολόγων θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για «φουρτούνες νοτίων θαλασσών».
