Από την έντυπη έκδοση
Του Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου
[email protected]
Η πρόσφατη δημοσκόπηση στην πΓΔΜ που καταγράφει το «όχι» στη Συμφωνία των Πρεσπών στα επίπεδα του 54% δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη, αλλά προσφέρεται για αρκετά συμπεράσματα.
Πρώτα από όλα, διαψεύδει παταγωδώς όσους διατείνονται ότι στα Σκόπια «πανηγυρίζουν» γιατί τάχα επικράτησαν κατά κράτος στη διαπραγμάτευση επί των ελληνικών διεκδικήσεων. Δεύτερον, επιβεβαιώνει ότι οι περισσότερες διαφωνίες εκφράζονται στους κόλπους των Σλαβομακεδόνων (74,5%) έναντι των Αλβανών (μόλις 5,3%). Εκείνοι, δηλαδή, που υποτίθεται ότι «κέρδισαν γλώσσα και εθνότητα» δεν φαίνεται να το βλέπουν ακριβώς έτσι.
Το κυριότερο συμπέρασμα που προκύπτει, όμως, σχετίζεται με την αναντιστοιχία της στάσης των πολιτών με εκείνη των διαπραγματευτών. Τόσο στην πΓΔΜ όσο και στην Ελλάδα, όπου το ποσοστό απόρριψης της συμφωνίας είναι ακόμη μεγαλύτερο, οι πολίτες απορρίπτουν τη συμφωνία εστιάζοντας στις απώλειες. Στη γειτονική χώρα αισθάνονται ότι έχασαν γιατί αναγκάστηκαν να αλλάξουν όνομα (από Δημοκρατία της Μακεδονίας σε Βόρεια Μακεδονία), στην Ελλάδα επειδή και το νέο όνομα περιλαμβάνει χρήση του επίδικου όρου.
Αντίθετα οι διαπραγματευτές εστιάζουν στα κέρδη. Το όφελος για την πΓΔΜ είναι η προοπτική ένταξης στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Για την Ελλάδα, η ενίσχυση του γεωπολιτικού ρόλου της και των οικονομικών δραστηριοτήτων της στα Βαλκάνια, προς όφελος των συμφερόντων της Αθήνας έναντι της Άγκυρας.
Γιατί όμως οι πολίτες εστιάζουν στις πιθανές απώλειες και οι διαπραγματευτές στα κέρδη; Η απάντηση κρύβεται στη φύση του παιχνιδιού. Οι πολίτες εκτιμούν ότι η μαξιμαλιστική τακτική είναι η πιο επικερδής. Θεωρούν ότι με το «όχι» δεν χάνουν και ότι μπορεί να κερδίσουν στην επόμενη στροφή. Αντίθετα, οι διαπραγματευτές γνωρίζουν ότι ο μαξιμαλισμός αποτελεί στρατηγική ήττας.
Και αυτό γιατί η συμφωνία δεν είναι μηδενικού αθροίσματος, όπου το κέρδος του ενός συνεπάγεται απώλεια του άλλου. Αντίθετα πρόκειται για παιχνίδι μη σταθερού αθροίσματος όπου μπορούν να χάσουν και οι δύο ή να κερδίσουν και οι δύο. Ενδεχόμενη απόρριψη της συμφωνίας θα διακινδυνεύσει την πορεία των Σκοπίων προς τη Δύση και θα υπονομεύσει την ελληνική προσπάθεια να αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη στην ευρύτερη περιοχή. Όπως λέει όμως και η θεωρία για την περίπτωση του κλασικότερου παιχνιδιού μη σταθερού αθροίσματος (Δίλημμα του φυλακισμένου), η συνταγή για τη νίκη βασίζεται στη συνεργασία και την εμπιστοσύνη, ενώ η τυφλή εγωιστική συμπεριφορά οδηγεί στην ήττα.
