Από την έντυπη έκδοση
Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Κάτι σημαντικό και καθοριστικό έχει αλλάξει στη ρουτίνα των επαφών-διαπραγματεύσεων-συμφωνιών-ανακοινώσεων-ερμηνειών γύρω από την πορεία (και) του τρέχοντος Προγράμματος Προσαρμογής.
Κάθε γύρος, συμβολοποιημένος από την εκάστοτε αξιολόγηση/review, αρχίζει με κάτι βαθιά ελληνικό: χαλαρότητα και σχετική απραξία. Συνεχίζεται με διασταυρωμένες διαρροές για τα «αγκάθια» που ανακύπτουν στις συζητήσεις με τους θεσμούς σε τεχνικό επίπεδο. (Εδώ δύο παρατηρήσεις: η κωμική δήθεν συγκάλυψη της φύσης αυτής της διαδικασίας επιβολής με την ονομασία θεσμοί αντί για τρόικα, ή κουαρτέτο πλέον, ώστε να μην τραυματίζεται το φιλότιμο ημών, ως ιθαγενών υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο, έχει όση σοβαρότητα, αλλά και αποτελεσματικότητα διατήρησε η σκηνοθεσία των συναντήσεων στο Χίλτον -«κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών», άλλη υποκρισία πολιτικής ορθότητας κι αυτή!- αντί επισκέψεων των τροϊκανών στα υπουργεία. Ενώ το «τεχνικό επίπεδο» συχνά καταλήγει πολύ πολιτικότερο των με πολιτικό χαρακτήρα και ύφος επαφών.)
Τα θέματα φθάνουν συμφωνημένα -και με συμφωνημένο το… πού θα καταγραφούν διαφωνίες- στο επίπεδο δικών μας υπουργών και μελών της τρόικας, μετά και από έναν αστερισμό δηλώσεων Βρυξελλών-Αθηνών κοκ. Γίνεται διά διαρροών η κοινολόγηση του Staff Level Agreement, με ήπια απόκρυψη των στοιχείων που, καίτοι ορισμένα ως προαπαιτούμενα, θα σπρωχτούν για παραπέρα. Περνούν τα πράγματα στο Euro Working Group, ξανασυζητιούνται. Καταλήγουν με Compliance Report στο κυρίως Eurogroup, πάλι διά διαρροών που διασταυρώνονται με ρητορεία ενθάρρυνσης («τεράστιες προσπάθειες»/ «εξαιρετική συνεργασία» ήταν η φετινή συγκομιδή: μεσογειακός Σεντένο αντί ωκεάνειου Ντέισελμπλουμ, βλέπετε) με επιφυλάξεις για την τελική-τελική συμφωνία.
Επιτυγχάνεται η συμφωνία, εγκρίνεται εκταμίευση δόσης – συνήθως «σπαστή» σε υποδόσεις, ώστε να υπάρχει η αίσθηση ελέγχου του ESM επί της υλοποίησης. Στέλνεται για επιψήφιση το αποτέλεσμα σε όποια Κοινοβούλια αυτό απαιτείται για εκταμίευση. Μετά από λίγο γίνεται η πρώτη εκταμίευση, αφού θεωρηθεί πως όσα επιμέρους δεν έχουν ολοκληρωθεί, θα πάνε για αργότερα. Και η συζήτηση/συνεχής διαπραγμάτευση πάει παρακάτω.
Εκείνο όμως που ζήσαμε με την τελευταία αξιολόγηση και την «ετυμηγορία» του Eurogroup της Δευτέρας -που, όπως πάντα, αποτιμήθηκε διαφορετικά από κάθε παρατηρητή: άλλος στάθηκε στα θετικά έως ενθουσιώδη λόγια που τη συνόδευσαν άλλος στην επιμονή σε δείγματα υλοποίησης στο μέτωπο των πλειστηριασμών και των ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να θεωρηθούν ως εκπληρωμένα τα αντίστοιχα προαπαιτούμενα. άλλος στη διασύνδεση με τα προαπαιτούμενα της επόμενης (και τελικής) αξιολόγησης του Μνημονίου-3- δείχνει το πέρασμα σε νέα φάση. Αντίστοιχα ισχύουν και με τα στρατόπεδα στην προβολή προς το αύριο της έναρξης συζήτησης για ελάφρυνση του χρέους, καθώς και για την καθαρή (ή, έστω, αυτοδύναμη) έξοδο ή αντιθέτως για υποβοηθούμενη με κάποιου είδους πρόγραμμα/προληπτική γραμμή.
Τόσο όσοι σπεύδουν να τοποθετηθούν επικριτικά όσο και εκείνοι που αναδεικνύουν τα θετικά της σημερινής κατάστασης πορεύονται περισσότερο κατά την φοράν των αναμνήσεων – δηλαδή με τα μάτια στραμμένα στα μέχρι τώρα αντανακλαστικά τους: οι μεν κυβερνητικοί «κρατώντας κατενάτσιο» απέναντι στις στάσεις, τις απαιτήσεις και τις υποδείξεις της τρόικας/κουαρτέτου, οι δε αντιπολιτευόμενοι προβλέποντας εκτροχιασμό των συζητήσεων, μπλοκάρισμα, τα συνηθισμένα…
Ε, λοιπόν, η φάση στην οποία έχουν περάσει τα πράγματα είναι σαφώς διαφορετική και απαιτεί προσαρμογή νοοτροπιών.
Απ’ όλους, δε. Από την φοράν αναμνήσεων, χρειάζεται να περάσουν στην φοράν των προσδοκιών – στο πού θέλουν να το πάνε το πράγμα. Εδώ όμως χρειάζεται περισσότερη ειλικρίνεια στις προθέσεις. Η κυβέρνηση, έχοντας σηκώσει όλο το βάρος συμμόρφωσης σε ένα βαρύ, βαρύτατο Πρόγραμμα (ιδίως άμα συμπεριλάβει κανείς τα προσυμφωνημένα για 2019-20 σε συντάξεις και φορολογική πίεση), χρειάζεται… να το δεχθεί.
Αν τώρα, τώρα που οι «εταίροι» δείχνουν να βιάζονται να ολοκληρωθεί το Πρόγραμμα χωρίς τις χωροφυλακίστικες στάσεις τύπου Σόιμπλε, αφεθεί να ξηλωθεί κάτι ουσιαστικό από τα συμφωνημένα -σκεφτόμαστε ιδίως το μέτωπο των πλειστηριασμών- τότε η κατάσταση θα μπορούσε να αποβεί μη-διαχειρίσιμη. Οι «εταίροι» έχουν δείξει ότι πορεύονται προς μια τελική ευθεία όπου το σύνολο των εκκρεμοτήτων θα μπει σ’ ένα τελικό πακέτο -πιθανότατα και με τις ρυθμίσεις για το χρέος, κλιμακωτά- που θα προσλάβει πολιτικά διαχειρίσιμη ονομασία. Αντί Μνημονίων, «Εταιρική Συμφωνία». Και το άλλο μεγάλο αγκάθι, των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, θα μπει (πάλι) κάτω από το χαλί. Όμως… χρειάζεται ένα μίνιμουμ αυτοπειθαρχίας από τη δική μας πλευρά.
Όσο για την αντιπολίτευση, που ήδη στον διαφορετικό χώρο της συλλαλητηριακής προσέγγισης του Μακεδονικού δείχνει να φλερτάρει με την προσδοκία εξεγερτικότητας του κόσμου, χρειάζεται να σκεφθεί -σοβαρά- τι θα πει «μη-διαχειρίσιμη» κατάσταση. Υπό τις σημερινές συνθήκες.
