Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Δεν είναι νέο ότι μεγάλη μερίδα των Γερμανών οικονομολόγων (όπως και του πολιτικού κόσμου της χώρας) αντιμετωπίζει με έντονο σκεπτικισμό τις προτάσεις του Εμανουέλ Μακρόν για στενότερο συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, κοινό προϋπολογισμό και ένα ενιαίο δίχτυ ασφάλισης καταθέσεων. Δεν είναι νέο ότι το Βερολίνο λέει πεισματικά όχι στην έκδοση κοινών ομολόγων ή ακόμη και στα «ασφαλή ομόλογα» της Κομισιόν, που είναι μία πιο «λάιτ» εκδοχή των πρώτων. Στο πλαίσιο αυτό, η επιστολή των 154 Γερμανών οικονομολόγων, οι οποίοι απορρίπτουν το σχέδιο του Παρισιού περίπου ως συνωμοσία, που έχει ως στόχο να μεταφέρει τα χρέη του Νότου στα γερμανικά νοικοκυριά, δεν εκπλήσσει. Αυτό, όμως, που προκαλεί εντύπωση είναι η ξεκάθαρη επισήμανσή τους ότι δεν θέλουν άλλη ολοκλήρωση. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, αντί να προωθούν περισσότερη ενοποίηση, θα πρέπει να κινηθούν στην αντίθετη κατεύθυνση: να δουν πώς θα επιτρέψουν τη χρεοκοπία και την έξοδο όσων μελών δεν αντέχουν ή δεν θέλουν το ενιαίο νόμισμα, λένε. Και είναι σαφές πως, για να επισημαίνουν την αναγκαιότητα ενός τέτοιου μηχανισμού, προσδοκούν ότι κάποιοι θα τον χρησιμοποιήσουν. Ο Χανς Βέρνερ Ζιν, μεταξύ των οικονομολόγων που υπογράφουν την επιστολή, έχει άλλωστε επανειλημμένα υποστηρίξει (και σε παλαιότερη συνέντευξή του στη «Ν») ότι χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία μόνο με ένα exit θα βγουν από την κρίση. Θα ανακτήσουν τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής, θα προβούν σε υποτίμηση, θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές. Θα προηγηθεί βέβαια ο ξαφνικός θάνατος, αλλά θα υπάρξει ελπίδα ανάστασης, λέει το αφήγημα, που εύκολα στηρίζει κανείς στη θεωρία – ειδικά αν δεν ζει στις χώρες που θα το βιώσουν.
Ο ευρωσκεπτικισμός έχει πολλές μορφές. Τη λαϊκιστική των Πέντε Αστέρων, που θέλει να επιρρίψει όλα τα δεινά στο ευρώ, αλλά δεν έχει να προτείνει εναλλακτική. Τη φοβική της Λέγκα και των ακροδεξιών κομμάτων, που θέλουν τείχη, επανεθνικοποίηση όλων των πολιτικών (αλλά ει δυνατόν διατήρηση των κοινοτικών κεφαλαίων). Και την ελιτίστικη των Γερμανών οικονομολόγων, που βλέπουν τη νομισματική ένωση του ευρώ όχι ως απαραίτητο εργαλείο οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης, αλλά ως ένα κλαμπ εκλεκτών.
Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι η ενοποίηση, που προωθήθηκε όλα αυτά τα χρόνια από πάνω προς τα κάτω, αντιμετωπίζεται επιφυλακτικά, αν όχι με φόβο, από την κοινή γνώμη στα περισσότερα κράτη-μέλη. Γιατί ακόμη και σήμερα καμία κυβέρνηση δεν έχει εξηγήσει επαρκώς τα οφέλη της. Όσοι το κάνουν, θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες για τα δικά τους λάθη.
